Zasady wypłacania ekwiwalentu pieniężnego przez ZUS z dotacji budżetowej, zostały określone w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 704). Zgodnie z powyższą ustawą ekwiwalent pieniężny jest wypłacany przez ZUS oprócz emerytury lub renty, byłemu pracownikowi kopalni postawionej w stan likwidacji przed dniem 1 stycznia 2007 r., uprawnionemu do bezpłatnego węgla, który uzyskał emeryturę lub rentę przed tym dniem. Ponadto ekwiwalent pieniężny jest wypłacany przez ZUS, pracownikowi uprawnionemu do bezpłatnego węgla kopalni likwidowanej wchodzącej w skład Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK), jeżeli likwidację tej kopalni rozpoczęto przed dniem 1 stycznia 2019 r. i który uzyska emeryturę lub rentę. Aktualnie brak regulacji prawnych umożliwiających Zakładowi wypłatę ekwiwalentu pieniężnego za deputat węglowy byłym pracownikom innych kopalń, uprawnionym do emerytury lub renty.