Dane statystyczne są przerażające. Jak wynika z raportu Instytutu Badań Strukturalnych, zrealizowanych na zlecenie Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, dwa lata temu 12,2 proc. mieszkańców Polski było dotkniętych ubóstwem energetycznym. Do tego aż 65 proc. wszystkich takich gospodarstw domowych oraz 75 proc. takich osób - zamieszkiwało domy jednorodzinne, głównie na wsi i w małych miasteczkach poniżej 20 tys. mieszkańców.
W województwie śląskim, które ma najniższą w kraju stopę ubóstwa, takich gospodarstw jest 52 tys., w tym co czwarte z dziećmi.
Najwięcej ubogich energetycznie gospodarstw jest w regionach dużych o znacznej liczbie domów jednorodzinnych, czyli w województwach: wielkopolskim, mazowieckim, podkarpackim, małopolskim i lubelskim. Jednocześnie najwyższa stopa ubóstwa jest w warmińsko-mazurskim (18,8 proc.), opolskim (18,5 proc.), podkarpackim (18,3 proc.) i pomorskim (17,2 proc.).
Dochód znacznie niższy
Dochody osób zamieszkujących ubogie energetycznie domy jednorodzinne są zauważalnie niższe od dochodów populacji w ogóle. Przeciętnie to zwykle 63 proc. średniego dochodu na osobę. W 2016 r. 75 proc. mieszkańców tych gospodarstw miało dochody poniżej 900 zł na osobę miesięcznie. Byli zatrudnieni na stanowisku robotniczym (27 proc.), otrzymywali emerytury (20 proc.) lub utrzymywali się z gospodarstwa rolnego (20 proc.).
Statystyki pokazują jednoznacznie, że budynki będące ich własnością są generalnie starsze niż ogół budynków jednorodzinnych w Polsce. Co piąty to zabudowa przedwojenna, a co trzeci został wybudowany w latach 1961-1980.
Potrzebne instrumenty wspomagające
Osoby ubogie energetycznie zamieszkują większe domy (średnia powierzchnia użytkowa 126 m kw.) niż pozostali (111 m kw.). Zdecydowana większość ogrzewa domy węglem i drewnem. W ich przypadku wymiana starego pieca na nowoczesny kocioł na węgiel, gaz lub na ogrzewanie elektryczne będzie wiązała się ze wzrostem kosztów ogrzewania.
Nie ulega więc wątpliwości, że potrzebne będą instrumenty polityki publicznej przeciwdziałające temu ryzyku, np. poprzez poprawę efektywności energetycznej domów, lub niwelujące je, np. przez transfery finansowe.
Emerytów i rencistów nie stać na termomodernizację
Jak wynika z raportu Instytutu Badań Strukturalnych, grupą wymagającą szczególnej uwagi są emeryci i renciści, ponieważ w ich przypadku występuje przewymiarowanie powierzchni użytkowych. Inwestycje w termomodernizację tych domów mogą być trudne technicznie i nieefektywne ekonomicznie, zwłaszcza w przypadku gospodarstw osób starszych.
Ponad sto miliardów złotych w ciągu dekady
Program Czyste Powietrze został ogłoszony przez premiera Mateusza Morawieckiego w czerwcu. Zakłada, że najubożsi otrzymają nawet 90 proc. dotacji na wymianę źródła ciepła lub termomodernizację budynku. W sumie w ciągu 10 lat do kieszeni Polaków na ten cel mają trafić 103 mld zł. Efektem ma być lepsza jakość atmosfery.
Przypominamy, że porozumienie w tej sprawie podpisały Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 16 funduszy wojewódzkich i Bank Ochrony Środowiska. Jak czytamy w komunikacie Ministerstwa Energii, celem rządowego programu Czyste Powietrze są działania poprawiające efektywność energetyczną i zmniejszające emisję pyłów do atmosfery przez istniejące i nowo budowane budynki jednorodzinne. Resort zauważa, że smog bierze się głównie ze spalania odpadów i opału niskiej jakości w domowych paleniskach, często przestarzałych piecach.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
