Kremnica, niewielkie słowackie miasteczko położone u podnóża Gór Kremnickich, które oprócz uroków krajobrazowych ma szczególną atrakcję w postaci jedynego w swoim rodzaju Muzeum Monet i Medali oraz Mennicy Kremnica, w której po dziś bije się monety i medale. Miasteczko było znanym w średniowieczu ośrodkiem wydobycia złota.
Muzeum Monet i Medali oficjalnie zostało założone już w 1890 r. Pierwotnie było muzeum regionalnym, które z czasem przeobraziło się w muzeum numizmatyczne. W 1956 r. muzeum odkupiło od miejscowej Mennicy Państwowej przedmioty, które zapoczątkowały nową wystawę poświęconą numizmatyce.
Już w IX wieku
istniały tutaj prymitywne sztolnie górnicze. Cenny kruszec spowodował, że w Kremnicy założono również mennicę, która zaczęła bić srebrne grosze, a później także floreny i słynne kremnickie dukaty, które cechowała wysoka czystość kruszcu. Tutejsza mennica działa nieprzerwanie od 1328 r. Szybko stała się jedną z ważniejszych mennic w kraju, co spowodowało gwałtowny rozwój miasta. Za panowania Marii Teresy biła więcej monet niż wszystkie ówczesne mennice monarchii austro-węgierskiej. Pod względem wydobycia złota i srebra Kremnica zajmowała jedną z czołowych lokat w Europie. Złote czasy słowackiego miasteczka sięgają początku XVI wieku. Coraz większe zagrożenie ze strony Turków oraz kryzys górnictwa w Europie przyczyniły się do utraty znaczenia Kremnicy. Lepsze czasy nastały w XVIII wieku, kiedy chwilowo wzrosło wydobycie złota. Wraz z rozwojem techniki sięgano do coraz głębszych pokładów. Niestety, wydobycie stawało się coraz mniej opłacalne ze względu na ceny złota i koszty eksploatacji.
Po raz ostatni złoto
na powierzchnię wydobyto w 1970 r. (rudę wydobywano jeszcze do początku lat 90. XX wieku). Do tego czasu udało się wydobyć 46 t złota i 205 t srebra, co na tamte lata było ilością dość sporą. Badania potwierdzają, że pod Kremnicą ciągle znajdują się pokłady złota. Rozważa się nawet wznowienie wydobycia.
W pewnym momencie nawet Polska korzystała z usług kremnickiej mennicy, było to w roku 1949. Po powstaniu warszawskim stolica została zniszczona. Nie przetrwała też mennica, więc produkcję monet trzeba było zlecić mennicom zagranicznym. Aluminiowe monety o nominałach 1 i 2 groszy wybito w Budapeszcie, brązowe pięciogroszówki w Bazylei, miedzioniklowe złotówki oraz monety o nominałach 10, 20, 50 groszy w Kremnicy.
Muzeum znajduje się
w centrum starego miasta, za murami miejskimi, w późnogotyckim domu mieszczańskim przebudowanym na potrzeby ekspozycji. Stała ekspozycja pt. "Rewers i awers pieniądza" prezentowana jest na pięciu poziomach. W podziemiach znajduje się dwupoziomowa ekspozycja dokumentująca historię górnictwa na tym obszarze. Na niższym piętrze możemy zobaczyć wykute w skale sztolnie wraz z narzędziami używanymi przy wydobyciu, powyżej znajduje się z kolei ekspozycja poświęcona pozyskiwaniu złota z rudy.
Na parterze zapoznamy się z historią miasta oraz zakupimy bilet wstępu, który kosztuje 2,69 euro, możemy tutaj również sami wybić sobie monetę pamiątkową.
Na pierwszym piętrze zobaczymy główną atrakcję tutejszego muzeum - ekspozycję poświęconą środkom płatniczym, które znajdowały się w obiegu na obszarze dzisiejszej Słowacji od czasów Keltów (I wiek p. n. e.) po czasy współczesne. Ta niepowtarzalna kolekcja monet, banknotów, talonów, papierów wartościowych i różnego typu dokumentów związanych z dziejami pieniądza zauroczy każdego miłośnika numizmatyki.
Na drugim piętrze zwiedzający zaznajomią się z ostatnią częścią ekspozycji, która dotyczy dziejów sztuki medalierskiej. Można tutaj zobaczyć najstarsze lane i bite medale, będące dziełem tutejszej mennicy z przełomu XV i XVI wieku, jak również te z XX wieku.
Muzeum jest otwarte przez cały tydzień, z wyjątkiem poniedziałków, przez cały rok. Więcej informacji można uzyskać na stronie muzeum www.muzeumkremnica.sk.
Gdyby ktoś nie czuł się usatysfakcjonowany, może jeszcze odwiedzić wystawę znajdującą się na terenie tutejszej mennicy, gdzie zobaczy historyczne maszyny i zapozna się z metodami bicia monet oraz medali. Mennica Kremnica udostępnia wystawę w odnowionym historycznym budynku mennicy, znajdującym się naprzeciwko Muzeum Monet i Medali. Budynek został wybudowany w latach 1881-1889 i stał się częścią kompleksu budynków mennicy pochodzących z XV wieku.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Jestem ciekawy, czy w początkach XVI w. wydobycie złota w Kremnicy mogło być wyższe niż w Złotym Stoku. W tym ostatnim mieście właśnie wtedy osiedlali się Fuggerowie - bardzo ważni przedsiębiorcy górniczy i właściciele kopalń, także na Górnych Węgrzech.