Są pewne obiekty sportowe, które zapisały się w historii z powodu niezwykłych wydarzeń. Są też takie, z którymi związana jest szczególna symbolika. Jednym z nich jest Stadion Światła, na którym swoje mecze rozgrywa angielski klub Sunderland A.F.C. Obiekt ten powstał na terenach po kopalni Monkwearmouth.
Sunderland to miasto znajdujące się w północno-wschodniej części Anglii, nad Morzem Północnym. Rozwinęło się dzięki przemysłowi stoczniowemu i górnictwu. Miejscowe kopalnie eksploatowały pokłady w Zagłębiu Durham.
W mieście o typowo robotniczym charakterze nie mogło zabraknąć klubów piłkarskich. Tym z największymi tradycjami i sukcesami jest właśnie Sunderland A.F.C., którego początki sięgają 1879 r. Przez pierwsze lata funkcjonowania klub borykał się z wieloma trudnościami i był nawet bliski zniknięcia z piłkarskiej mapy Anglii. Zajęli się nim jednak stoczniowiec Robert Thompson i potentat węglowy Samuel Tyzack.
To przyniosło szybkie efekty, bo w sezonie 1891/1892 Sunderland zdobył pierwszy tytuł mistrza Anglii. W następnym sezonie udało się obronić trofeum. Były to wyjątkowe rozgrywki dla klubu, bo jako pierwszy zespół w historii zdobył 100 goli w sezonie. Kolejne mistrzostwa klub z północno-wschodniej Anglii zdobywał w latach 1895, 1902, 1913, 1936. Sunderland do sezonu 1957/1958 występował w najwyższej klasie rozgrywkowej w Anglii. Później tułał się pomiędzy ekstraklasą i drugą ligą. Ostatni raz na najwyższym poziomie rozgrywek piłkarskich w Anglii grał w sezonie 2016/2017. Obecnie gra w trzeciej lidze (Football League One).
Domem Sunderlandu przez 99 lat był stadion Roker Park. Drużyna występowała na nim w latach 1898-1997. Na obiekcie, który mógł pomieścić 30 tys. kibiców, rozegrano 4 mecze Mistrzostw Świata w 1966 r. Był to wyjątkowy mundial dla Anglików, bo właśnie wówczas zdobyli pierwszy i jak dotąd jedyny tytuł mistrzowski.
Roker Park został zburzony w 1997 r., a Sunderland przeniósł się na Stadion Światła (Stadium of Light). Może on pomieścić 49 tys. kibiców, co sprawia, że jest szóstym pod względem wielkości stadionem w Anglii.
Początkowo stadion miał powstać w pobliżu fabryki Nissana, ale koncern zablokował plany klubu. Wówczas postanowiono zbudować go na terenach po kopalni Monkwearmouth. Wybór uzasadniono tym, że górnicy od lat stanowili dużą grupę kibiców klubu.
Monkwearmouth była największą kopalnia w mieście i jedną z najważniejszych w Zagłębiu Durham. Na początku lat 80. XX wieku pracowało w niej 2400 osób. Z początkiem kolejnej dekady zatrudnienie zredukowano do ok. 2000 osób. Ostatni górnicy opuścili wyrobiska 10 grudnia 1993 r. i tym samym zakończono trwającą blisko 800 lat historie wydobycia węgla w tym regionie Anglii.
Można wręcz powiedzieć, że rewitalizację terenu przeprowadzono w sposób błyskawiczny, bo nowy stadion otwarto 30 lipca 1997 r. Wówczas Sunderland zmierzył się z Ajaxem Amsterdam. Mecz zakończył się bezbramkowym remisem. Kilka godzin przed meczem zdradzono, jak będzie nazywać się obiekt. Ogłosił to ówczesny prezes klubu Bob Murray. Wyjaśnił, że inspiracją dla nazwy Stadion Światła było dziedzictwo górnicze regionu i właśnie to, że obiekt powstał w miejscu kopalni. Związek z przemysłem wydobywczym podkreśla także koło z wieży wyciągowej, które znajduje się w pobliżu stadionu, oraz pomnik lampy Davy’ego, który ustawiono przed jednym z wejść na obiekt.
Lampa została wynaleziona przez brytyjskiego fizyka i chemika sir Humphry Davy’ego. Była zasilana benzyną i umożliwiała wykrywanie metanu w atmosferze kopalnianej. Pierwszy jej test odbył się w 1816 r. w kopalni Hebburn. Znajdowała ona powszechne zastosowanie jeszcze w drugiej połowie XX w.
Nowa nazwa budziła mieszane uczucia wśród fanów. Ich zdaniem był to hołd oddany portugalskiemu stadionowi Estádio da Luz (Stadion Światła), który powstał w 1954 r. i mógł pomieścić 100 tys. widzów. Ostatecznie jednak przyjęła się, a kibice z czasem stadion zaczęli określać mianem Wembley Północy.
Bob Murray do wyboru nazwy stadionu odniósł się po latach. W wywiadzie z 2017 r. wyjaśnił, że portugalski Stadion Światła nazwę zawdzięczał regionowi, w którym się znajdował czyli Luzytanii (luz po portugalsku oznacza światło). Natomiast obiekt Sunderlandu został tak ochrzczony, ze względu na historię i silne związki regionu z górnictwem. Murray wyjawił także, że rząd laburzystów zwrócił się do niego, aby zmienić nazwę stadionu.
Padła propozycja, aby nadać mu imię Księżnej Diany, która zginęła w wypadku we wrześniu 1997 r. Murray odmówił, bo uznał, że nazwa Stadion Światła jest najlepszym sposobem na oddanie hołdu górnikom pracujących w kopalniach Zagłębia Durham.
Z biegiem czasu fraza „of Light” stała się swoistą marką. Szkółka piłkarska Sunderlandu oraz ośrodek treningowy nazywają się Academy of Light, a Foundation of Light jest działającą przy klubie organizacją dobroczynną.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
