- Wszystko, co dotyczy górnictwa węgla kamiennego i firm pracujących na jego rzecz, jest ważne dla naszego Związku - mówi w rozmowie z Trybuną Górniczą Piotr Rykala, przewodniczący zarządu Związku Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego i wiceprezes zarządu Kompanii Węglowej SA.
Od prawie miesiąca stoi Pan na czele Związku Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego. Trzeba dodać, że po raz wtóry. Czy jest jakaś różnica w działaniu Związku pomiędzy pierwszą Pana kadencją a obecną?
Byłem już przewodniczącym Związku w latach 2003-2005. Jakiejś zasadniczej różnicy między naszą działalnością wtedy i dziś nie dostrzegam. Misja i cele, które staramy się na co dzień wcielać w życie, pozostają takie same, jak w dniu powstania naszej organizacji, czyli 22 sierpnia 1991 roku. Najogólniej można powiedzieć, że staramy się reprezentować interesy pracodawców wobec organów władzy - administracji państwowej i samorządowej oraz związków zawodowych. Wszystko, co dotyczy górnictwa węgla kamiennego i firm pracujących na jego rzecz, jest ważne dla naszego Związku. Dlatego przygotowujemy ekspertyzy, prowadzimy szkolenia, opiniujemy projekty aktów prawnych, zapewniamy pomoc prawną.
Był jednak czas, gdy Związek Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego był na pierwszej linii w negocjacjach ze związkowcami. Bywało, że kończyły się one zabijaniem gwoździami drzwi do siedziby Pracodawców przez rozjuszonych manifestantów...
To prawda, a sprawiły to zmiany w Kodeksie pracy w 1995 roku. W ich następstwie staliśmy się, w miejsce ministra przemysłu i handlu, stroną ponadzakładowego układu zbiorowego pracy. Rozmowy na ten temat z górniczymi związkowcami były nie tylko trudne, ale i burzliwe. Ta sytuacja ewoluowała do 2000 roku, czyli do momentu wypowiedzenia przez Związek Pracodawców ponadzakładowego zbiorowego układu pracy dla pracowników górnictwa. Związek przestał być stroną. Obowiązywały już wtedy układy zbiorowe pracy w każdej ze spółek górniczych. Co prawda, podjęta została w 2004 roku próba ponownego negocjowania nowego ponadzakładowego układu pracy. Jednakże po około sześciu miesiącach rozmów krajowe centrale związkowe górnicze i przedstawiciele Związku Pracodawców doszli do wniosku, że w obowiązujących uwarunkowaniach formalno-prawnych trudno będzie zawrzeć ponadzakładowy układ zbiorowy dla pracowników górnictwa. Dlatego rozstaliśmy się w zgodzie ze stroną społeczną. Każda z ówczesnych spółek węglowych była w innej kondycji ekonomiczno-finansowej. Zawieranie ponadzakładowego układu zbiorowego nie uwzględniającego możliwości finansowych poszczególnych spółek nie miało najmniejszego sensu.
Rola Związku Pracodawców ewoluowała i przestał on pełnić funkcję głównego negocjatora ponadzakładowych układów. A co dziś jest najistotniejsze w jego działalności?
Nam, jako pracodawcom, szczególnie zależy na dobrym prawie. Dlatego włączamy się aktywnie w opiniowanie aktów prawnych, które w swoich postanowieniach dotyczą zagadnień przemysłu wydobywczego. Takim przykładem jest Prawo geologiczne i górnicze. Jednakże naszej uwadze nie umykają zmiany, które dotykają systemów podatkowych, ochrony środowiska czy szeroko rozumianego prawa pracy. Związek opiniuje te akty za pośrednictwem organizacji Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż jesteśmy jednym z aktywniejszych członków tej konfederacji. W szeroko rozumianym dialogu, Związek Pracodawców reprezentowany jest w Zespole Trójstronnym do spraw Bezpieczeństwa Socjalnego Górnictwa, w którym udział biorą przedstawiciele rządu, pracodawców oraz związków zawodowych z poszczególnych spółek węglowych. Związek pomaga swoim członkom uczestniczyć w przedsięwzięciach biznesowych, takich jak krajowe i zagraniczne targi górnicze.
Ile firm jest zrzeszonych w Związku?
Obecnie Związek zrzesza 54 członków. Są wśród nich nie tylko firmy wydobywające węgiel kamienny, ale i okołogórnicze. Tak się złożyło, że jest ich po połowie, jednych i drugich po 27.
W polskim górnictwie pojawili się pracodawcy zagraniczni. Czy oni mogą przystąpić do Związku, na którego czele Pan stoi?
Nasz Związek prowadzi otwartą formułę działalności i gotowy jest przyjąć w swoje szeregi firmy wydobywcze lub pracujące na rzecz polskiego górnictwa, niezależnie od tego, czy ich właścicielem jest kapitał polski, czy zagraniczny. Potrzebne jest tylko zadeklarowanie przystąpienia, opłacanie składki uzależnionej od liczby zatrudnionych pracowników oraz aktywność.
W ubiegłym roku Związek Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego świętował 20-lecia działalności...
... i ten jubileusz uczciliśmy organizując we wrześniu 2011 roku międzynarodową konferencję naukową "Górnictwo węglowe - perspektywy i ograniczenia". Najistotniejszym jej owocem było przyjęcie przez uczestników "Deklaracji katowickiej". Przedstawiciele nauki i praktyki górniczej z Polski i zagranicy poparli w niej działania zmierzające do poprawy efektywności energetycznej w Europie, ale zarazem stanowczo sprzeciwili się antywęglowym dyrektywom unijnego pakietu energetyczno-klimatycznego. Adresatami "Deklaracji katowickiej" byli: ówczesny przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek, przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso, komisarz UE ds. energii Günther Oettinger oraz komisarz UE ds. klimatu Connie Hedegaard. Do tych polityków oraz do europarlamentarzystów deklaracja ta trafiła za pośrednictwem Europejskiego Stowarzyszenia Węgla Kamiennego i Brunatnego Euracoal, do którego to stowarzyszenia należymy. Dokument pokazuje naszą determinację w obronie istniejących i funkcjonujących kopalń węgla, nie tylko w Polsce, ale i w całej Unii Europejskiej.
Jubileuszowe obchody Związek zakończył w styczniu koncertem noworocznym...
Dodałbym słówko - "tradycyjnym", bo koncerty te weszły już do kalendarza Związku na stałe. Spełniają ważną rolę nie tylko kulturalną, ale integrują środowisko pracodawców i promują ich dokonania. Ponadto są okazją do uhonorowania instytucji wspierających w różny sposób górnictwo węgla kamiennego lub górników. Wśród wyróżnionych symbolem Oskarda są m.in.: Euracoal, Pracodawcy RP, Główny Instytut Górnictwa, Siemianowickie Centrum Leczenia Oparzeń oraz Fundacja Rodzin Górniczych. Jedyną osobą fizyczną uhonorowaną Oskardem jest, jak do tej pory, arcybiskup senior Damian Zimoń.
Nie tylko honorujecie zasłużonych, ale i wspomagacie potrzebujących.
Pewną też tradycją tych noworocznych koncertów stało się przekazywanie potrzebującym pomocy. Są to czeki wręczane instytucjom pracującym z osobami niepełnosprawnymi. Naturalnie, wspieramy również Fundację Rodzin Górniczych.
A co czeka Związek w najbliższej przyszłości?
Kontynuacja głównych kierunków naszego działania na rzecz górnictwa węgla kamiennego i kadry nim zarządzającej, zarówno na arenie międzynarodowej przy współpracy z Eurocoalem, jak i w kraju jako aktywnego członka związku Pracodawcy RP. Będziemy również umacniać swoją rolę partnera dialogu w Zespole Trójstronnym w Warszawie, jak i w Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w Katowicach.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
