W środę (14 września) do Katowic przyjeżdża wicepremier Mateusz Morawiecki. Przed południem będzie uczestniczył w posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego. To wtedy będzie mu przekazany projekt nowego kontraktu dla województwa śląskiego. "Porozumienie na rzecz zintegrowanej polityki rozwoju województwa śląskiego", bo taką nazwę nosi ów dokument, firmują marszałek województwa, wojewoda, związkowcy i przedsiębiorcy, czyli strony tworzące Wojewódzką Radę Dialogu Społecznego w Katowicach. Treści w nim zawarte opracował zespół naukowy*.
9767 słów (82 617 znaków) liczy sobie "Porozumienie...", "którego przedmiotem jest realizacja niżej opisanych propozycji programowych opracowanych przez zespół powołany przez Wojewódzką Radę Dialogu Społecznego w Katowicach i przedkładają porozumienie wraz propozycjami programowymi Wojewódzkiej Radzie Dialogu Społecznego w celu podjęcia uchwały o wystąpieniu do Rządu RP celem włączenia porozumienia do Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju".
"Rozwój województwa śląskiego napotyka na wyzwania, które do pewnego stopnia cechują także inne części kraju. Należy do nich spowolnienie wzrostu gospodarczego, niska stopa inwestycji, obawa przed pułapką średniego wzrostu. Gospodarka regionu jest też częścią gospodarki Unii Europejskiej i w tym zakresie musi również mierzyć się z podobnymi wyzwaniami, to jest między innymi: globalizacją, starzeniem się społeczeństw, koniecznością racjonalnego wykorzystania zasobów, zmianami klimatycznymi" - to fragment preambuły "Porozumienia...".
"Porozumienie..." i zawarte w nim rekomendacje stanowią o rewitalizacji, reindustrializacji i metropolizacji. Reindustralizacja, podkreśla się w dokumencie, nie może prowadzić do "niebezpiecznej dla przyszłości regionu dezindustralizacji".
***
Zrozumiałe jest, że portal górniczy nettg.pl najbardziej zainteresowany jest zawartymi w "Porozumieniu..." odniesieniami do przemysłu wydobywczego i energetyki. "W wymiarze regionalnym rewitalizacja obszarów miejskich łączy więc w sobie przemysł budowlany i sektor nieruchomości poprzez możliwości szerokiego zastosowania energii odnawialnej w celu przekształcania budynków i zespołów mieszkaniowych oraz obiektów użyteczności publicznej w mikroelektrownie" - stwierdzają autorzy dokumentu, gdyż "zbilansowanie energetyczne i samodzielność energetyczna zespołów miejskich oparta na rozproszonej energetyce i magazynowaniu energii jest współcześnie dominującą tendencją w przebudowie miast europejskich, pozwalającą na tworzenie warunków na rzecz atrakcyjności zamieszkania i obniżania kosztów funkcjonowania gospodarstw domowych".
"Reindustrializacja czyli ponowne uprzemysłowienie regionu jest koniecznością, którą należy rozumieć jako przywrócenie siły gospodarczej poprzez stworzenie warunków i zbudowanie mechanizmów sprzyjających wykorzystaniu potencjału, kultury i zasobów regionu do zapewnienia długoterminowego rozwoju ekonomicznego i społecznego" - czytamy w dokumencie. Ten proces ma dotyczyć energetyki, hutnictwa oraz przemysłu zbrojeniowego.
"Chwilowy poziom produkcji energii elektrycznej w sieci musi być dopasowany do aktualnego, silnie zmiennego w ciągu dnia, zapotrzebowania na tę energię. Jeśli nawet obciążenie bloku węglowego mieści się w technicznych parametrach eksploatacyjnych, wytwarzanie energii elektrycznej przy obciążeniach zmiennych przebiega poza punktem pracy o najwyższej sprawności, generując wyższe koszty wytwarzania. Oznacza to nie tylko gorsze warunki ekonomiczne wytwarzania energii elektrycznej, ale także zwiększoną emisję dwutlenku węgla. Zwiększający się udział Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) w produkcji energii elektrycznej wprowadza dodatkową niestabilną wytwarzanej mocy. Wszystko to powoduje, że zwiększają się trudności w dopasowaniu produkcji do zużycia energii elektrycznej. Problem ten dotyka już od dawna elektroenergetykę rozwiniętych krajów europejskich, pojawił się także w Polsce. Należy się spodziewać, że trudności ze zbilansowaniem chwilowych wartości produkcji i zużycia energii elektrycznej będą się w Polsce pogłębiać" - przestrzegają kreatorzy kolejnego kontraktu dla województwa śląskiego.
Proponuje się m.in. "wykorzystanie opracowanych już technologii realizujących ideę kopalni i elektrowni bezodpadowych konsumujących wzajemnie swoje odpady zamienione na produkty (popiół z energetycznego spalania węgla, skałę płonną i muły powydobywcze). W opinii twórców kontraktu należy rozwijać w województwie ciepłownictwo, gdyż rozbudowa sieci ciepłowniczych "pozwala nie tylko na uzyskanie znaczących efektów ekonomicznych i ekologicznych w samej elektrociepłowni, ale także doprowadzi do redukcji generacji pyłów zawieszonych i emisji substancji szkodliwych (niskiej emisji) na terenach zurbanizowanych".
Rozbudowa ta miałaby sprowadzać się do także do budowy: bloków kogeneracyjnych na terenie istniejących elektrowni; odpowiednich spinek ciepłowniczych dla zapewnienia zmiennego obszaru zasilania dla rynku ciepła na danym terenie oraz budowy ciepłociągów dla poprawy bezpieczeństwa energetycznego oraz "realizacji celu zapewnienia zmiennych obszarów zasilania w przypadku awarii".
***
W "Porozumieniu..." zwraca się uwagę na rozwój energetyki opartej na węglu kamiennym.
"Prognozowany wzrost zapotrzebowania na moc elektryczną oraz wycofywanie z eksploatacji bloków 120MW i mniejszych był motywacją do budowy nowych bloków klasy 1000 MW w Kozienicach, Opolu i Jaworznie. W związku z rozwojem energetyki źródeł odnawialnych, zmieniają się warunki pracy bloków węglowych w systemie energetycznym. Bloki te, pracujące dotąd ze stałą wydajnością (w podstawie), muszą przejmować zmienne obciążenia. Ze względów technicznych, trudno w tej roli widzieć duże bloki. Optymalną strategią byłaby przebudowa (retrofitting) istniejących bloków 200MW. Na terenie województwa śląskiego pracuje 18 takich bloków".
Jako, że dwustomegwatowe bloki choć sprawne techniczne są już mocno wyeksploatowane, proponuje się "opracowanie koncepcji i realizację modernizacji jednego z bloków 200 MW Elektrowni Łaziska spełniającej wszystkie kryteria elastyczności cieplnej, wymogi emisyjne
i pożądanej żywotności do 2035(2040). Stanowiłaby ona instalację demonstracyjną dla podjęcia odbudowy mocy w innych blokach 200 MW zlokalizowanych na terenie Śląska. Projekt wymaga precyzyjnej analizy uwzględniającej wymogi Rynku Mocy, regulacje zawierające obostrzenia emisyjne, obowiązki związane z certyfikacją jednostek wytwórczych...". Zakłada się, że na realizację tych planów potrzeba pięciu, sześciu lat i od 800 mln do miliarda złotych.
W "Porozumieniu..." wybiega się czasem w daleką, bo nieokreśloną przyszłość. Widać to m.in. po wpisie dotyczącym bezemisyjnej synergii węglowo-jądrowej: "Jako projekt badawczy proponuje się projekt o charakterze innowacyjnym, zakładający wykorzystanie nowych technologii, w tym reaktora jądrowego VHTR (który ma być wyprodukowany w Chinach). Jest to projekt, którego ewentualne wdrożenie może potrwać wiele lat, ale warto przynajmniej zbadać realne możliwości i ekonomiczną opłacalność realizacji".
VHTR (very-high-temperature reactor) i HTR są typem reaktorów wytwarzających bardzo wysokie temperatury. Podstawowa konstrukcja tego typu reaktorów, to złoże otoczaków, tysiące sferycznych elementów paliwowych tworzy rdzeń reaktora chłodzony przez gaz obojętny (hel, azot lub dwutlenek węgla). Wykorzystując ciepło reaktora wysokotemperaturowego można całkowicie wyeliminować emisję dwutlenku węgla przy produkcji paliw syntetycznych, można nawet zmniejszyć jego emisję z pobliskiej elektrowni węglowej współistniejącej z reaktorem wysokotemperaturowym - pisze Karolina Wójciuk w artykule "Reaktory wysokotemperaturowe typu HTR i VHTR" opublikowanym na Laboratoria.net.
Wspomniany efekt synergii sprowadzałby się do tego, że w tej technologii jednym surowcem do produkcji paliw będzie nie węgiel, a dwutlenek węgla pozyskany z elektrowni węglowej. Drugim natomiast będzie wodór uzyskany z rozkładu wody na wodór i tlen w procesie zasilanym przez ciepło z jądrowego reaktora wysokotemperaturowego. "Reaktory typu VHTR należą do IV generacji reaktorów obecnie planowanych. Większość z nich prawdopodobnie nie będzie dostępna do użytku komercyjnego przed rokiem 2030. Jednakże już dziś można zauważyć szereg pozytywnych cech, które niesie nowa technologia. Mianowicie zmniejszenie odpadów promieniotwórczych, od 100 do 300 razy większy uzysk energii, zwiększone bezpieczeństwo użytkowania oraz szereg aplikacji nie tylko w energetyce ale i w przemyśle" - puentuje Karolina Wójcik.
***
Górnictwu, a ściślej zagospodarowaniu obszarów i obiektów pozostałych po górniczej eksploatacji, poświęcony jest w "Porozumieniu..." jeden akapit. Zacytujmy go w całości:
"Wskutek wyczerpywania zasobów węgla kamiennego, nadających się do uzasadnionej ekonomicznie eksploatacji pozostaje infrastruktura techniczna i potencjał ludzki. Wartością istotną z punktu widzenia prowadzenia biznesu polegającego na produkcji przemysłowej jest potencjał osobowy rozumiany jako pracownicy posiadający przygotowanie techniczne do obsługi maszyn i urządzeń przemysłowych - linii technologicznych. Przez pracowników rozumiemy zarówno tych szeregowych - operatorów oraz średnia i wyższą kadrę techniczną a w konsekwencji szkoły i uczelnie kształcące technicznie kolejne pokolenia Ślązaków. W konsekwencji w/w procesów wytworem górnictwa jest kultura przemysłowa Górnego Śląska.
Przemysł wydobywczy generuje kompetencje w energetyce konwencjonalnej, ciepłownictwie oraz przemyśle stalowym i maszynowym (kopalnia jest dużym konsumentem stali niskoprzetworzonych - obudowy, zamki, klamry, rury itp. oraz nabywcą maszyn i rządzeń górniczych - kombajny, infrastruktura transportowa). Powyższe atrybuty wyraźnie wskazują kierunek aktywności Państwa na stworzenie warunków nie tylko dla utrzymania, ale i rozwoju w/w kompetencji przemysłowych i wsparcie w zakresie ich promocji i sprzedaży na rynkach zewnętrznych (EU, USA Ameryka Południowa ).
Aktywność powinna przejawiać się w tworzeniu przyjaznego otoczenia administracyjnego i prawnego/fiskalnego tak, aby dynamicznie mogły powstawać nowe zakłady produkcyjne rozwijające kompetencji techniczne i wykorzystujące potencjał geograficzny. Na uwadze mamy wspieranie budowy nowych zakładów produkujących czy przerabiających wyroby stalowe tj. budowa maszyn i urządzeń dla przemysłów lekkiego i ciężkiego. Powyższe jest nośnikiem wielu kolejnych wartości jak prac projektantów, serwisantów, wyposażenie w osprzęt elektroniczny i informatyczny.
Atrybutem nie do przecenienia jest lokalizacja infrastruktury górniczej u zbiegu autostrad, dróg ekspresowych i głównych szlaków kolejowych co zdecydowania poprawia atrakcyjność dla inwestorów"...
* Opracował zespół w składzie: Marek Zychla, prof. dr hab. Tomasz Pietrzykowski, prof. dr hab. Jan Wojtyła, prof. dr hab. Tomasz Czakon, prof. dr hab. inż. Leszek Blacha, prof. dr hab. Artur Walasik, dr Bogumił Szczupak, dr inż. Sylwester Rajwa, Jacek Brzezinka i Stefan Dzienniak.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Zygfryd to prawda. Lata dołowe jeśli się nie przepracuje 25 lat są potem do niczego nie liczone. Trzeba bakać do 67 i ani dnia nie ma się skrócone choćby się miało 20 lat dołu, i 40 razem przepracowanych. Gdzie jest ta cała Rada Dialogu ze związkowcami na ciepłych posadkach? Nie może tak być, że lata w szkodliwych były tak samo traktowane jak inne, bo przepracowane "za późno"
Reasumując: lalalalala i nic konkretnego. A tymczasem brak przepisów emerytalnych, dla tych, którzy mieli to nieszczęście pracować w warunkach szkodliwych i nie nabyć praw emerytalnych przed 2008 roku. Więc jeśli pracowali gdzieś wcześniej, a potem np. w górnictwie, a nie nabyli na tej podstawie praw do emerytury przed 2008, to cały okres pracy w szkodliwych warunkach mogą wyrzucić do kosza. Będą pracować póki co do 67 roku życia.