Komisja Sejmowa ds spraw Energii i Skarbu Państwa zebrała się w środę, 25 kwietnia, w południe, w ramach pierwszego czytania rządowych projektów zmian w ustawach o jakości paliw i OZE. Po rozpatrzeniu wszystkich artykułów projektu o jakości paliw komisja jednogłośnie postanowiła skierować go do dalszych prac legislacyjnych, wybierając na sprawozdawcę posła Wiesława Krajewskiego.
W posiedzeniu uczestniczyli m.in. wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski, pełnomocnik rządu ds. czystego powietrza Piotr Woźny i prezes URE Maciej Bando.
Z informacji przekazanych przez niektórych posłów wynikało, że z powodu wstrzymania przepustek jednorazowych na teren Sejmu RP w środę na posiedzenie komisji nie może dotrzeć m.in. szef Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla, zatrzymany przy wejściu wraz z innymi przez Straż Marszałkowską.
Celem ustawy o jakości paliw - czyste powietrze
- Celem ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw jest poprawa jakości powietrza przez wyeliminowanie w dostawach do sektora komunalnego paliw najgorszej jakości. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE wytknął, że w latach 2007-2015 Polska nie podjęła znaczących działań - zobowiązał państwo do nich. Ustawa ta jest odpowiedzią na wskazanie tego uchybienia. Jako jeden z elementów, bo nie jedyny - powiedział Grzegorz Tobiszowski, dodając, że przepisy obejmują instalacje domowe i mniejsze niż 1 MW mocy.
Nowe przepisy mają pomóc kupującym zorientować się, co naprawdę nabywają w składach (wiceminister podkreślił, że mieszanki tam dostępne często nie mają wiele wspólnego z polskim węglem). Definiują paliwo stałe jako takie, które zawiera minimum 85 proc. węgla w swoim składzie (mieszkanki, pelety, brykiety, innowacyjne produkty). Wprowadzają zakaz sprzedaży flotokoncentratów i mułów oraz węgla brunatnego, definiują też konkretne paliwa zabronione.
Kontrole dokonywane mają być w składach. Ustawa nie przewiduje kontroli w domach u użytkowników. 10 do 100 tys. zł to projektowana wysokość kary grożącej handlowcom za naruszenie przepisów. Badania jakościowe paliw w przypadku uzasadnionych podejrzeń odbywać mają się na koszt handlowców.
Pytania o import i brykiety brunatne z Sieniawy
Dopytywano wiceministra o trendy w imporcie węgla kamiennego do Polski. Podmioty objęte ustawą. A także o przepisy, które dopuszczają wyjątkowe wyłączenie zakazów w trybie rozporządzenia.
W imieniu kopalni Sieniawa poseł Zyska chciał dowiedzieć się, czy dopuszczona będzie sprzedaż nowoczesnych brykietów produkowanych z wykorzystaniem węgla brunatnego i mułów z tego surowca.
- Stosowna poprawka dotycząca brykietów, z myślą o kopalni węgla brunatnego Sieniawa, mówi o tym, że w województwach bez uchwały antysmogowej dopuszczalny będzie ten innowacyjny i dobry technologicznie produkt - powiedział Tobiszowski.
Krąg podmiotów objętych ustawą to m.in.: 23 kopalnie, 48 firm importu paliw, dystrybutorzy-właściciele tysięcy składów, UOKiK, Inspekcja Handlowa, organy administracji celnej i skarbowej, 5,5 mln gospodarstw domowych.
- Na składach był kiedyś polski węgiel i jesteśmy przyzwyczajeni do tego. Stąd zdziwienie niektórych klientów dzisiaj, że nabywają mieszanki z udziałem zupełnie innego produktu - mówił wiceminister o imporcie węgla do kraju. Dodał, że mamy do czynienia często z "produktem węglopodobnym" (z zawartością gumy, kamienia itp.). Podkreślił, że import kwalifikowanych węgli groszkowych uzupełnia zapotrzebowanie paliwowe Polski i jako taki jest pozytywnym zjawiskiem.
Ile będzie kosztowała ustawa?
Wycofanie z rynku mułów i flotokoncentratów z produkcji kopalń i dużych przedsiębiorstw oznacza ubytek dochodów rzędu 280 mln zł. 1-1,5 mln t mułów i flotów oraz ok. 700 tys t węgla brunatnego było dotąd spalanych przez polskie gospodarstwa domowe. Łącznie koszty te wyniosą 539 mln zł.
- Wyrok trybunału UE z 22 lutego to jest wyrok w zawieszeniu. Jeżeli nie zaczniemy udowadniać, że zaczynamy poprawiać jakość powietrza, musimy liczyć się nałożeniem drakońskich kar, które będziemy wpłacać do Brukseli, zamiast przeznaczać na programy czystego powietrza. Ustawa wolna jest od dogmatyzmu i pragmatyczna. Nie chodzi tu tylko o kopalnię Sieniawa. Przeanalizowaliśmy argumenty np. o specyfice województwa lubuskiego, gdzie sporo kotłowni domowych zostało wcześniej przystosowanych do spalania węgla brunatnego. Ustawa usuwa z domowych palenisk odpady - najbardziej szkodliwe frakcje. Po drugie wprowadza świadectwa jakości paliw stałych - jest to narzędzie świadomości konsumenckiej, by kupowanie węgla przypominało zakup na stacji benzynowej, gdy wiemy, co nabywamy - opisywał przedstawiciel resortu.
Ile zapłacą mieszkańcy w domach?
Wątpliwości posłów budził ciężar kosztów, który poniosą użytkownicy domowi z powodu nowelizacji.
Poseł Krzysztof Sitarski postulował wprowadzenie przez rząd ulg lub zwolnień (np. przez zredukowanie akcyzy na węgiel), które mogłyby zrekompensować mieszkańcom konieczność kupna paliw lepszej jakości po cenach wyższych o 30-40 proc. od płaconych za kiepskie rodzaje węgli (mieszanki mułowe i z węgla brunatnego).
Grzegorz Tobiszowski rozwinął także wątek niedoborów węgla na polskim rynku, co wiąże się z trendami rosnącego importu paliwa. Przypomniał zeszłoroczny kryzys zapasów przy elektrowniach, opisał w skrócie interwencję rządu na torach w transporcie kolejowym węgla i sposoby monitorowania problemu obecnie.
Posłowie opowiadający się za zdecydowaną walką ze smogiem w kraju podkreślali, że niezbędne jest "domknięcie systemu". Ustawa uzupłenia i wieńczy system, którego tworzenie rozpoczęło się podejmowaniem uchwał antysmogowych przez samorządy regionalne.
Ile czasu na przygotowanie zmian?
Poruszono m.in. wątpliwość, czy vacatio legis projektowane na 14 dni nie będzie zbyt krótkie, aby ochronić przedsiębiorców przed gwałtownymi stratami w przychodach. Projektodawcy wyjaśniali, że rzeczywisty czas na przygotowanie się do zmian jest znacznie dłuższy.
- Zależy nam, aby wdrożenie ustawy skorelować z okresem wakacyjnym, aby był czas na promocję nowych przepisów. Środowisko górnicze posiada wszystkie informacje i ma świadomość zmian. Nie poszliśmy na sugestie jednego z przedsiębiorców, który postulował wydłużenie okresu przystosowawczego - tłumaczył Grzegorz Tobiszowski, akcentując, że rząd ma obowiązek szybkiego przeprowadzania działań antysmogowych, zgodnie z harmonogramem uzgodnionym w Unią Europejską.
Czy nie grozi nam zawieszanie zakazu z powodu niskiego wydobycia?
W ustawie zawarto mechanizm umożliwiający tymczasowe wyłączanie zakazów w przypadku wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Część posłów zgłosiła wątpliwość, czy ministerstwo nie zechce sięgać po nadzwyczajną możliwość permanentnie wtedy, gdy krajowe wydobycie okaże się zbyt niskie i wystąpi deficyt paliw na rynku wewnętrznym.
Wiceminister energii uspokajał, że mechanizm bezpieczeństwa absolutnie nie dotyczy wysokości produkcji, lecz tylko nadzwyczajnych i nagłych zjawisk, np. katastrof pogodowych i itp.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
