Krzysztof Gadowski o nowelizacji ustawy górniczej: Mam nadzieję, że wrócimy do tematu PG Silesia

O uchwalonej w środę, 10 grudnia, przez Senat nowelizacji ustawy górniczej rozmawiamy z posłem Koalicji Obywatelskiej, KRZYSZTOFEM GADOWSKIM.

Jest Pan jednym z ojców ustawy górniczej - czy to, w jakim kształcie została uchwalona Pana satysfakcjonuje? 

Daleki jestem od tego stwierdzenia, ojców sukcesu dziś pojawia się bardzo wielu. Niewątpliwie uczestniczyłem od samego początku w pracach nad ustawą w Ministerstwie Przemysłu jeszcze pod kierownictwem pani Minister Czarneckiej oraz Ministerstwie Energii. Największe zasługi w przygotowaniu projektu mają pracownicy z departamentu górnictwa pod kierownictwem pani dyrektor Ilony Malik. To oni technicznie przygotowali ten projekt i prowadzili konsultacje. Widząc aktualną sytuację sektora górnictwa węgla kamiennego o ostatecznym kształcie tego projektu zdecydowali nowi ministrowie – Wojciech Balczun i Miłosz Motyka, konsultując pewne dane z prezesami spółek węglowych. Ustawa nie przybrałaby takiej formy gdyby nie udało się zabezpieczyć odpowiednich środków finansowych w budżecie państwa. Kropkę nad „i” w tej sprawie postawił jednak Marszałek Województwa Śląskiego Wojciech Saługa, szef regionu śląskiego Koalicji Obywatelskiej, na spotkaniach z Ministrem Finansów oraz Premierem Donaldem Tuskiem.

Ta ustawa jest wynikiem współpracy wielu środowisk. Strona społeczna również uczestniczyła w procesie. Oceniam to bardzo pozytywnie. W podobny sposób działali również prezesi spółek węglowych. 

Nie ulega wątpliwości, że w Warszawie musimy pilnować naszych śląskich spraw. Mnie może jest łatwiej, bo na co dzień pracuję jako wiceprzewodniczący w Komisji ds. Energii Klimatu i Aktywów Państwowych oraz w podkomisji stałej ds. Sprawiedliwej Transformacji, której pracami kieruję. Do końca prac nad tą ustawą widać było pełną mobilizację.

Po raz pierwszy na sali posiedzeń komisji ds. Energii Klimatu i Aktywów Państwowych widziałem podczas prac nad tym projektem aż dwóch wiceministrów: aktywów państwowych i energii, prezesów wszystkich spółek węglowych, prezesa Wyższego Urzędu Górniczego oraz przedstawicieli strony społecznej, a przecież w pracach na ustawami górniczymi biorę udział od kilku dobrych lat.

Nie ukrywam, że czułem pewną satysfakcję, gdy wprowadzałem do projektu sześć poprawek rozszerzających zakres funkcjonowania ustawy, na którą czekało całe środowisko górnicze. Na obecną chwilę ta ustawa to najlepsze rozwiązanie, niezbędne i potrzebne dla branży. Oby weszła w życiu już od początku 2026 roku

Mam jednak nadzieje, że wrócimy jeszcze w niedługiej przyszłości do pracowników ZG Silesia po dokładnym przeanalizowaniu możliwości wsparcia. Z informacji Ministerstwa Energii w obecnej formule prawnej nie było możliwe przyjęcie stosownych poprawek. 

Czy ta ustawa rozwiązuje wszystkie obecne problemy górników? Czy może to tylko jeden z kamieni milowych?

To kolejny krok, kolejne narzędzie, kolejne wsparcie finansowe do sprawnego i odpowiedzialnego procesu restrukturyzacji. Jak wielu wskazuje ustawa ma zapewnić kontrolowany, stopniowy i społecznie akceptowalny proces transformacji sektora górniczego zgodnie z umową społeczną. Oczywiście przy jednoczesnym zabezpieczeniu pracowników i stabilności spółek. Ustawa uruchamia środki finansowe, wsparcie dla całego sektora górnictwa węgla kamiennego. Wsparcie kierowane jest do czynnych zakładów górniczych nie tylko wygaszanych. Mocno ma wspierać Jastrzębską Spółkę Węglową w procesie restrukturyzacji. W przypadku wygaszania kopalń przedsiębiorstwa górnicze, które od początku 2026 będą prowadziły samodzielnie ten proces otrzymają odpowiednie środki finansowe na jego wdrażanie.

Projekt wydłuża również spłaty zobowiązań pieniężnych do 31 grudnia 2027 r. spółek górniczych objętych systemem wsparcia z tytułu składek na: ubezpieczenie społeczne, fundusz pracy, funduszu solidarnościowy, fundusz gwarantowany świadczeń pracowniczych, fundusz emerytur pomostowych, ubezpieczenia zdrowotne. Wydłuża również zawieszenie spłaty zobowiązań pieniężnych z tytułu wsparcia finansowego udzielonego przez Polski Fundusz Rozwoju.

Chciałbym mocno podkreślić, że ta ustawa wychodzi poza ramy umowy społecznej. Uruchamia proces wsparcia świadczeniami osłonowymi, nie tylko pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego (kopalnie, zakład przeróbki mechanicznej), ale także osoby wykonujące prace w innych jednostkach przedsiębiorstwa górniczego objętych systemem wsparcia. Chodzi m.in. o: Zakład Remontowo-Produkcyjny, Zakład Logistyki Materiałowej, Zakład Górniczych Robót Inwestycyjnych, ale również o pracowników „centrali” przedsiębiorstw górniczych objętych systemem. Ustawa wydłuża również okres trwania urlopów górniczych dla pracowników dołowych i pracowników przeróbki o rok, podnosząc także kwotę jednorazowej odprawy do 170 tys. netto.

Proces transformacji energetycznej, w którym uczestniczy nasze polskie górnictwo przynosi wiele różnych wyzwań, na które trzeba reagować mądrze i odważnie.

Jak podkreślałem z trybuny sejmowej, zapisy tego projektu mają być narzędziem do odpowiedzialnych decyzji zarządów spółek węglowych i strony społecznej. To oni decydować będą o przebiegu procesu transformacji.

Jestem bardzo zdziwiony, że posłowie PiS wstrzymali się podczas glosowania nad tą ustawą. Po raz kolejny zdradzili górników, tak jak wtedy kiedy likwidowali 14 kopalń, kiedy ściągali na potęgę węgiel z Rosji, kiedy odbierali ustawą tylko zawieszony deputat węglowy. Duża część zapisów tej ustawy stanowiła zobowiązania zawarte w umowie społecznej, które mimo kilkukrotnej nowelizacji przez rząd PIS nie zostały uruchomione. Trafnie podsumował ich zachowanie przewodniczący śląsko-dąbrowskiej "Solidarności" Dominiki Kolorz – „zapomnieli tylko, że tu chodzi o los dziesiątek tysięcy pracowników, a nie o ich partyjne gierki.”

⁠Liczy Pan na szybki podpis Prezydenta? Jego weto w tym przypadku nie wchodzi w grę?

Wszyscy słyszeliśmy już deklarację prezydenta w trakcie ostatniej Barbórki. Mam nadzieję, że się z tych zobowiązań już nie wycofa. Jestem przekonany, że strona społeczna też nad tym czuwa. A pan Prezydent na pewno nie naraziłby się górnikom. Ustawa musi wejść w życie 1 stycznia 2026 roku.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.