Potyczki działaczy z robalami w kopalnianej łaźni

Robale w łaźni, felerne lustro, brakująca bateria po prysznicem, skąpo reglamentowana woda mineralna dla pracowników peryferyjnych szybów, premie za weekendowe dniówki. Z takimi problemami - Grzegorz Zaic przywołuje kilka przykładów pracowniczych interwencji - użera się na co dzień ZZ Przeróbka w ruchu Staszic.

Pełna nazwa związku brzmi (uff!): Związek Zawodowy Przeróbka przy Katowickim Holdingu Węglowym SA KWK Murcki-Staszic Ruch Staszic. Związek rozpoczął działalność z początkiem sierpnia i - jak twierdzi jego przewodniczący Grzegorz Zaic - skupia 250 członków. Kpiarze mrugają okiem, żeby obciąć zero i otrzyma się rzeczywistą klientelę nowej organizacji.

Informacyjna powściągliwość
Mnożenie związkowych bytów wpędza już w zakłopotanie telefonistki z kopalnianej centrali. Na prośbę o połączenie z którymś z nich wpierw dopytują "ze starym czy nowym?". I trudno im się specjalnie dziwić. W Murckach-Staszicu jest podobno jeszcze jeden nowy związek. Podobno nazywa się Związek Zawodowy Pracowników Dołowych, podobno wypączkował z Sierpnia, i podobno jego przewodniczącym jest Piotr Szczepaniec. Podobno, ponieważ kilkadziesiąt prób skontaktowania się z jego liderem, ponawianych przez kilka kolejnych dni w rozmaitych porach, okazuje się daremną zabawą w głuchy telefon. Zawodzi nawet obietnica w siedzibie Sierpnia, że spróbują pomóc w dotarciu do przewodniczącego via żona. Można zresztą odnieść wrażenie, że związkowa rzeczywistość najwidoczniej należy w Murckach-Staszicu do szczególnie delikatnej materii. Proste pytania - ile w kopalni działa organizacji związkowych, ilu wybieralnych działaczy jest oddelegowanych do pracy związkowej i ile zakład kosztuje utrzymanie tego aparatu - natychmiast budzą ostrożność u Jarosława Jambora, zastępcy dyrektora kopalni ds. ekonomiczno-handlowych. Dyrektor zastrzega się, iż nie wie, czy wolno mu ujawniać takie informacje dziennikarzowi, toteż odsyła do rzecznika prasowego spółki.

Zasadnicze pytanie można by sformułować tak: czy w kopalni są jakieś specyficzne grupy pracowników, z tak odrębnymi od innych interesami, których nie artykułują istniejące już związki zawodowe i trzeba organizować się w nowe? Wydaje się przecież, że - nie ironizując - wytępienie robali w łaźni bądź rozwiązanie prozaicznego problemu, by pracownik nie musiał codziennie gnać kawał drogi po wodę z peryferyjnego szybu, lecz mógł wziąć hurtem kilka butelek na cały tydzień, jest mało przekonującym uzasadnieniem powołania jeszcze jednego związku.

Taki sobie "myk"
Nawet Grzegorz Zaic nie przekonuje specjalnie, że tak jest. Otwarcie przyznaje natomiast, że w grę wchodzi - jak podkreśla: dopuszczalny ustawą - organizacyjny "myk", otwierający możliwość większej liczby oddelegowań do działalności związkowej. Zastrzega się przy tym, że sam, chociaż z racji liczby członków związku mógłby, nie korzysta ze stałego oddelegowania, lecz tylko doraźnie, na godziny, w zależności od potrzeb.

- Nowy związek to reakcja na to, co robi Katowicki Holding Węglowy. Dawniej pracodawcą była kopalnia i wtedy partnerem związku był jej dyrektor. Kiedy rolę pracodawcy przejęła spółka - w dodatku w jeden zakład połączono dwie samodzielne przedtem kopalnie - potraktowano nas jako jeden związek przeróbki przy Holdingu. W tym momencie zmniejszyła się liczba oddelegowań. Uważam, że musimy utrzymać struktury związkowe w poszczególnych jednostkach. Chodzi o reprezentację wobec pracodawcy, rozumianego jako kopalnia. Kiedy brakuje osoby, która bezpośrednio zajmuje się istotnymi sprawami pracowników zakładu, to związek pomału umiera. Ktoś, kto przyjeżdża do Staszica z drugiego skrzydła kopalni, nie czuje spraw ludzi stąd. Na miejscu łatwiej je ogarnąć. Osobiście znam większość członków związku i czuję ich problemy, toteż mogę na nie reagować - argumentuje Grzegorz Zaic.

- Skuteczność takich lokalnych, kieszonkowych związeczków, bez jakiegokolwiek merytorycznego zaplecza, jest więcej niż wątpliwa - twierdzi na to wolący zachować anonimowość polemista z establishmentu KHW.

Związkowa dwunastka
W kopalni Murcki-Staszic, zatrudniającej w obu ruchach 6120 pracowników, działa - to oficjalna informacja Wojciecha Jarosa, kierownika Działu Komunikacji Korporacyjnej w KHW - 12 organizacji związkowych. Sześć spośród nich - Solidarność, ZZGwP, Sierpień 80, ratowników górniczych, maszynistów wyciągowych i przeróbkarzy - posiada status Zakładowych Organizacji Koordynacyjnych i Komisji Zakładowej (WZZ Sierpień 80), z uprawnieniami zakładowej organizacji związkowej. Natomiast sześć kolejnych to samodzielne organizacje, działające tylko w tej kopalni. Jaros potwierdził, że dwie spośród nich powstały w tym roku.

- Holding w drodze porozumień i dialogu ze związkami zawodowymi doprowadził do sytuacji, w której uprawnienia do korzystania ze zwolnień mają tylko Zakładowe Komisje Koordynacyjne i Komisje Zakładowe poszczególnych związków, mające u pracodawcy - to jest w KHW - status i uprawnienia zakładowej organizacji związkowej w rozumieniu prawa pracy i ustawy o związkach zawodowych - konstatuje rzecznik spółki.

Dalej - także przywołując odpowiednie artykuły ostatniej z ustaw - stwierdza: - Aktualnie w kopalni Murcki-Staszic ze zwolnień korzysta średnio 13-14 osób, w tym 13 ze stałych oddelegowań. Jeden etat wynika z przeliczonych do pełnych dniówek w ramach tak zwanych oddelegowań doraźnych.

Od początku roku do końca lipca orientacyjny koszt wynagrodzeń pracowników zwolnionych do prac związkowych wyniósł w kopalni 850 tys. zł. Zawiera on wynagrodzenia brutto, ZUS oraz należne dodatki i nagrody.

- Poziom wynagrodzenia poszczególnych działaczy w trakcie oddelegowania musi być - pod ustawowe dyktando - co najmniej tej wysokości, jaką pracownik uzyskiwał przed oddelegowaniem - zwraca uwagę Jaros.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.