Budowa tzw. małych reaktorów modułowych nie zastąpi konieczności inwestycji w OZE i wielkoskalową energetykę jądrową - wskazano w raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Eksperci zwrócili uwagę, że SMR-y mogą być wykorzystywane m.in. do produkcji ciepła systemowego w największych miastach.
Budowa tzw. małych reaktorów modułowych SMR (Small Modular Reactor) może być istotnym wsparciem transformacji energetycznej - podkreślono w raporcie Polskiego Instytutu Ekonomicznego Perspektywy wykorzystania reaktorów SMR w polskiej transformacji energetycznej. Zauważono, że według zapowiedzi producentów do 2040 r. w Polsce ma stanąć nawet ponad 100 reaktorów SMR - dodano.
W opinii cytowanych w publikacji ekspertów, budowa SMR-ów, choć może odegrać ważną rolę w procesie dekarbonizacji, nie zastąpi konieczności inwestycji w OZE i wielkoskalową energetykę jądrową. Jedną z najważniejszych ról małych reaktorów jądrowych, obok produkcji energii elektrycznej dla przemysłu, będzie ich wykorzystanie w produkcji ciepła systemowego w największych polskich aglomeracjach - oceniono. Według 50 proc. ankietowanych przez PIE ekspertów małe modułowe reaktory jądrowe będą używane w tym celu jeszcze przed 2040 r., a 77 proc. ekspertów jest zdania, że w dalszej przyszłości mogą one zaspokajać nawet powyżej 20 proc. zapotrzebowania na ciepło systemowe w dużych aglomeracjach miejskich.
Autorzy raportu zwrócili uwagę, że Polska pozostaje jednym z krajów UE o najbardziej rozwiniętym ciepłownictwie systemowym. Do sieci ciepłowniczej przyłączonych jest ponad 40 proc. spośród 13,5 mln gospodarstw domowych - wskazano. Dodano, że odpowiada ona także za ok. 25 proc. całości wytworzonego ciepła ogółem (wliczając przemysł). W raporcie zaznaczono, że w zainstalowanych 53,5 GW mocy w sieciach ciepłowniczych podstawowym paliwem pozostaje węgiel (71 proc. całości zużycia paliw, ok. 14,5 mln t rocznie).
W ocenie ekspertów jednym z miast, które mogłyby znacząco skorzystać na zastosowaniu SMR w dekarbonizacji ciepłownictwa, jest Warszawa. W 2020 r. zapotrzebowanie na ciepło systemowe w stolicy Polski wyniosło 8,9 TWh, z czego aż 90,7 proc. wytworzono w ciepłowniach z użyciem węgla kamiennego - przypomniano. Według raportu w przyszłości zapotrzebowanie na ciepło może w Warszawie sięgnąć nawet powyżej 14 TWh. Zainstalowanie w sieci 3 reaktorów o mocy 900 MWt (300 MWe) mogłoby w modelu kogeneracji zaspokoić nawet 81 proc. rocznego zapotrzebowania Warszawy na ciepło w 2040 r. jednocześnie zwiększając produkcję energii elektrycznej w miesiącach, gdy zapotrzebowanie na ciepło spada - stwierdzono.
Adam Juszczak z PIE, cytowany w opublikowanym w środę raporcie zwrócił uwagę, że wykorzystanie reaktorów SMR do produkcji ciepła systemowego w Polsce będzie według większości ekspertów niezwykle istotne dla transformacji energetycznej. Wynika to, jak wyjaśnił, z potrzeby dekarbonizacji ciepłownictwa, które w większości jest dziś oparte na spalaniu węgla. Jednocześnie konkurencja w postaci alternatywnych technologii jest tu dużo mniejsza niż w obszarze produkcji energii elektrycznej. To powoduje, że wykorzystanie małych reaktorów jądrowych do produkcji ciepła zarówno na potrzeby komunalne, jak i przemysłowe może być ich najważniejszym zastosowaniem - ocenił.
Odnosząc się do barier, które mogą utrudnić instalację SMR-ów, eksperci najczęściej wskazywali na wczesną fazę rozwoju tej technologii. Obecnie zaawansowane projekty pilotażowe istnieją jedynie w Chinach i Rosji - zaznaczyli. Przesuwane terminy uruchomienia pierwszych reaktorów SMR przekładają się a rosnący koszt mocy zainstalowanej, co może powodować spadek atrakcyjności takiej inwestycji w porównaniu do innych rozwiązań - ocenili. Wśród innych barier rozwoju SMR w Polsce wymienili też długi proces uzyskiwania zgód i pozwoleń na budowę reaktorów, braki kadrowe i wysoki koszt jednostkowy inwestycji.
Jeśli SMR-y mają być produkowane seryjnie, konieczne jest wypracowanie wspólnych międzynarodowych wymogów, m.in. w dziedzinie procesu licencjonowania i oceny technologii - ocenił Adam Juszczak. Według niego w międzyczasie niezbędne jest jak najszybsze rozpoczęcie procesu wyboru lokalizacji pierwszych reaktorów i rozpoczęcie postępowania w sprawie wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Konieczne mogą okazać się także dofinansowania lub gwarancje państwowe obejmujące część kosztów reaktorów SMR - wskazał.
W raporcie przywołano dane, z których wynika, że poparcie społeczne dla wykorzystania najnowszych technologii jądrowych do produkcji energii elektrycznej wynosi w Polsce 84 proc., co jest najwyższym wynikiem spośród krajów biorących udział w ankiecie. To wynik wyższy o 15 pkt proc. niż we Francji i Szwecji (69 proc. poparcia) i o 23 pkt proc. wyższy niż w USA.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
