Polsko-czeska współpraca gospodarcza w krajowych mediach dostrzegana była dotąd jedynie okazjonalnie, kurtuazyjnie i dyplomatycznie. Nie było to nigdy partnerstwo strategiczne, perspektywiczne i rozwojowe.
Pomijając wszystkie przyczyny tego stanu rzeczy ostatnie wydarzenia sygnalizują, że rokowania w sprawie kopalni Turów mogą w tej sprawie mieć znaczenie przełomowe.
Nie tylko o wodzie
Trwające już trzeci miesiąc polsko- czeskie rokowania w sprawie kopalni Turów sygnalizują, że chodzi w nich o coś więcej, aniżeli tylko o zaopatrzenie w wodę domagającej się tego czeskiej ludności zamieszkującej w pobliżu tej kopalni. Na taki stan rzeczy wskazują rozwiązania, jakie w podobnej sprawie po stronie polskiej zastosowano dla kopalni Bełchatów.
Jeszcze przed rozpoczęciem wydobycia w tej kopalni zbudowano cały wodociągowy system zaopatrzenia w wodę okolicznej ludności, nie żałując na to setek milionów złotych. Spodziewano się, że ogromny lej depresyjny obniży położenie zwierciadła wód gruntowych i pozbawi dostępu do niej tysiące mieszkańców okolicznych miejscowości i wiosek. Podobne rozwiązanie, niezależnie od tego czy sprawiedliwe, czy też nie, byłoby w obecnej sytuacji polsko- czeskiego sporu rozwiązaniem dla nas najtańszym.
Ponieważ zachodzi podejrzenie, że w sporze tym chodzi o coś całkiem innego, warto się przyjrzeć czeskiej energetyce opartej na węglu brunatnym.
Wydobywany w Czechach węgiel brunatny jest w tym kraju również najtańszym paliwem energetycznym. Jednak czeski i polski węgiel brunatny, to tylko genetycznie i z nazwy ten sam surowiec. O ile żargonowo polski węgiel brunatny można nazwać „płynnym błotem”, to czeski węgiel brunatny jest twardy, zbity i posiada kaloryczność zbliżoną do gorszych odmian węgla kamiennego. Wynika to głównie z jego zalegania w pobliżu stref wulkanicznych, których aktywność w wysokiej temperaturze przeobraziła ten węgiel w twardy, wysokokaloryczny surowiec energetyczny.
Dla porównania wielkość opałowa polskiego węgla brunatnego wynosi 8,9 MJ/kg, a czeskiego 11 MJ/kg, Jest on wydobywany głównie na terenie północno – zachodnich Czech na przedpolu Rudaw Czeskich w zagłębiu „Mosty”. Strefa występowania tego rodzaju węgla rozciąga się tutaj na ok. 150 km. Najgrubszy pokład osiąga miąższość ok. 30 m. Zalega on zmiennie od głębokości tuż pod powierzchnią ziemi do 400 m w centrum niecki Chomutowsko – Usteckiej. Nie mniej pogarszające się warunki wydobycia, wzrost kosztów jego pozyskiwania i coraz większe nakłady na ochronę środowiska i rekultywację terenów pogórniczych każą Czechom z troską patrzeć w przyszłość.
Republika Czeska posiada 682 mln ton ekonomicznie możliwych do wydobycia zasobów węgla brunatnego. Zatem przy obecnym wydobyciu zasobów tych wystarczy na ok.15 lat. Oprócz zagłębia węglowego w Czechach Północnych i innego zagłębia w pobliżu miasta Sokolov, na południu kraju znajdują się zagłębia węglowe, choć nie są one ekonomicznie opłacalne.
Czeska energetyka
Produkcja węgla brunatnego wyniosła w 2018 roku 39,2 mln ton, co stanowi istotny wkład w zaopatrzenie kraju w energię. W 2018 r. 49,5 proc. krajowej produkcji energii elektrycznej brutto w wysokości 88,0 TWh pochodziło z elektrowni węglowych o łącznej mocy ok. 10,0 GW. Energetyka opalana paliwami kopalnymi miała 4,3 proc. udziału. Elektrownie jądrowe dostarczyły 34,0 proc. produkcji brutto, a 11,8 proc. pochodziło z odnawialnych źródeł energii, w tym z wody.
Po szybkim wzroście w latach 2009 - 2011, produkcja fotowoltaiczna uległa stagnacji i wyniosła 2,3 TWh w 2018 r. Produkcja energii z turbin wiatrowych wyniosła zaledwie 0,6 TWh. Zależność Republiki Czeskiej od importu energii była do tej pory dość skromna, ale stale rośnie; 37,2 proc. zapotrzebowania na energię zostało zaspokojone przez import w 2017 roku. Jednak import jest strukturalnie niezbilansowany z około 97 proc. zależnością od importowanej ropy naftowej i gazu.
Podejmowanych jest szereg bezpośrednich i pośrednich środków w celu zmniejszenia zależności od importu energii, w tym: zwiększona efektywność energetyczna, promowanie odnawialnych źródeł energii, które mają już ponad docelowy 13 proc. udział w końcowym zużyciu energii do 2021 r. oraz efektywne wykorzystanie rodzimych zasobów paliw stałych, głównie węgla brunatnego.
Pozyskiwanie przyjaciół
Na tle tych informacji nasuwa się pytanie; czy, aby strona czeska w zamian za rezygnację ze sporu o kopalnię Turów, nie chciałaby po preferencyjnych cenach importować energię z tamtejszej elektrowni. Jest rzeczą oczywistą, że Czesi nigdy takiego postulatu sami nie podejmą.
Jednak, jest wielce prawdopodobne, że gdyby rozwiązanie takie padło ze strony polskiej, byłoby chętnie przez Czechów przynajmniej rozważone. Przy tej okazji, można powrócić do polityki pozyskiwania nie tylko wielkich mocarstw, ale też i naszych sympatycznych sąsiadów, mniejszych państw w Europie i na świecie. To na pewno się nam opłaci. Jeżeli nie natychmiast, to przyszłości, gdyż polityka pozyskiwania przyjaciół, jest zawsze lepsza od jej odwrotności.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
