Po hiszpańsku: platina. Hiszpanie, którzy sprowadzili ten metal z Ameryki Południowej do Europy w 1750 r. myśleli, że eksportują do metropolii jakąś specyficzną odmianę srebra. Wkrótce okazało się, że odkryto jednak nowy metal, któremu pozostawiono wcześniejszą nazwę.
Platyna (Pt, łac. platinum) w stanie czystym platyna jest srebrzystobiałym, szlachetnym, metalem o silnym połysku, kowalnym i ciągliwym. Nie reaguje z tlenem, wodą, kwasem chlorowodorowym i azotowym. Roztwarza się w wodzie królewskiej tworząc kwas heksachloroplatynowy reaguje z halogenami, siarką, cyjankami i silnymi zasadami.
Najważniejsze związki platyny to kwas heksachloroplatynowy, chlorek platyny i wywodzące się z tych związków kompleksy metaloorganiczne, które są masowo wykorzystywane jako katalizatory wielu przemysłowo stosowanych reakcji chemicznych.
Platyna jest metalem wyjątkowo rzadkim. Występuje w skorupie ziemskiej w ilościach ok. 4 ppb, w postaci rodzimej (zob. platyna rodzima), w stopie z irydem (platynoiryd) oraz w postaci rudy i jako zanieczyszczenie rud niklu i miedzi.
W związku ze swoją niską reaktywnością platyna używana jest w jubilerstwie, będąc metalem cenniejszym od złota i srebra. Platyna jest również wykorzystywana jako katalizator (np. w katalizatorach samochodowych), znajduje zastosowanie w przemyśle elektronicznym - produkuje się z niej elementy urządzeń pomiarowych (np. jest składnikiem elektrod II rodzaju, m.in. w pH-metrach i w ogniwach paliwowych).
Z platyny wykonuje się także rezystory stosowane do pomiaru temperatury (np. standardowe 100-omowe, tzw. Pt-100) ze względu na ich stabilność. Ze stopów platyny wykonuje się także niektóre typy termopar.
Niektóre związki platyny znajdują zastosowanie w medycynie, np. cisplatyna i karboplatyna są wykorzystywane w chemioterapii do zwalczania niektórych rodzajów nowotworów.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
