Przebudowa pierwszego szybu na upadową, wydrążony drugi, osiemnastometrowy szyb oraz zamocowane kotwy i rozpory w newralgicznych miejscach - to plon tegorocznych prac archeologiczno-górniczych w kopalni Amalia w Srebrnej Górze. Właśnie mija pięć lat od momentu, gdy ta zapomniana kopalnia srebra została ponownie odkopana przez pasjonatów z Rybnika.
Ponownego odkrycia kopalni dokonano 13 listopada 2015 r. Wtedy to podczas drążenia chodnika poszukiwawczego natrafiono na opuszczone przed wiekami wyrobiska. Kopalnia znajduje się w Górach Bardzkich, na terenie wsi Srebrna Góra. Właścicielem działki, na której dokopano się do wyrobisk, jest Jan Duerschlag, przedsiębiorca z Rybnika, przed laty pracownik Kopalni Węgla Kamiennego Jankowice. Wkrótce po odkryciu podjął on działania zmierzające do zabezpieczenia i zagospodarowania zabytkowych wyrobisk, aby w przyszłości ewentualnie można je było zaprezentować społeczeństwu.
By takie działania były legalne, trzeba się było postarać o oficjalną zgodę na prace archeologiczne. Niedawno, 19 października, wydana została decyzja o przedłużenie tych prac o kolejne trzy lata.
- W 2020 rok. zrobiliśmy sporo. Wbrew pozorom sprzyjała temu pandemia. W miejscu, gdzie przypuszczaliśmy, że będzie szyb, dokopaliśmy się do dużej komory. Przypuszczalnie szyb był bardzo spękany i się zawalił. W czasie pogłębiania szybu znaleźliśmy trochę kości zwierząt rzeźnych. Ta komora służyła więc jako śmietnik - opowiada Jan Duerschlag.
Pasjonaci z Rybnika wykonali więc w tym miejscu od marca szyb w solidnej obudowie drewnianej. Osiągnął on głębokość 18 m. Tędy przy pomocy taczki i wyciągarki elektrycznej transportowany jest na powierzchnię urobek z odkopywanych korytarzy. Natomiast zgłębiony kilka lat temu pierwszy kilkumetrowy szyb, od którego wydrążono chodnik poszukiwawczy, został zlikwidowany. Jego drewniana obudowa nie gwarantowała już bezpieczeństwa. Przy pomocy koparki dotychczasowy szyb we wrześniu przekształcono w upadową.
Plonem prac archeologicznych w srebrnogórskiej kopalni były drobne znaleziska. W tym roku natrafiono tam na dwa dłuta służące do wykuwania otworów strzałowych oraz na miarkę do wsypywania czarnego prochu do tychże otworów. Znalezione też zostało małe narzędzie górnicze, zwane żelazkiem. Teraz łatwiej prowadzić prace, bo latem zainstalowane zostało oświetlenie elektryczne.
Nie udało się jednak złożyć wniosku o dotacje do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Okazało się, że w rozumieniu ministerstwa srebrnogórska kopalnia nie jest zabytkiem. A przecież została ona wpisana 15 lutego 1971 r. decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków do rejestru zabytków. W ówczesnej decyzji zapisano: "Sztolnia kopalni srebra i ołowiu z XVI w. (nr 1/) w Srebrnej Górze [...] Sztolnia nr 1 jest cennym zabytkiem związanym z eksploatacją srebra w XVI w.".
O ile pod względem formalnym kopalnia podlega przepisom prawnym dotyczącym prac archeologicznych, o tyle nie dotyczy jej nadzór Okręgowego Urzędu Górniczego.
- Nasza kopalnia nie figuruje w rejestrze górniczym. To nie jest były zakład górniczy - podkreśla Jan Duerschlag.
W obecnym stanie kopalnia jest zbyt niebezpieczna, żeby móc ją masowo udostępniać osobom zainteresowanym. Dostosowanie jej do obecnych przepisów bezpieczeństwa wymagać będzie sporych kosztów, na które aktualnie nie stać właścicieli działki, na której znajduje się kopalnia. Wiele zależy od tego, czy i kiedy uda się na ten cel pozyskać dofinansowanie ze źródeł zewnętrznych.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
