Ujmowanie i zagospodarowywanie kopalnianego metanu to nie tylko domena czynnych zakładów górniczych. Po przejęciu likwidowanych kopalń SRK dalej wykorzystuje ten groźny gaz, który równocześnie może być cennym zasobem.
Spółka Restrukturyzacji Kopalń została powołana po to, aby w efektywny sposób zagospodarowywać, rekultywować i rewitalizować przejmowane tereny pogórnicze. Pierwszym i podstawowym zadaniem w momencie, gdy do SRK trafia zamykana kopalnia, oprócz samej likwidacji jej infrastruktury, jest również zabezpieczenie sąsiednich, wciąż czynnych zakładów górniczych, przed zagrożeniem wodnym, gazowym i pożarowym. Takim groźnym gazem jest metan, który po przekroczeniu określonego stężenia ma silnie wybuchowe właściwości. Bardzo niekorzystne skutki ma również emisja metanu do atmosfery, który przyczynia się do wzrostu temperatury na Ziemi (w atmosferze metan przechwytuje ciepło i jest pod tym względem 23 razy „skuteczniejszy” niż dwutlenek węgla). Natomiast odpowiednio zagospodarowany, staje się cennym surowcem, który może służyć do wytwarzania prądu, ciepła czy chłodu.
Opłacalna działalność
W zamkniętych kopalniach wydziela się o wiele mniej metanu niż w czynnych zakładach górniczych. Niemniej jego ujmowanie i zagospodarowanie to wciąż opłacalna działalność. Aktualnie w skład SRK wchodzi 14 likwidowanych kopalń węgla kamiennego, z których trzy prowadzą odmetanowanie. Chodzi o kopalnie: Jas-Mos (przejętą przez SRK 31 października 2016 r.), Krupiński (31 marca 2017 r.) oraz Śląsk (1 lutego 2018 r.).
- W tych trzech kopalniach funkcjonowały wcześniej stacje odmetanowania, które przejęliśmy wraz z dobrodziejstwem inwentarza. W przypadku kopalń Jas-Mos oraz Krupiński przejęliśmy od Jastrzębskiej Spółki Węglowej kompletne stacje odmetanowania łącznie z rurociągiem. Natomiast jeśli chodzi o Śląsk, to przejęliśmy budynek i grunty, ale Polska Grupa Górnicza zastrzegła sobie możliwość odzyskania urządzeń służących do odmetanowania. W kopalniach Krupiński i Śląsk pozyskiwanie metanu prowadzimy na podstawie utrzymanej koncesji na wydobycie węgla wraz kopaliną towarzyszącą. Jeśli chodzi o Jas-Mos, to w momencie przekazywania kopalni stacja odmetanowania została na jakiś czas wyłączona, a koncesja wygasła, więc posiłkujemy się specustawą z 30 listopada 2016 r., która zezwala na prowadzenie odmetanowania bez uzyskania koncesji w celu poprawy bezpieczeństwa zatrudnionej załogi i ochrony środowiska – wylicza Stanisław Konsek, wiceprezes ds. zagospodarowania majątku.
Jak dodaje, to właśnie poprawa bezpieczeństwa oraz efekt ekologiczny poprzez zmniejszenie emisji do atmosfery, to główne aspekty prowadzenia procesu odmetanowania. Nie bez znaczenia są również względy ekonomiczne – ze sprzedaży metanu SRK uzyskuje dodatkowe wpływy rzędu kilku milionów złotych rocznie. Jeśli chodzi o kopalnie Jas-Mos oraz Krupiński, odbiorcą gazu jest PGNiG TERMIKA Energetyka Przemysłowa – w pierwszym przypadku ujmowany metan w całości jest przekazywany rurociągiem do EC Moszczenica, gdzie jest spalany w dwóch silnikach gazowych o mocy 4 MW każdy; a w drugim trafia w całości do silników gazowych w EC „Suszec”. Odbiorcą metanu z kopalni Śląsk jest natomiast Zakład Energetyki Cieplnej w Katowicach. Warto dodać, że proces technologiczny ujmowania metanu jest w całości automatycznie sterowany ze specjalnego pomieszczenia wyposażonego w aparaturę kontrolno-pomiarową, a na dole wszystkie ujęcia są prowadzone zza tam izolacyjnych.
Krupiński na czele
- Zaletą tego systemu jest to, że w przypadku planowanych prac remontowych u odbiorcy metanu możemy znacząco ograniczyć ujęcie z dołu kopalni i nie wpływa to w żaden sposób na bezpieczeństwo zatrudnionej załogi – podkreśla Stanisław Konsek.
Najwięcej metanu dostarcza stacja kopalni Krupiński. Od momentu przejęcia zakładu przez SRK w Suszcu ujęto blisko 32 mln m sześc. tego gazu. W przypadku kopalni Jas-Mos to ponad 16 mln m sześc., a kopalni Śląsk niespełna 1,3 mln m sześc. W kopalni Śląsk SRK kontynuuje kontrakt na dostawę metanu podpisany wcześniej pomiędzy katowickim ZEC i PGG. Kontrakt wygasa w połowie tego roku i wtedy okaże się, czy zostanie przedłużony.
Dzięki zagospodarowaniu metanu z kopalń SRK można było wyprodukować 207 tys. MWh energii elektrycznej oraz 780 tys. GJ energii cieplnej.
- Dla zobrazowania, w kopalni Jas-Mos potrzebujemy mniej prądu niż wyprodukowaliśmy go z metanu. Natomiast w przypadku energii cieplnej - wykorzystujemy piątą część tego, co zostało wyprodukowane z metanu – dodaje wiceprezes.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
