Projekt specustawy o pomocy poszkodowanym w związku z realizacją programu “Czyste Powietrze“ rząd planuje przyjąć w I kwartale 2026 r. - podała kancelaria premiera. Projekt zakłada m.in. możliwość wstrzymania zwrotu środków od beneficjentów i dochodzenia ich od nieuczciwych wykonawców.
W listopadzie br. PAP informowała, że trwają prace nad projektem ustawy, która ma pomóc właścicielom domów poszkodowanym w programie “Czyste Powietrze“. Dotacje z “Czystego Powietrza“ trafiają do właścicieli domów jednorodzinnych na termomodernizację, a także na wymianę źródeł ogrzewania np. węglowych na te bardziej ekologiczne.
W środę w wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano informację na temat założeń projektu ustawy o pomocy beneficjentom - osobom fizycznym poszkodowanym w związku z realizacją Programu Priorytetowego “Czyste Powietrze“. Rząd zamierza go przyjąć w pierwszym kwartale 2026 roku.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które odpowiada za opracowanie projektu podkreśliło, że podczas realizacji programu pojawiły się problemy dotyczące zwrotu dotacji. Nie wynikały one - jak podano - z winy beneficjentów, a powstały w związku z brakiem lub nieterminową realizacją inwestycji. “Analiza wskazuje, że część wykonawców zaangażowanych w realizację przedsięwzięć w ramach programu (na podstawie umowy zawartej pomiędzy wykonawcą a beneficjentem) mogła działać w sposób umyślny na szkodę beneficjentów (osób fizycznych)“ - podkreślono.
Jak wskazano, nieprawidłowości polegały głównie na składaniu przez pełnomocników (przedstawicieli wykonawców) wniosków o dofinansowanie do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej w imieniu beneficjentów bez ich wiedzy lub zgody, czy poświadczaniu nieprawdy w dokumentach. Zdaniem resortu zdarzały się też przypadki występowania o zaliczki przez pełnomocników bez wiedzy beneficjentów.
Ministerstwo zwróciło uwagę, że obecnie nie ma “stosunku prawnego“ między wykonawcą inwestycji a NFOŚiGW i wojewódzkimi funduszami, co powoduje, że to beneficjenci/właściciele domów są wzywani do zwrotu dotacji za niezgodne z umową o dofinansowanie wykonanie danego przedsięwzięcia np. remontu domu i wymiany kopciucha.
“W przypadku osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej konieczność zwrotu zaliczki lub całej dotacji skutkuje dodatkowymi problemami finansowymi oraz brakiem możliwości odzyskania środków publicznych przez wfośigw i NFOŚiGW. NFOŚiGW oraz wfośigw nie posiadają narzędzi prawnych polegających na zawieszeniu zobowiązań finansowych wobec beneficjentów w sytuacjach uzasadnionych, w szczególności w przypadkach niezawinionych przez nich nieprawidłowości w realizacji przedsięwzięcia oraz nie mają podstaw prawnych do udzielania ulg w spłacie należności cywilnoprawnych“ - dodano.
Celem projektowanej specustawy jest m.in. umożliwienie zawieszenia obowiązków dotyczących należności beneficjentów, co ma ochronić poszkodowanych beneficjentów i zabezpieczyć interes przyznającego dofinansowanie. Chodzi też o wprowadzenie mechanizmu umożliwiającego dochodzenie należności bezpośrednio od wykonawców.
Zgodnie z opublikowanymi założeniami projektowanej specustawy NFOŚiGW lub wfośigw będą mogły na ścieżce cywilnoprawnej dochodzić zwrotu wypłaconych wcześniej zaliczek bezpośrednio od nierzetelnych wykonawców w przypadku niewykonanie prac. Ponadto, wfośigw w toku postępowania karnego przygotowawczego oraz na etapie sądowym będzie mógł uzyskać status pokrzywdzonego obok beneficjenta. “Spowoduje to możliwość zasądzenia przez sąd w postępowaniu karnym obowiązku naprawienia szkody na rzecz wfośigw jako pokrzywdzonego“ - wyjaśniono.
Resort dodał, że obligatoryjne zawieszenie działań wfośigw wobec beneficjenta ws. zwrotu środków będzie mogło nastąpić w sytuacji, gdy zostało złożone zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa związanego z uzyskaniem lub wykorzystaniem dofinansowania przez wykonawcę lub osobę działającą w jego imieniu lub wszczęto z urzędu postępowanie karne w sprawie takiego przestępstwa.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
