Nie wydaje się koncesji w takiej liczbie, kiedy państwo nie ma zapewnionej nad nimi kontroli - uważa prof. MARIUSZ-ORION JĘDRYSEK, poseł PiS, b. główny geolog kraju. Jego zdaniem jest mało realne, by w 2015 r. ruszyła w Polsce przemysłowa eksploatacja gazu z łupków.
Trybunał Sprawiedliwości zawyrokował, że Polska rozdzielając koncesje na poszukiwania gazu z łupków złamała europejskie prawo...
TS zakwestionował bez przetargowe wydawanie koncesji na poszukiwanie gazu i ropy, ale wyrok dotyczy w praktyce tylko struktur łupkowych. Kary potencjalnie mogą być niemałe. Obliczenia wysokości kary są dość skomplikowane i uzależniają wysokość dziennej stawki od czasu trwania uchybienia, możliwości finansowych penalizowanego państwa w stosunku do państw członkowskich, liczby głosów, specjalnie obliczanego współczynnika wagi uchybienia i tak dalej.
Istnieje procedura odwoławcza?
Tak, bo należy bronić prawa do własnych złóż. W odwołaniu przedstawiłbym kilka argumentów. Po pierwsze: nie uznaję ważności przepisów w oparciu, o które wydano wyrok dla złóż niekonwencjonalnych, a w związku z tym jakichkolwiek konsekwencji także finansowych. Z tego co wiem, wyrok TS dotyczy koncesji wydawanych po 2008 r. Ogłaszanie przetargów na koncesje w latach 2006-2007 nie miało sensu, bo nie było chętnych do szukania w Polsce węglowodorów w łupkach. Wszystkie wydane koncesje dotyczą wyłącznie poszukiwań bez formalnej gwarancji uzyskania koncesji na eksploatację. Poszukiwania zaś dotyczą wyłącznie nakładów a nie zysków. Nie można formalnie więc mówić o utraconych korzyściach. Broniąc interesu Polski należy argumentować, że przetarg na straty nie jest regulowany przepisami unijnymi.
Warto wiedzieć, że koncesje na poszukiwania to specyfika Polski. Nie ma ich w dyrektywach unijnych - są koncesje na eksploatację, którą rzecz jasna należy poprzedzić poszukiwaniami. Nie można wydawać wyroku na coś czego prawo nie obejmuje. Do tego zarzuty TS dotyczą nieobowiązującego już Prawa geologicznego i górniczego z 1994 r.
A jeśli odwołanie nie będzie skuteczne?
Jeśli MSZ znowu pokpi sprawę i Polska cokolwiek w odwołaniu przegra, to będzie do zgodne z interesem eksporterów gazu w szczególności Rosji, Norwegii i częściowo USA, oraz handlarzy gazem jak Niemcy i Holandia. Półtora miesiąca przed wyrokiem złożyłem, wraz z posłem Jackiem Światem, do MSZ interpelację w sprawie procesu przed Trybunałem. Odpowiedzi nie otrzymaliśmy. Nie zdziwiłbym się gdyby wówczas ministerstwo nic o procesie nie wiedziało. Po wyroku sprawa stała się głośna, więc może odpiszą coś sensownego.
Gdyby nie wyrok TS, to o gazie łupkowym byłoby cicho...
Sprawę pogarsza fakt, że Komisja Ochrony Środowiska Parlamentu Europejskiego uchwaliła obligatoryjne przeprowadzanie pełnej procedury oceny oddziaływania na środowisko na każdym etapie inwestycji dotyczącej węglowodorów w węglu i łupkach.
I czym to może skutkować?
Będzie to finansowo i proceduralnie zniechęcało inwestorów i spowoduje wycofywanie się z Europy.
Rząd zapewne nie podziela Pańskiego sceptycyzmu. Minister środowiska zachwala projekt ustawy węglowodorowej i podkreśla, że dzięki niej będzie zachowana "równowaga między interesem inwestora a Skarbu Państwa".
Nie można budować domu na ruchomych piaskach. Takie są oto skutki oszukańczych rządów "fajnych kolesi" kładących się plackiem za obiecany perkal i koraliki - czytaj stanowiska. Staje się realną moja teza sprzed czterech lat, że UE będzie tak mocno utrudniać nam korzystanie z własnych zasobów geologicznych, że będziemy musieli Unię opuścić i zostać w stowarzyszeniu podobnie jak Szwajcaria. W końcu to my jesteśmy "Szwajcarią energetyczną Europy"
Sprawa musi być postawiona uczciwie. Jeśli ktoś inwestuje w oparciu o uzyskaną koncesję na poszukiwania, to ma pełne prawo do uzyskania koncesji na wydobycie. Państwo nie zapewniło uczciwych warunków do tego, więc dla niektórych cierpliwość i zdolność do ryzyka się skończyła. Windowanie podatków od wydobycia (nie zysku) zawsze skutkują rabunkową eksploatacją i bezpowrotnym niszczeniem złóż, bo celem inwestora jest wyłącznie maksymalizacja zysku. Receptą nie są podatki, ale choćby bierny udział nie blokujący inwestora w przedsięwzięciu. Wzmacnia to pozycję Skarbu Państwa i zabezpiecza interesy społeczne.
A wiceminister środowiska Piotr Woźniak nadal nie jest pełnomocnikiem rządu ds. gazu łupkowego...
I pewnie nim nie zostanie. Premier Tusk pod koniec maja powiedział: "Szukamy zapisów, które będą przyciągały inwestorów, żeby te ucieczki się nie powtarzały (...) jeśli ktoś chce w Polsce inwestować miliardy (...) to musi też mieć pewność bezpieczeństwa tego biznesu...". Co prawda Donald Tusk po niemal sześciu latach rządzenia przebudził się, ale nadal absolutnie niczego nie rozumie co się stało i dzieje w zakresie gazu w łupkach. Na tym tle pomysły Tuska o powołaniu ministerstwa energii dokumentują totalną niekompetencję.
Dlaczego?
Dlatego, że kopalne surowce energetyczne będą przez dziesięciolecia podstawą naszej energetyki, a nieskrępowana dostępność do konkretnych własnych zasobów geologicznych decyduje o profilu energetycznym państwa.
Wydzielanie energetyki czy bezpieczeństwa energetycznego, a co za tym idzie oddzielenie energetycznych zasobów geologicznych od metali, surowców chemicznych, kruszyw itd. z kompleksowej polityki geologicznej, jest pomyleniem skutków z przyczyną. Takie schizofreniczne działanie skończy się katastrofalną utratą zysków z pozostałych kopalin, w tym niszczeniem kopalin towarzyszących oraz stratą szansy na podniesienie pozycji geopolitycznej Polski.
W 2015 r. ma ruszyć przemysłowe wydobycie gazu łupkowego? Jest kto realne?
Mało realne i to wtedy, gdyby nie było Tuska i jego ekipy. Błędy popełnione na przełomie 2006/2007, kiedy PO przejęło władzę, mszczą się dziś. Nie wydaje się koncesji w takiej liczbie, kiedy państwo nie ma zapewnionej nad nimi kontroli. Główną przyczyną początkującą lawinę późniejszych problemów jest fakt, że rząd wydał wszystkie koncesje bez przygotowania prawno-organizacyjnego państwa i jednocześnie wycofał się z rozwiązań rządu PiS. Jeżeli państwo pozbywa się wszystkich kart przetargowych (koncesji) już na początku to nie ma później czym grać. Z pełną dywersyfikacją podmiotów i rzutem geograficznym i uzasadnieniem geologicznym, należało wydać na początku maksimum 20 procent koncesji.
Skoro Pańskim zdaniem w kwestii gazu łupkowego poczyniono sporo błędów, to czy w niedalekiej przyszłości będzie je można naprawić i nadrobić zaległości?
Można sporo poprawić, ale europejskim liderem nie będziemy - choć przez cztery lata byliśmy i to bez jakiejkolwiek konkurencji - reszta spała. To był nasz atut i szansa - innowacyjność w gospodarce jakiej Unia nie miała. Jeśli nawet PO przeforsuje nowe prawo to niewiele to zmieni - no i jaka to innowacyjność? Biznes idzie fatalnie - będą co najwyżej puste regulacje. Bez kompetentnego organu państwa Polska będzie nadal ślepa, głucha i bezbronna - może o to chodzi? Moje projekty ustaw i uchwał są albo odrzucane albo zamrażane. Nie chcę ujawniać pomysłów czy planów, bo PO-PSL metodycznie niszczy to co zostało zrobione lub co chce się zrobić. Odpowiedziałem na pytania jak można by walczyć z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości, bo to jest interes Polski pilny na teraz - ale nie można mówić wszystkiego, bo kto wie jak to wykorzysta rząd PO-PSL?
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
