Wprowadzając akcyzę na węgiel kamienny ustawodawca nie przypuszczał, że po wiosennym grudniu nastanie siarczysto mroźny styczeń. Od kilku tygodni w składach opałowych jest gorąco. I nie tylko dlatego, że obywatel Kowalski płaci za węgiel opałowy drożej niż przed rokiem. Również dlatego, że mogą mu do tego węgla doliczyć także akcyzę. O co tu chodzi? - pytają ludzie. Jaka akcyza? Za co? Dlaczego?
- Węgiel zużywany przez gospodarstwa domowe jest zwolniony z podatku akcyzowego pod określonymi w ustawie warunkami - wyjaśnia Aldona Węgrzynowicz katowickiej Izby Celnej (zgodnie z ustawą naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej są "organem podatkowym właściwym w zakresie akcyzy).
Gdy Kowalski będzie używał węgiel nie do ogrzewania swego domu lub mieszkania, ale zamierza nim w jakikolwiek sposób obracać lub też będzie nim ogrzewał miejsce, w którym prowadzi się działalność gospodarczą (np. warsztat samochodowy), to trzeba płacić kolejny podatek eufemistycznie zwany akcyzą. A ta wynosi na:
• węgiel kamienny -30,46 zł (od tony),
• węgiel brunatny - 11 zł,
• koks - 35,20 zł.
Sterty papierów
Składy Węgla są jedną z większych firm handlujących tym opałem w centralnej Polsce. Ma 19 składów, w tym w Więcborku, gminie miejsko-wiejskiej:
- Odkąd są mrozy, to mamy znacznie zwiększoną sprzedaż węgla. Dziennie sprzedajemy od 20 do 40 ton. Na dziesięciu klientów dziewięciu kupuje węgiel bezakcyzowy - wyjaśnia Bogumiła Latoś, kierownik składu. - Właściwie to te sterty papierów powinni wypełniać klienci płacący akcyzę. A jest odwrotnie.
Aby być zwolnionym od wspomagania budżetu państwa akcyzą Kowalski musi podpisać stosowne oświadczenie (gdyby reprezentował instytucję niekomercyjną, to musiałby ją zarejestrować w urzędzie celnym) i to w czterech egzemplarzach.
- Są na nich imię i nazwisko kupującego, jego adres i PESEL, sposób odbioru oraz data i miejsce dostawy. Jeden egzemplarz zostaje u klienta, a trzy zostają u nas. Z tych trzech egzemplarzy jeden przekazujemy do urzędu celnego. Te, co zostają w firmie, trzeba przechowywać przez pięć lat! Trzy trafiają do firmy handlującej węglem - wylicza kierownik Latoś. - No to nie dziwi nas, że jak ludzie kupują węgiel workowany, to machają ręką i wolą dać dwa złote więcej niż tracić czas na wypełnianie papierów.
Prawny galimatias
Ustawodawca zaplątał się niesamowicie obarczając kupujących węgiel "bezakcyzowy" całą tą biurokracją. W opinii branży handlującej tym opałem (co uwidocznione jest na rozmaitych forach internetowych) zagmatwał przepisy niesamowicie, sprowadzając czasem ich przestrzeganie do absurdu. Na przykład w przypadku rolników...
Mariusz Ziarnowski, rzecznik Izby Celnej w Toruniu "Gazecie Pomorskiej" wyjaśnia:
- Rolnicy, co do zasady, podlegają zwolnieniu, zarówno jeśli chodzi o dom/mieszkanie, jak i gospodarstwo rolne, ale są zobowiązani do prowadzenia ewidencji zużytego węgla.
Rzecz tylko w tym - i każdy, kto wieś zna, wie o tym -że zabudowania gospodarcze w gospodarstwach małohektarowych ogrzewane są z kotła CO umieszczonego z reguły w domu mieszkalnym! Jak rolnik ma obliczyć, ile ton węgla spala na ogrzewanie siebie i rodziny, a ile na to, żeby świnie miały ciepło? Portal górniczy nettg.pl chciałby pomóc ustawodawcy i naszym rolnikom, którzy wobec prawa chcieliby być w porządku. Polecamy skorzystać z któregoś z kalkulatorów mocy kotła (np. http://www.per-eko.pl/kalkulatorMocyKotla.php). Z pomocą tego narzędzia i biegłego w matematyce można być uczciwym rolnikiem!
Staruszkowie poirytowani
A jak sytuacja przedstawia się bliżej kopalń? Firma Karbon, autoryzowany dostawca węgla z KWK Kazimierz-Juliusz na swojej stronie internetowej wita klienta tzw. wkurzaczem o treści:
"W związku z przyjęciem Ustawy z dnia 16.09.2011 roku o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (DZ.U. 2011 nr 232 poz. 1378) od dnia 02.01.2012 roku wprowadzony zostaje aktywny obowiązek opodatkowania akcyzą wyrobów węglowych zgodnie z ustawą z dnia 06.12.2008 roku (DZ.U. 2009 nr 3 poz. 11 z póżn. zmianami). Jednakże powyższa Ustawa dopuszcza szeroki zakres zwolnień od podatku, których jednak uzyskanie jest obwarowane szeregiem wymogów formalnych. Zachęcamy w związku z powyższym do zapoznania się z zapisami Ustawy oraz odnośnych dokumentów wykonawczych...".
- My mam, że się tak wyrażę, to szczęście, że sprzedajemy węgiel odbiorcom komercyjnym i oni wiedzą, co mają zrobić. W branży jednak wiele mówi się, szczególnie tam, gdzie są odbiorcy zwolnieni od płacenia akcyzy, jak ludzie są poirytowani - mówi nam Krzysztof Maniszewski, handlowiec z Karbonu. - Szczególnie zdenerwowani są starsi ludzie. Im trudno wytłumaczyć, dlaczego muszą składać oświadczenia. A muszą je składać, bo 30 złotych więcej za tonę węgla dla nich, to wcale nie jest mało!
Sprzedający nie weryfikuje
Rzecznikowi prasowemu Kompanii Węglowej Zbigniewowi Madejowi znane są problemy z udowadnianiem, że ma się prawo do kupna węgla bez akcyzy. Deputaty górnicze realizowane są, jak w przypadku każdego Kowalskiego. Rzecznik sumuje:
- Ustawodawca zrobił, co zrobił. Podmioty sprzedające węgiel nie mają uprawnień do weryfikowania, czy kupujący musi płacić akcyzę, czy też nie. Od tego i rozstrzygania, ile węgla Kowalski spalił w piecu CO do ogrzania mieszkania, a ile do ogrzania pomieszczenia, w którym ma - dla przykładu - biuro tłumaczeń jest stosowny urząd celny.
Co ustawa przewiduje?
Akcyza na węgiel, to wymóg unijny. Nie wiadomo, czy w innych państwach Unii Europejskiej również obowiązują takie surrealistyczne przepisy. Zapytaliśmy Urząd Celny w Katowicach, co powinien zrobić ktoś, kto dostał od kogoś za darmo dwa worki węgla kupionego bez akcyzy, a który to będzie użyty do ogrzania miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Otrzymaliśmy odpowiedź od Przemysława Kujawy, starszego eksperta Służby Celnej z Izby Celnej w Katowicach:
" W przedstawionym zagadnieniu brak jest wyjaśnienia jaki status posiada "osoba uprawniona do zakupu węgla bez akcyzy". Czy jest pośredniczącym podmiotem węglowym, czy osobą, która w zasadzie korzysta ze zwolnienia z akcyzy na mocy art. 31a ust. 2 pkt 3 jako gospodarstwo domowe. Jeżeli mamy do czynienia z osobą korzystającą ze zwolnienia jako gospodarstwo domowe, to należy stwierdzić, iż narusza ona warunki zwolnienia z akcyzy.
Co do zasady jeżeli dokonuje się czynności podlegającej opodatkowaniu (sprzedaż=darowizna- patrz. art. 9a ust. 2 pkt 5 ustawy o podatku akcyzowym - osobie nie mogącej skorzystać ze zwolnienia z akcyzy), to taki podmiot powinien odprowadzić akcyzę od darowanego wyrobu węglowego."
Całe szczęście, że taki obywatel nawet, gdy nie odprowadzi akcyzy (co uważamy za karygodne), to nie zostanie rozstrzelany...
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
