Podczas spotkania z wyborcami w Charleston w Zachodniej Wirginii, wówczas jeszcze wciąż kandydat na prezydenta USA Donald Trump pozdrawiał swoich wyborców w kasku górniczym, a za nim podekscytowany tłum wznosił transparenty „Trump digs coal” (ang. - Trump fedruje węgiel). Na jego wybór na najwyższy urząd Stanów Zjednoczonych żywo zareagowali górnicy za oceanem, cała branża wydobywcza i – co było najlepiej udokumentowane – amerykańska giełda. Czy również polscy gwarkowie tuż przed niedzielną Barbórką mają powody do optymizmu?
Zwycięstwo Trumpa było przez wielu odebrane jako czerwone światło dla zielonej energii i całej religii tzw. ochrony klimatu. Wypowiedzi Trumpa wprawdzie nie były jakoś szczególnie spójne (w jednym z twittów stwierdził, że globalne ocieplenie to wymysł Chińczyków, mający na celu odebranie pracy Amerykanom; później wypierał się tych słów), ale w ogólnej narracji przebijał się do mediów obraz człowieka, który nie będzie napędzać antywęglowej histerii, a może nawet odwróci kierunki i rozpocznie renesans branży górniczej i energetyki opartej na paliwach kopalnych.
Pierwsza żywo zareagowała giełda. Ku uciesze inwestujących w spółki wydobywcze, zwycięstwo Donalda Trumpa spowodowało wystrzelenie w górę notowań takich giełdowych kompanii jak CloudPeak Energy (17,6 proc.), Consol Energy (9,2 proc.), ArchCoal (6 proc.) i przede wszystkim Peabody, której 59 proc. wzrost przywodzi na myśl ostatnie dokonania naszej Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Wzrosty zanotowały także Glencore, Rio Tinto i BHP Biliton. Jak nietrudno się domyślić, dokładnie odwrotnie kształtowało się zainteresowanie akcjami spółek z szeroko rozumianej „zielonej” branży - w dół poleciały indeksy spółek zajmujących się panelami słonecznymi oraz wiatrakami, które Trump trochę absurdalnie oskarżał o zabijanie swoimi śmigłami amerykańskich orłów (wyjątkowo wymowny symbol dla wielu amerykańskich patriotów).
Jak zapowiadał Donald Trump, jego administracja chce „skupić się na realnych problemach środowiska, a nie wymyślonych, jak to obserwowaliśmy”. Jest to wyzwanie rzucone całej koncepcji polityki klimatycznej i dlatego nie ma co się dziwić, że przemysł wydobywczy już zaciera ręce. Narodowe Towarzystwo Górnicze USA (NMA) gratulując prezydentowi-elektowi zwycięstwa podkreślało, że „zaspokojenie potrzeb Amerykanów nie będzie możliwe bez silnego przemysłu górniczego”. Otwartą kwestią pozostaje pytanie, czy i kiedy taka fala zmiany w zakresie ochrony środowiska i walki o dekarbonizację przybędzie do Europy, która do tej pory była liderem w zakresie tzw. ochrony klimatu.
Pierwszym sygnałem, w którą stronę ma zmierzać amerykańska polityka w tym zakresie, było mianowanie Myrona Ebella z libertariańskiego think tanku Competitive Enterprise Institute, na szefa zespołu przygotowującego przejęcie władzy w agencji środowiskowej EPA (Environmental Protection Agency), która do tej pory zajmowała się sabotowaniem węgla i energetyki na nim opartej. Lobby klimatyczne uznawało przez lata Ebella za swojego wroga nr 1, nazywając go często „kłamcą klimatycznym” (co miało swoim wydźwiękiem nawiązywać do już oswojonego w mowie potocznej „kłamstwa oświęcimskiego”). Ebell latami krytykował „obrońców klimatu”, pokazując słabe podstawy naukowe ich tez, preparowanie danych i eliminowanie naukowców nie potwierdzających swymi badaniami doktryny globalnego ocieplenia.
Jest wielce prawdopodobne, że nowy prezydent uchyli rozporządzenie Clean Power Plan, wprowadzone w życie przez jeszcze panującego Baracka Obamę, na mocy którego EPA prowadzona teraz przez Ebella nakładała na poszczególne stany obowiązek ograniczenia emisji CO2. Dalej, już na szczeblu międzynarodowym, Trump może dążyć do zakwestionowania porozumienia paryskiego. Ta sprawa może jednak również być pozostawiona do oceny amerykańskiego Senatu, więc na tym polu decyzje na pewno nie zapadną z dnia na dzień. Sam Trump już po wyborach zaczął się wahać w kwestii odpowiedzialności człowieka za zmiany klimatyczne, więc być może wcale nie będzie jakoś silnie dążyć do rewolucji na tym polu. Jak mówi - „całej sprawie trzeba się przyjrzeć bardzo uważnie i sprawdzić, ile kosztować będzie to amerykańską gospodarkę”, co jest właściwym podejściem dla człowieka, który przez większość życia zajmował się biznesem.
Ale żeby jeszcze bardziej ostudzić nastroje towarzyszące Trumpowi, trzeba odwołać się do jeszcze jednego zagadnienia – rynku. Jak doskonale wiemy, problemy amerykańskiego węgla wcale nie są wynikiem działania globalnego lobby klimatycznego, tylko wypierania czarnego złota przez tani gaz z łupków, co powoduje, że USA mogą wkrótce stracić miejsce na podium największych producentów węgla na świecie (wciąż jeszcze drugie miejsce i ok. 300 mln t więcej od zajmujących trzecią lokatę Indii). Donald Trump, jako wielki zwolennik gazu łupkowego, zapowiada zwiększenie amerykańskiego potencjału w tym zakresie, równocześnie wcale nie zamierzając otwierać się na świat, stawiając tym samym pod znakiem zapytania eksport gazu, ale także nadwyżek węgla. Wprawdzie rynek amerykański nie ma aż tak dużego wpływu na ceny w portach ARA jak sytuacja w Rosji, Kolumbii czy RPA, to jednak zawirowania wokół amerykańskiego eksportu na pewno będą w stanie podbić lub zmniejszyć cenę o te kilka dolarów, co też odbijać się będzie na polskim rynku.
Pozostaje mieć nadzieję, że Donald J. Trump zostanie zapamiętany jako ten, co nie tylko węgiel fedrował, ale także go chronił przed ujadającymi przeciwnikami i doprowadził do jego ponownego rozkwitu. I tego sobie wszyscy z okazji Barbórki życzmy – z górniczym Szczęść Boże!
Autor jest ekspertem Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego i portalu polishcoaldaily.com.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
