Jasna przyszłość polskiego węgla

Istniejące aktualnie trudności ze zbytem polskiego węgla kamiennego wielu analityków napawają pesymizmem, co do jego dalszej przyszłości w naszym kraju. Podnosi się fakt, że w tej chwili na zwałach znajdują się rekordowe jego ilości wynoszące ok. 6 milionów ton. Na razie nie ma chętnych do ich zredukowania.

Zwały te mają świadczyć o początku końca polskiego górnictwa węgla kamiennego. Patrząc tylko na nasz wewnętrzny rynek, tak to może wyglądać. Nie bierze się jednak pod uwagę tak prozaicznego wydarzenia, jak zbliżająca się zima. Może być ona długa i mroźna, i lepiej mieć przygotowane zapasy na taki jej przebieg, niż później narzekać, że węgla brakuje, a ludzie marzną. Tymczasem na świecie martwią się dokładnie odwrotnymi prognozami dla węgla kamiennego.

Sygnałem tego stanu jest powolny spadek importu węgla do Polski. Trzeba zauważyć, że jego wielkość w tym roku jest o blisko połowę mniejsza niż w roku poprzednim. Nie bierze się to z niczego. Po prostu na światowym rynku węgiel kamienny będzie towarem coraz bardziej poszukiwanym.

Chińska katastrofa węglowa
Coraz częściej w światowych mediach pojawiają się alarmujące informacje o ekspresowym wyczerpywaniu się chińskich zasobów węgla kamiennego. Obecne jego wydobycie w skali ok. 3,5 miliarda ton, to połowa jego światowej produkcji. Wschodnie przemysłowe wybrzeże Chin zaopatrywane jest w węgiel z importu. Jest on tu tańszy od własnego węgla, który trzeba koleją sprowadzać z odległych wschodnich prowincji. Linie te są tak zatłoczone, że nie są one w stanie sprostać zapotrzebowaniu.

W porównaniu do własnego wydobycia jego import jest niewielki, bo zaledwie 4 procent. W cyfrach wygląda to dużo gorzej, bo wynosi ok. 150 milionów ton, co stanowi 25 procent światowego handlu tym towarem. Cieniem na przyszłości węglowej gospodarki kładą się ograniczone jego zasoby w Chinach. Szacuje się je na ok. 90 miliardów ton. Przy tym tempie eksploatacji chińskich złóż węgla jego zasoby zaczną się stopniowo wyczerpywać w ciągu najbliższych 10-20 lat.

Zakładając, że cały światowy import węgla zostanie skierowany do Chin i na dodatek wzrośnie on dwukrotnie, będzie to zaledwie jedna trzecia obecnej wielkości zużycia węgla w tym kraju. Dla Polski jest to wiadomość dobra, bo ceny węgla znacząco pójdą w górę.

Przygotowania
Kierownictwo gospodarcze Chin zdaje sobie sprawę z nadchodzącego kryzysu węglowego. Podejmuje ono szereg działań mających na celu złagodzenie jego skutków. Ponieważ chińska gospodarka zarządzana jest centralnie, z góry płyną dyrektywy ograniczania do minimum zużycia energii. Dotycz to przede wszystkim hut aluminium. Być może, że Chiny zrezygnują z najbardziej energochłonnego przemysłu, zakupując jego produkty za granicą. Przy posiadaniu kolosalnych rezerw finansowych jest to możliwe.

Proces ten spowoduje wzrost cen poszukiwanych przez nich towarów i szybkie topnienie chińskich kapitałów, które niezależnie od ich wielkości są jednak ograniczone. Z drugiej strony Chiny podejmują największe na świecie przedsięwzięcia z zakresu pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Z OZE w najbliższych latach ma pochodzić ok. 120 GW energii.

Dodatkowo zamierza się osiągnąć ok. 60 GW z ponad dwudziestu aktualnie znajdujących się już w budowie elektrowni jądrowych. Mimo że są to liczby gigantyczne, stanowią one zaledwie kilka procent zapotrzebowania tego kraju na energię. Obecna moc chińskich elektrowni wynosi 900 GW. Do 2020 roku ma ona ulec podwojeniu! Tak, czy inaczej, chińska gospodarka nie może obejść się w przyszłości bez węgla.

Motor światowej gospodarki
Trwający nieprzerwanie od dwudziestu już lat szybki rozwój gospodarczy Chin, zaczyna napotykać na nieprzezwyciężalną barierę w eksploatacji węgla kamiennego. Trudności w dostawach węgla do tego kraj pogłębia podobne zapotrzebowanie na ten surowiec ze strony Indii, które równie szybko rozwijają się i potrzebują taniej energii.

Zapotrzebowanie na surowce i na nowe technologie ze strony przede wszystkim Chin i Indii było dotąd motorem światowej gospodarki. Brak dostępu do nowych złóż i zasobów węgla kamiennego zmusi te kraje do ograniczenia dotychczasowej skali swego wzrostu.

Chińsko-indyjski motor z powodu braku dostępu do węgla kamiennego będzie musiał obracać się na wolniejszych obrotach. Cała światową gospodarkę czeka recesja. Jedynie węgiel kamienny będzie towarem pilnie poszukiwanym.

Gaz łupkowy
Wraz ze wzrostem cen węgla opłacalne staną się inne konkurencyjne dla niego nośniki energii. Do najważniejszych z nich zalicza się gaz łupkowy. Przede wszystkim dlatego, ze Chiny dysponują jednymi z największych na świecie jego zasobów. Ich zasobność szacowana jest na ponad 26 bilionów metrów sześciennych. Najwięcej gazu ma znajdować się w prowincjach Syczuan w Chinach środkowo-zachodnich oraz na pustyni w autonomicznym regionie Sinciang.

Pierwsze koncesje na jego poszukiwania dostał amerykański koncern Shell i francuski Total. Kontrakty te są bardzo korzystne dla obu stron. Poszukiwania i prace ruszyły pełną parą. Już w 2015 roku koncerny te mają dostarczyć ok. 6,5 miliarda metrów sześciennych gazu. Przewiduje się jego stały wzrost wydobycia tak, aby w jak największej skali mógł on zastąpić wyczerpujące się zasoby węgla kamiennego. Dla chińskiej gospodarki jest to sprawa życia i śmierci.

Nasz węgiel
Na tym powierzchownym tle w polskich mediach pojawiają się postulaty podobnego odejścia u nas od energetyki opartej na węglu kamiennym i brunatnym. Podstawową wadą tych propozycji jest brak porównania polskich i chińskich zasobów tych surowców oraz możliwości ich wyczerpania się w najbliższych latach. Jeszcze w roku 1989 mieliśmy zasoby geologiczne w ilości 70 miliardów ton węgla kamiennego. Po biurokratycznych weryfikacjach pozostało ok. 50 miliardów ton. O tym, że powrót do dawnych zasobów jest możliwy, świadczą wydarzenia sprzed roku.

W ogólnym stanie zasobów geologicznych złóż węgla kamiennego, w stosunku do 2010 roku nastąpił bardzo duży przyrost zasobów bilansowych o 3396,98 mln t. Powodem tego była, wykonana w 2011 r. na zlecenie ministra środowiska - "Weryfikacja zasobów węgla kamiennego w złożach zlikwidowanych kopalń wraz z przeliczeniem ich zasobów w oparciu o obowiązujące kryteria bilansowości". Wystarczyło tylko chcieć, a zasoby zaraz się znowu znalazły. Przy aktualnym stanie wydobycia, a nawet przy znacznie większym tych zasobów węgla kamiennego starczy na 100 lat. Jest to taki okres czasu, aby nie obawiać się powtórzenia chińskiej sytuacji w Polsce. Dodatkowo dysponujemy zasobami węgla brunatnego w ilości ok. 14 miliardów ton, co wystarczyć powinno nam bez większych kłopotów jeszcze na ok. 150 lat!

Chińskie i światowe kłopoty węglowe mogą tylko dobrze przysłużyć się polskiej gospodarce. Nie możemy też zapominać o istnieniu za naszą zachodnią granicą europejskiego mocarstwa, jakim są Niemcy. Ich rezygnacja z energetyki jądrowej wymusza zwiększenie produkcji energii z węgla. Wobec niezwykle silnej konkurencji jaką już zaczynają tworzyć Chiny i Indie na rynku importowym, Niemcom coraz trudniej będzie kupować węgiel z odległych krajów. Pozostaje do dyspozycji tylko polski węgiel kamienny. Obecny jego eksport do Niemiec wynosi ok. 28 procent z 46 milionów ton importowanego do Niemiec węgla, co w liczbach wynosi ok. 12 milionów ton. Eksport ten może być w każdej chwili zwiększony.

Dlatego istniejącymi zwałami węgla kamiennego nie należy się martwić. O zwały te będzie jeszcze konkurencyjna walka krajowych i zagranicznych kontrahentów. Nie powstrzyma jej żadna decyzja klimatyczna, ani żadne tego rodzaju gremium. Kiedy będzie zimno, w kąt pójdą wszystkie teorie ocieplenia klimatu, co nastąpi za sprawą szybko nadchodzącego światowego deficytu węgla kamiennego.
W tej sytuacji polski węgiel kamienny ma szansę znów stać się pierwszym polskim towarem eksportowym i wrócić do dawno już zapomnianej nazwy "czarnego złota".

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.