Domy i mieszkania do... zdekarbonizowania?

W USA węgiel kamienny poszedł w odstawkę i w energetyce de facto zastąpił go gaz łupkowy. Tam dekarbonizacja jest faktem. Unia Europejska dąży do tego samego celu, ale zupełnie z innych przyczyn. Tu odnawialne źródła energii mają w ciągu najbliższych parudziesięciu lat wyrugować węgiel z energetyki. W Polsce ogrzewanie tzw. gospodarstw domowych węglem ma być niedozwolone od 2020 r. - zagrzmiały media. To pogłoska czy też prawda?

Poseł Grzegorz Tobiszowski (PiS) był na tyle zaniepokojony informacjami medialnymi o tym, że "rząd przygotowuje projekty, zgodnie z którymi od 2020 r. ma nastąpić eliminacja węgla kamiennego, jako oródła energii cieplnej przy tzw. niskiej emisji, czyli jako źródła energii do ogrzewania domów jednorodzinnych i wielorodzinnych w pewnych większych aglomeracjach, w różnych miastach".

Nie tylko posła Tobiszowskiego zaniepokoiły te informacje. Górników również, nie mówiąc już o tych, którzy palą węglem w zwykłych piecach kaflowych i tych, którzy spalają ekologiczny węgiel w specjalnych, ekologicznych piecach. Ci pierwsi zastanawiają się: a za co sobie zrobimy w domu CO na gaz i z czego będziemy płacić wyższe rachunki? A ci drudzy, niemniej poirytowani, złorzeczą na władzę, bo zainwestowali niemałe pieniądze w ekologiczne spalanie węgla, a teraz władza mówi im, że to jest rozwiązanie za mało ekologiczne!

I dlatego, między innymi, 10 października z sejmowej trybuny poseł Tobiszowski zwrócił się do marszałka Sejmu tymi słowy:

- Sam zamiar ograniczenia emisji dwutlenku węgla wydaje się najbardziej szczytny i zasadny, jednak pojawiają się istotne pytania do ministerstwa, do przedstawicieli rządu, w następujących kwestiach...

Lista wątpliwości...
A oto lista pytań, jakie zadał poseł z województwa śląskiego...

• Jak bardzo zaawansowane są prace nad przytoczonym projektem? Kiedy możemy spodziewać się dokładniejszych informacji i konkretów w przedmiotowej kwestii, jeśli chodzi o stanowisko rządu?
• Czy została oszacowana wstępna kwota dopłat do likwidacji domowych pieców węglowych w gospodarstwach jednorodzinnych i w zasobach wielorodzinnych, aglomeracyjnych, w mieszkaniach na osiedlach?
• Czy dopłacana będzie również różnica w kosztach ogrzewania w kolejnych latach dla gospodarstw domowych, które będą musiały przez następne lata pozyskiwać energię z droższych źródeł?
• Czy policzono straty, jakie mogą się pojawić w wyniku wprowadzenia tych rozwiązań, między innymi w Kompanii Węglowej, w Katowickim Holdingu Węglowym i w podobnych podmiotach?
• Czy można dowiedzieć się, ile w otoczeniu górniczym zniknie miejsc pracy?

- Zauważmy bowiem, że tutaj nie mówi się o tym, że niska emisja nie zawsze pojawiała się przez spalaniu węgla kamiennego, a przecież w Polsce mamy również takie zjawisko, że spala się nie tylko węgiel, ale w domostwach o niskich dochodach różne inne elementy, które bardziej szkodzą środowisku - dodał poseł Tobiszowski. - Dlaczego nie mówi się w tym projekcie o rozwoju sieci ciepłowniczych w elektrociepłowniach, które mogłyby być zasilane paliwem w postaci węgla kamiennego?

To nie rząd, to samorządy...
Na poselskie zapytanie błyskawicznie, bo na tym samym posiedzeniu Sejmu, odpowiedział Janusz Zaleski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska.

- (...) Rząd nie prowadzi żadnych prac nad ustawą, która by zakazywała używania węgla w gospodarstwa domowych i w ten sposób ograniczała zużycie tego surowca do ogrzewania. Natomiast trzeba tutaj zarysować szersze tło problemu, który został wywołany, jak sądzę, pracami trwającymi w Sejmiku Województwa Małopolskiego nad ograniczaniem niskiej emisji na terenie Krakowa...

Wiceminister przypomniał, że w Polsce powietrze nie jest czyste. Bo w kraju podzielonym, w systemie monitoringu środowiskowego, na 46 stref, aż w 38 normy czystości powietrza są tak przekroczone i...

- (...) Nasze prawodawstwo przewiduje wprowadzenie przez zarządy województw, przez sejmiki programów ochrony i planów działań, które zmierzają do poprawy tej sytuacji - odpowiadał, dodając: - Polska ma z tym poważny problem, również z zanieczyszczeniami benzopirenem, który uwalnia się najczęściej w przypadku spalania plastików i jest niezwykle rakotwórczym czynnikiem. Dlatego też musimy zastanowić się nad tym, w jaki sposób tę niską emisję ograniczać. Prawo ochrony środowiska daje samorządom możliwość decydowania. W drodze uchwały mogą one określić dopuszczalny dla całego województwa lub jego części rodzaj stosowanych paliw, sposób realizacji i kontroli tego obowiązku - przypomniał Janusz Zaleski.

"Tylko" wyższe rachunki
Janusz Zaleski jest na rządowej posadzie. I mówi to, co akceptuje jego zwierzchnik. Spalanie węgla miesza ze spalaniem plastików, o paleniu opon nie wspomniał. A przecież zarówno w Ministerstwie Środowiska i w rządzie także mają świadomość, że jeśli ktoś spala nieorganiczne odpady, żeby ogrzać swoje mieszkanie, to robi to dlatego, że nawet ogrzewanie węglem jest dlań za drogie. Samorząd małopolski kilka dni temu przedstawił ostateczny projekt uchwały, który już wcześniej wprowadził w narodzie spore zaniepokojenie. Ostatecznie węgla nie wyrugowano z Małopolski, ale tylko wówczas, gdy będzie spalane w ekologicznych piecach. Zatem posiadacze takowych mogą spać spokojnie. Nie grozi im podwojenie rachunków, gdyby zmuszono ich, urzędowym ukazem, do przejścia na ogrzewanie gazowe (że o elektrycznym nie wspomnę). A co z tymi, którzy w zwykłych tzw. kaflokach spalają wiaderka węgiel, a gdy brakuje nań, to dołożą do pieców, co mają pod ręką i co tylko da się spalić?

Ogrzewać węglem? Czy ogrzewać gazem? Dylemat ten w Polsce ma tyleż ekologiczne, co społeczno-ekonomiczne uwarunkowania.

Już w styczniu 2014 r. europosłanka Róża Thun (PO) z Krakowa ostrzegała, że zakaz uderzy w najbiedniejszych.

Władze Krakowa uspokajały mówiąc, że w budżecie są pieniądze na wymianę pieców; w tym roku jest na to 2,8 mln zł i dotacja, zdaniem prezydenta wypowiedzianego ustami jego rzeczniczki, "w 100 procentach pokrywa koszty wymiany".Monika Chylaszek mówiła wówczas, że dostawcy prądu, gazu i ciepła na własny koszt będą podłączać instalację do swojej sieci, ale przyznała, że problemem mogą być tylko wyższe rachunki za ogrzewanie, zwłaszcza za gaz.

"Tylko". Ładne mi "tylko" dla rodziny, która wegetuje na lub poniżej progu ubóstwa, albo dla samotnych rencistów i emerytów, którzy dostają takie świadczenia, że urzędowo rzecz biorąc, ubogimi nie są, a biedę klepią, aż wkoło słychać!

- Jak wiadomo, Sejmik Województwa Małopolskiego pracuje obecnie nad takim rozwiązaniem - odpowiadał posłowi Tobiszowskiemu wiceminister Zalewski. - Jak sądzimy, na pewno będą prowadzone długie konsultacje z mieszkańcami. Wynik tego jest nieznany, ale jeszcze raz pragnę podkreślić, że rząd nie pracuje nad żadnym rozwiązaniem, które eliminowałoby węgiel jako paliwo w gospodarstwach domowych. W związku z tym nie mamy również szacunków dotyczących ewentualnego bezrobocia spowodowanego ograniczeniem wydobycia węgla. Niemniej jednak, tak jak pan poseł zresztą powiedział, należy dążyć do tego, żeby ten węgiel spalany był w urządzeniach, które w maksymalnym stopniu ograniczają emisję. Takie rozwiązania techniczne są możliwe i stosowane.

Poseł Tobiszowski i grupa posłów z jego partii nie są zbytnio zadowoleni z odpowiedzi udzielonej przez wiceministra środowiska.

- Sądziłem, że sprawę wyjaśni wiceminister gospodarki Tomasz Tomczykiewicz. Może wówczas otrzymałby odpowiedzi na wszystkie moje pytania... Poza tym oczekiwaliśmy ze strony rządu jasnego komunikatu, który uspokoiłby emocje, jakie zaistniały w górnictwie po informacjach medialnych o zamiarach rządu względem używania węgla w gospodarstwach domowych. W sprawie bowiem, według nas, chodzi nie tylko o ogrzewanie w domach, ale i wielkość wydobycia i sprzedaży w największej spółce górniczej w Europie, czyli w Kompanii Węglowej.

Zbitka pojęciowa
Skąd wzięła się pogłoska o tym, że rząd chce w całej Polsce zakazać używania węgla kamiennego, po roku 2020, do ogrzewania domostw? Nie wiadomo. Wiceminister Zaleski ma jednak swoje przypuszczenia:

- Myślę że w trosce o zdrowie rodaków powinien nam przyświecać długofalowy cel, co będzie nam pozwalało osiągać również cele, które są postawione przed Polską w pakiecie klimatyczno-energetycznym. Myślę, że stąd wzięło się to pytanie o rządowe programy, których celem jest wyparcie węgla od 2020 r. Nastąpiła tu pewna zbitka pojęciowa, jeżeli chodzi o pakiet klimatyczno-energetyczny i działania, które podjął sejmik województwa. Jeszcze raz podkreślam, że rząd nie prowadzi żadnych działań w tym kierunku...

Wychodzi na to, że takie działania będą za niego prowadziły samorządy. Należy mieć nadzieję, że za 20 lat nikt nie każe zmieniać ogrzewania gazowego na elektryczne i to takie, które pracuje na "zielonym prądzie', wytworzonym w solarach, wiatrakach itp. Nie należy zapominać, że już teraz dla unijnych ekopolityków gaz ziemny nie jest tak bardzo... ekologiczny!

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.