We wtorek, 18 października, w Katowicach rozpoczął się dwudniowy szczyt PRECOP27 poprzedzający Szczyt Klimatyczny ONZ COP27 w Egipcie. Katowice ponownie stały się więc centum dyskusji o polityce klimatycznej, w tym sprawiedliwej transformacji regionów górniczych. Kwestia ta, po raz pierwszy wybrzmiała w 2018 r., także w stolicy Górnego Śląskiego, podczas PPECOP24 i została uwzględniona w dokumentach wieńczących Konferencję Klimatyczną COP24, na co zwróciła uwagę w swoim wystąpieniu europseł Jadwiga Wiśniewska, która była jedną z prelegentek podczas pierwszego dnia konferencji - poinformowały portal netTG.pl służby prasowe Biura Poseł do Parlamentu Europejskiego Jadwigi Wiśniewskiej.
Ambitnej polityce klimatycznej musi towarzyszyć równie ambitne finansowanie transformacji
Europoseł Wiśniewska przypomniała, że w 2019 r. KE ustanowiła Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji, w skład którego wchodzi Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, będacy kluczowym instrumentem z punktu widzenia państw członkowskich, których miks energetyczny oraz gospodarka oparte są na produkcji i wydobyciu paliw kopalnych. Mechanizm ten jest niezbędny w procesie przechodzenia na gospodarkę mniej emisyjną, a w konsekwencji neutralną klimatycznie.
- Proces transformacji energetycznej nie może odbyć się pospiesznie - powinien zostać szczegółowo zaplanowany i powinien być konsultowany społecznie. Musimy być świadomi tego, że transformacja regionów węglowych będzie wiązała się z bardzo wysokimi kosztami, a FST absolutnie nie jest wystarczający. UE powinna zabezpieczyć adekwatne środki. Ambitnej polityce klimatycznej musi towarzyszyć równie ambitne finansowanie transformacji, tak by naczelne hasło KE, mówiące o tym, że polityka klimatyczna nikogo nie zostawia w tyle, nie było tylko pustym sloganem – przekonywała Wiśniewska, zwracając jednocześnie uwagę na konieczność zwiększania funduszy, jakimi dysponuje UE.
- Wprawdzie Unia dysponuje wieloma Funduszami, które mogą być całkowicie bądź częściowo kierowane na pomoc regionom węglowym, jak wspomniany FST, Fundusz Społeczno-Klimatyczny, czy też środki w ramach Funduszu Spójności, ale te fundusze powinny być odpowiednio zwiększane. Należy zapewnić odpowiedni balans pomiędzy ambitną polityką klimatyczną Unii, zakładającą przejście z gospodarki opartej na paliwach kopalnych na gospodarkę w dużej mierze opartej na odnawialnych źródłach energii, a pomiędzy potrzebami rozwojowymi Polski, a szczególnie regionów górniczych – mówiła Wiśniewska.
W poprzednim roku, Parlament Europejski oraz Rada zatwierdziły Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w wysokości 17,5 mld euro, którego polskie regiony węglowe, a więc województwo śląskie, małopolskie i lubelskie, mają być największymi beneficjentami. Fundusz ten ma ograniczać negatywne skutki społeczne, gospodarcze, środowiskowe związane z transformacją energetyczną.
Warunkiem udanej transformacji jest troska o pracowników
Europoseł Wiśniewska zwróciła także uwagę na inny aspekt transformacji, a mianowicie sprawiedliwe podejście do rynku pracy, bowiem – jak zauważyła - warunkiem udanej transformacji powinna być troska o pracowników.
- Przed Polską stoją największe wyzwania związane z transformacją energetyczną, ponieważ to Polska posiada najwięcej czynnych kopalń w UE, które są miejscem pracy dla setek tysięcy mieszkańców regionów. Nie są to tylko górnicy, ale również pracownicy sektorów wspierających górnictwo. Dlatego też regiony silnie uzależnione od węgla, których PKB jest niższe niż średnia unijna, powinny otrzymywać odpowiednie wsparcie oraz pomoc przy przygotowywaniu swoich regionalnych planów transformacji – kontynuowała Jadwiga Wiśniewska, zwracając jednocześnie uwagę, że zarówno UE, jak i państwa członkowskie powinny dążyć do tego, aby w regionach węglowych tworzone były nowe gałęzie gospodarki, które zapewnią dobre miejsca pracy.
- Polityki wspierające określone grupy społeczne w procesie przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną, powinny w należytym stopniu uwzględniać potrzeby związane również z przekwalifikowaniem pracowników. Ludzie zatrudnieni w sektorze górniczym nie powinni być pozostawieni sami sobie, dlatego też, tak ważne jest, aby proces transformacji nie oznaczał dezindustrializacji, utraty przemysłu, a w konsekwencji miejsc pracy. Należy pamiętać, iż nieprzemyślana i zbyt szybko przeprowadzona transformacja energetyczna już w przeszłości doprowadziła do zapaści regionów górniczych między innymi w Walii, w Niemczech. Aby uniknąć tych błędów, należy już teraz planować rozwój nowych gałęzi przemysłu, a tym samym nowych miejsc pracy. Jest to nie tylko niezbędne działanie z punktu widzenia przeciwdziałania ubożeniu ludności, potrzeby zapewnienia ciągłości zatrudnienia, ale również by przeciwdziałać wyludnianiu się tych regionów. Zatem wsparcie krajowe i unijne powinno być skoncentrowane na zapewnieniu alternatywnych oraz dobrych jakościowo miejsc pracy w tych regionach – wskazywała Europoseł Wiśniewska.
Polityka klimatyczna UE powinna zostać pilnie zrewidowana, a jej akcent położony na zapewnienie niezależności energetycznej
Podsumowując swoje wystąpienie, Jadwiga Wiśniewska podkreśliła, że transformacja energetyczna regionów górniczych może być szansą na dalszy rozwój ekonomiczny regionów, poprawę środowiska naturalnego oraz zwiększenie dobrobytu mieszkańców. Dlatego, by proces transformacji energetycznej rzeczywiście nie zostawił nikogo w tyle, powinien być zaplanowany w sposób gwarantujący bezpieczeństwo i pewność pracy dla mieszkańców regionu.
- Biorąc pod uwagę agresję rosyjską na Ukrainę, uważam, że cała polityka klimatyczna UE powinna zostać pilnie zrewidowana, a jej akcent winien być pozostawiony na zapewnienie niezależności energetycznej, a tym samym bezpieczeństwa energetycznego. Zatem odchodzenie od węgla w obecnej sytuacji geopolitycznej staje się działaniem nierozważnym i nierozsądnym, bowiem najważniejszą kwestią jest bezpieczeństwo energetyczne. A więc potrzebujemy nowego, odważnego spojrzenia na udział węgla w budowaniu bezpieczeństwa energetycznego nie tylko Polski, ale i Unii Europejskiej – konkludowała Wiśniewska.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
