TRADYCJA, GŁUPCZE, TRADYCJA...
Śnię (marzę) o białych świętach - śpiewał Bing Crosby w słynnej piosence z filmu "Świąteczna gospoda". U nas biel świątecznego śniegu też raczej w wyobraźni, bo za oknem tak bardziej po śródziemnomorsku, rzekłbym. I to właściwie się zgadza z ubiegłorocznymi wróżbami pogodowymi. Jeśli wierzyć tegorocznym przepowiedniom, to za rok będzie tak samo. Mam na myśli wróżby zaczynające się od św. Łucji, a kończące się w Wigilię. Choć wedle innych wskazań właściwe są te od Wigilii do Trzech Króli. A najlepiej z jednych i drugich wyciągnąć średnią. W każdym razie od śniegu na Święta powoli się odzwyczajamy, a kto tego nie potrafi, zawsze może wyskoczyć w wysokie góry albo na inną Arktykę. Wracając do ludowych przepowiedni i wróżb na różne okazje: jedni wierzą w nie święcie, a inni na wszelki wypadek. Są tacy, co się zarzekają, że wcale nie wierzą, ale im to ja wcale nie wierzę. Bo trochę przesądny bywa nawet najchłodniejszy racjonalista. Choćby tylko dla rozrywki. Szczególnie jak idzie o pogodę.
Ludowe przepowiednie pogodowe wykpiwano bez litości już w 1543 r. w "Ludycjach wieśnych". Ale to przysłowiowy pikuś! Przepraszam: pan Pikuś. Dopiero po sięgnięciu do niewyczerpywalnej skarbnicy przesądów, wróżb, zabobonów, guseł i wszelkich obrzędów, zwanych krótko tradycjami świątecznymi, a w swej istocie będących reliktami pogańskich wierzeń najróżniejszej maści, robi się naprawdę ciekawie. Dziś pamiętamy tylko o nielicznych, choć jeszcze "wczoraj", a jeszcze bardziej "przedwczoraj", w okresie od 13 grudnia, czyli dnia św. Łucji, do Trzech Króli, nie można było ani na chwilę i nigdzie się ruszyć bezpiecznie, bez starannego, przekonywującego wypełnienia nakazanych obyczajem misteriów. Nawet najbardziej absurdalnych. Jeśli np. chciało się stwierdzić, czy jakaś czarownica nie czyha na nasz spokój i pomyślność, należało na św. Łucji wbić kół do ziemi i pobijać go codziennie aż do Wigilii - a wtedy w Wigilię czarownica się ujawni pod jakimś pretekstem, np. przyjdzie coś pożyczyć. Pożyczać nie należy i najlepiej przepędzić miotłą, to czarownica straci swą moc. A to tylko jeden z licznych sposobów na czarownice. Co tam czarownice! Ileż trzeba było zabiegów, żeby zapewnić pomyślność w domu i oborze, ogrodzie i na polu. Szczęśliwy ożenek i zdrowie jak dzwon z gromadką przychówku na dokładkę. Itd., itp.
Z pogańskimi zaszłościami niektórzy starali się walczyć ze wszystkich sił. Już w XIII wieku nabożny brat Rudolf z Rud Wielkich - dziś Raciborskich - radził, o co pytać w czasie spowiedzi. Stąd wiemy, że w Boże Narodzenie lud wynosił do lasu stoły z jedzeniem dla pani nieba, zwanej Holdą, która była zapewne boginią słońca, a wszystko razem niebezpiecznie przypomina wieczerzę wigilijną. Nie mniej nabożny pastor kluczborski Adam Gdacjusz w 1650 r. powiadał: "Cóż na to rzekną owi nasi niektórzy zapamiętali chrześcijanie, którzy na przyszłą wigiliją rozmaitych guseł, czarów i zabobonów zażywać będą, kiedy od każdej potrawy bydłu jeść dadzą. A kiedy ich spytasz, czemu to czynią? Tedyć odpowiedzą, że temu bydłu czarownice i guślarki zaszkodzić nie mogą. I to jest rzecz nagany godna, że niektórzy na stole słomę rozpościerają, a na słomę obrus kładą i potym oną słomą drzewa sadowe wiążą".
Ale nabożni mężowie z tradycją nie wygrali i wreszcie postanowili dla niej poszukać bardziej prawomyślnych, zgodnych z chrześcijańską doktryną wytłumaczeń. I udało się. Na jakiś czas. Bo oto jest nowa religia, zwana potocznie Christmas - o czym już kiedyś pisałem - i ona z niczym nie walczy, poza nadmiarem pieniądza na rynku i towarów w magazynach, i korzysta z całej tradycji: nieważne jakiej, byle skutecznej. Bo "panta rhei" - jak rzekł filozof. Dlatego już wkrótce będziemy sobie życzyć nie wesołych, lecz nażartych Świąt, i to już nie będą żarty.
Jurek Ciurlok "Ecik"
WICE NA ŚWIĘTA
Dobry zwyczaj...
Do Fridki Niyherskij prziszła sómsiadka i godo:
- Niy pożyczałabyś mi cukru?
- Niy!
- A soli?
- Niy!
- A co mi możesz pożyczyć?
- Moga ci pożyczyć "Wesołych Świąt"...
Zapobiegliwy
Przed świętami mały Wicuś odmawia pacierz, który kończy prośbami o prezenty dla rodziny i siebie. Wszystko na głos, ale na koniec z głośnym wrzaskiem:
-... i Boziu, jeszcze rowerek dla mnie! Ro-we-rek!!!
- Wicusiu, nie wrzeszcz tak - beszta go babcia. - Przecież Bozia nie jest głucha.
- Bozia nie, ale babcia tak...
Problemy z komunikacją
- Tato - przed świętami zwraca się do ojca mały Wacuś - a wiesz, który pociąg ma największe spóźnienie?
- No, nie wiem, synku.
- To ten, który w zeszłym roku miałem dostać na Gwiazdkę...
Nie tylko raz w roku
Był kot, który nie tylko w Wigilię, lecz zawsze mówił ludzkim głosem. Jego właściciel był dość biedny, więc pomyślał, że na umiejętnościach kota można by zarobić. Poszedł do cyrku i dyrektorowi rzecz całą wyłożył. Dyrektor wysłuchał i zaczął pytać kota:
- Bardzo drobny węgiel?
- Miał - odpowiedział kot.
- Czas przeszły od "ma"?
- Miał...
Dyrektor cyrku zaśmiał się szyderczo i wyrzucił kota wraz z jego właścicielem za dzrzwi.
- Nie mogłeś mu powiedzieć czegoś sensownego? - burczy na kota właściciel.
- A co mu miałem powiedzieć, jak takie głupie pytania zadawał? - obruszył się kot.
Wspólne marzenia
W wigilijny wieczór mała Stefcia, życząc dziadziusiowi dobrej nocy, zwierzyła mu się:
- I wiesz, dziadziusiu, jak się jutro obudzę, to chciałabym, żeby obok mnie w łóżeczku leżała taka śliczna, jasnowłosa, duża lala...
- I ja też chciałbym, kochana wnusiu, ja też...
TOAST
Ciągle z bezcennego zbioru Edwarda Feitzingera, wydanego w Cieszynie w 1891 r.
Hej, w górę pełne kielichy!
Jest dla kogo żyć i pić -
Módlmy się i pijmy jak mnichy,
A bijmy, gdy trzeba bić!
MIĘDZY NAMI, BLONDYNKAMI...
Do drzwi willi, należącej do pewnego polskiego nuworysza, przybył św. Mikołaj. Zadzwonił i otwarła mu pokojówka o blond włosach i reprezentacyjnym wyglądzie.
- Ho, ho, ho! No to jestem! - zawołał św. Mikołaj radośnie.
- No widzę. Miło mi - z powagą odparła pokojówka - ale kogo mam Państwu zaanonsować???
CWIETY Z GAZETY
Sąd po rozwodzie może powierzyć opiekę nad dzieckiem matce, ale musi określić uprawnienia ojca.
To nowy model rodziny: matka, ojciec i sąd. Ale sąd się z nimi rozwiódł...
Publikujemy dziś na pierwszej stronie obraz Donalda Tuska, złożony z niewielkich zdjęć wszystkich jego ministrów nie bez powodu.
Jedno zdanie i aż dwie ważkie informacje. Po pierwsze, dowiadujemy się, że Donald Tusk stworzył obraz i to ze zdjęć swoich ministrów. Po drugie, po raz pierwszy w historii zaistniało nowe stanowisko rządowe: minister nie bez powodu.
Czasami nie potrafię znaleźć tego, co mi się podoba w sklepie, więc jestem zmuszona do prac ręcznych.
Nasza, świetna skądinąd, pisarka Manuela Gretkowska (to fragment jej zwierzeń) ma jakiś poważny problem. Albo natury optycznej, albo psychologicznej. Coś jej się w sklepie podoba i jednocześnie nie potrafi tego znaleźć. Ale dobrze, że chociaż w sprawach manualnych wszystko w porządku i pracami ręcznymi można nadrobić inne deficyty.
Na dzisiaj koniec. Jeśli Państwo znajdą w naszych mediach podobne "kwiatki" - co nie wymaga, zdaje się, większych poszukiwań - proszę o nadesłanie ich. Za najciekawsze będą nagrody. Życzę Państwu Wesołych Świąt!!!
MYŚLI WIELKICH, MĄDRYCH, NIE ZAWSZE ZNANYCH...
Można kupić komuś na prezent kapelusz, wszakże pod warunkiem, że ma go na co włożyć...
Pyrsk!!!
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
