Jak wskazuje nazwa, są to głośniki przeznaczone do użytku zewnętrznego. Oznacza to, że mogą one zostać zamontowane na stałe poza pomieszczeniem oraz, że zostały one wyposażone w zabezpieczenia chroniące urządzenie przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, a w szczególności przed wysokim zawilgoceniem powietrza i/lub deszczem, w zależności od tego jaki certyfikat klasy szczelności IP został przyznany danemu głośnikowi.
Wybór minimalnej wymaganej klasy szczelności powinien zostać oparty o planowane umiejscowienie głośnika. W przypadku miejsc ochraniających głośnik przed bezpośrednim kontaktem z deszczem, wystarczy klasa IP x3 lub x4, natomiast w podczas stałej ekspozycji głośnika na deszcze zdecydowanie warto sięgnąć po modele z certyfikatem IP x6 (litera ‘x’ zastępuje pierwszą z liczb określającą certyfikat, która jest mniej istotna). Oprócz ochrony samego głośnika, producenci zapewniają również bezpiecznie połączenie przewodów elektrycznych i głośnikowych, co jest wymogiem koniecznym dla urządzeń instalowanych poza zadaszeniem. Wybierając głośniki, niezależnie od ich typu, warto zwrócić się ku modelom o konstrukcji dwudrożnej. Składają się one z dwóch przetworników - średniotonowego i wysokotonowego, a umieszczone są względem siebie najczęściej w konfiguracji współosiowej (tzw. głośniki koaksjalne), czyli tweeter znajduje się w miejscu kopułki woofera. Taka konstrukcja zapewnia efektywniejsze odtwarzanie poszczególnych pasm ze względu na podział spektrum częstotliwościowego pomiędzy różne przetworniki.
Rodzaje i zastosowania
Głośniki ogrodowe
To określenie często jest używane do zaklasyfikowania głośników zewnętrznych przeznaczonych do użytku prywatnego w przydomowych ogrodach czy altanach. Dwoma głównymi kategoriami są głośniki instalacyjne przeznaczone do montażu w suficie lub do zawieszenia na ścianie. Do pierwszego typu zaliczają się głośniki sufitowe przeznaczone do montażu w sufitach podwieszanych. W przypadku głośników zewnętrznych znajdziemy głośniki sufitowe jedynie o konstrukcji zamkniętej, gdyż inaczej niemożliwe byłoby zapewnienie jakiejkolwiek szczelności urządzenia. Ich zaletą jest niemal całkowite schowanie urządzenia przy pozostawieniu jedynie membrany z maskownicą. Dzięki temu głośniki takie nie zajmują dodatkowej przestrzeni. Drugim typem są głośniki naścienne. Montuje się je (zawiesza) na ścianie za pomocą klipsów montażowych, które są zapewniane przez producenta i są już przymocowane do konstrukcji głośnika. Ten typ głośników jest prawie tym samym co kolumny głośnikowe, z tym, że nie są one przeznaczone do położenia na stole, biurku czy podstawkach. Takie głośniki bardziej przypadną do gustu tym, którzy cenią sobie klasyczną bryłę głośników w postaci membrany umieszczonej w zamkniętej obudowie wykonanej z drewna lub materiału drewnopochodnego czy dobrej jakości plastiku.
Głośniki zamaskowane
Tak właściwie są to dalej głośniki klasyfikowalne jako ogrodowe, ale w związku z ich ciekawą, nietypową, a przy pierwszym zetknięciu się z tematem, nawet zaskakującą formą, zasługują na osobne miejsce w artykule (również w celu zapewnienia jego przejrzystości). Są to głośniki świetnie wkomponowujące się w naturalne otoczenie za sprawą obudowy imitującej elementy natury nieożywionej. Najczęściej używanym przez producentów wzornictwem jest upodobnienie głośnika do skały/kamienia, co w 99% przypadków powinno znaleźć zastosowanie w wielu ogrodach zarówno prywatnych jak i tych znajdujących się w miejscach publicznych. Zabranie głośników z pola widzenia odbiorcy dźwięku z pewnością pozwoli wywołać magiczną aurę wokół danego miejsca, gdyż tak często ludzie odbierają fakt jednoczesnego słyszenia muzyki bez świadomości skąd ten dźwięk tak właściwie się wydobywa (o ile ten ktoś w ogóle zaprząta sobie tym głowę). Są też inne rodzaje głośników, może nie imitujące naturę, ale pozwalające w ciekawy sposób wkomponować je w otoczenie. Przykładowo niektóre przypominają lampy i instaluje się je poprzez przykręcenie ich do podłogi, ściany czy sufitu.
Głośniki komercyjne
W tej kategorii mieszczą się głośniki dobrze sprawujące się w lokalach użytkowych. O ile w miejscach przeznaczonych do zastosowań gastronomicznych (restauracje, puby, knajpy z ogrodami) w dużej mierze głośniki, które dobrze spełnią swoją rolę, nie różnią się od głośników ogrodowych, o tyle istnieją jeszcze dwa typy głośników nadające się do nagłaśniania (oczywiście zewnętrznych części) dużych obiektów przemysłowych, parkingów czy stadionów piłkarskich. Chodzi o głośniki tubowe i projektory muzyczne, które dzięki pewnym cechom wyróżniają się na tle innych typów głośników. Gdyby się w to zagłębić artykuł byłby zbyt długi i lekko nie na temat, ale pisząc skrótowo - charakteryzują się one wyższą skutecznością, wygenerować mogą wysoki poziom ciśnienia akustycznego, a niektóre modele pozwalają ukierunkować dźwięk w wybraną stronę. Często lepiej nadają się do nagłaśniania mowy niż muzyki.
Subwoofer
Wśród głośników zewnętrznych nie może zabraknąć głośnika niskotonowego do wsparcia dolnego krańca pasma częstotliwościowego. W tym wypadku do wyboru dostępne są modele z grupy głośników sufitowych lub naściennych (wśród projektorów dźwięku i głośników tubowych próżno szukać dedykowanych modeli przeznaczonych tylko i wyłącznie do subbasu). Ogólnie rzecz biorąc, jeśli w planach jest głównie odsłuchiwanie muzyki to wybór głośnika niskotonowego zdecydowanie powinien zostać wzięty pod uwagę. Wysłanie niskiego pasma na dedykowane głośniki, pozwoli odciąży te, które zajmują się resztą pasma w związku z czym będą one mogły lepiej pracować w swoich zakresach. Fakt, że pośród głośników zamaskowanych, tubowych czy projektorów muzycznych nie występują głośniki niskotonowe nie przeszkadza w dobraniu do nich tego rodzaju sprzętu z głośników sufitowych czy naściennych.
Elektronika i połączenia
Przy planowaniu nagłośnienia zewnętrznego nie można pominąć bardzo ważnej kwestii jaką jest zasilanie głośników i przesyłanie do nich sygnału audio. Najważniejszym kryterium podczas doboru odpowiedniego wzmacniacza jest jego moc, której wartość powinna wynosić mniej więcej tyle, ile wynosi suma mocy RMS wszystkich głośników, które będą miały być do niego podpięte. Dzięki temu będziemy pewni, że wzmacniacz jest w stanie dostarczyć głośnikom wystarczająco dużo mocy, aby nie ograniczać ich potencjału i zapewnić im warunki wymagane do poprawnej pracy oraz, że nie dostarczymy tej mocy za dużo. Pamiętajmy, żeby wzmacniacz umieścić w ogrzewanym pomieszczeniu. Wysoce nie zaleca się stawiania tego typu urządzeń na zewnątrz, gdyż mogłoby to im zaszkodzić, a w najlepszym przypadku zakłócać ich pracę. Jeżeli natomiast nagłośnienie domowego ogrodu jest częścią już istniejącego systemu to nie się co martwić o elektronikę, o ile posiadany wzmacniacz ma wolną jeszcze jedną strefę głośności oraz dostępny jest odpowiedni zapas mocy potrzebny do zasilenia głośników.
Łączność bezprzewodowa
W przypadku głośników zewnętrznych można ją uzyskać za pomocą wzmacniacza wspierającego możliwość bezprzewodowego podłączenia źródła dźwięku do systemu audio. W takim wypadku głośniki standardowo łączymy kablami ze wzmacniaczem, a on zajmuje się przekazywaniem sygnału audio i komunikacją ze źródłem.
Czym się kierować przy wyborze?
Przede wszystkim głównym czynnikiem będzie tu kwestia preferencji, gdyż niemal każde głośniki zagrają w sposób zadowalający. Najpierw warto kierować się wygodą użytkowania oraz wyborem typu głośników. Najwyższy poziom wygody podczas korzystania z nagłośnienia uzyskuje się poprzez łączność bezprzewodową, chyba, że do systemu audio podpięte będzie cały czas jedno i to samo źródło dźwięku, to wtedy warto postawić na klasyczne połączenie przewodowe. Przy wyborze kilku głośników średnio-wysokotonowych z reguły wystarczy dobór jednego subwoofera, aby zapewnić przyjemne brzmienie muzyki.
W związku z koniecznością umieszczenia wzmacniacza audio w ogrzewanym pomieszczeniu należy już na samym początku zaplanować, gdzie to będzie, a następnie znając rozmieszczenie głośników można obliczyć ile metrów kabli potrzeba do połączenia tego w całość. W instalacji głośnikowej warto uważać na odległości, w której umieszczane są głośniki. Jeżeli jest to więcej niż 10 metrów to może być konieczne wprowadzenie opóźnień linii głośnikowych, ponieważ mogą wystąpić wyraźnie słyszalne opóźnienia (tak jakby ktoś włączył dwa razy tą samą muzykę, ale w nieco innym czasie). Jest to zajęcie dla zaawansowanych użytkowników, więc nie mając z tym doświadczenia warto skontaktować się ze specjalistą, jeśli oczywiście taki problem wystąpi (wcześniej nie ma się co tym przejmować).
Parametry
Teraz przejdźmy do krótkiego opisu najistotniejszych parametrów technicznych:
• Moc RMS określa parametry wzmacniacza audio wymagane do poprawnej współpracy z głośnikami o zadanej mocy znamionowej. Pamiętajmy, że wbrew powszechnie utartym schematom ten parametr nie obrazuje nam jak głośno zagra dany model, gdyż jest to parametr elektryczny i określa zapotrzebowanie energetyczne głośnika. Zdecydowanie warto uważać na podawane przez producenta inne rodzaje mocy, takie jak moc dynamiczna, muzyczna czy moc szczytowa, ponieważ z reguły cechują się one wyższymi wartościami w watach i takie postawienie sprawy jest zwykłym chwytem marketingowym, bo wydaje się, że głośniki są lepsze i mocniejsze (nie mówiąc już o podawaniu mocy bez określania jej typu).
• Impedancja znamionowa głośnika określa warunki poprawnej współpracy ze wzmacniaczem audio. Dodatkowo znajomość jej wartości pozwoli na zaplanowanie ewentualnego połączenia więcej niż jednego głośnika do zacisku wzmacniacza w sposób równoległy lub szeregowy (obliczenia można dokonać na podstawie wzorów na impedancję). Z reguły wykonuje się taką operację ze względu na to, że często wykorzystuje się więcej niż dwa głośniki w instalacji zewnętrznej. W związku z tym, że mamy dwa kanały w systemie stereofonicznym, to wybranie kolejnego głośnika ponad liczbę 2, będzie skutkowało koniecznością wyliczenia ich impedancji zastępczej oraz podpięciem kilku głośników do jednego kanału wzmacniacza. Opcjonalnie (nawet lepiej) warto wyposażyć się w wielokanałowy wzmacniacz. Wtedy można podzielić głośniki i podpiąć do różnych kanałów.
• Efektywność/Skuteczność - to właśnie ten parametr informuje o tym jak głośno może zagrać dany model. Jego wartość podawana jest w decybelach, a pomiar jest ściśle określony i wykonywany w odległości 1 metra od głośnika. Dla lepszego zobrazowania tego parametru zobaczmy na krótki przykład. Głośniki o efektywności 93dB zagrają tak samo głośno, jak głośniki o skuteczności 90dB, z tym że pobiorą 2 razy mniej energii elektrycznej.
Podsumowanie
Głośniki zewnętrzne stanowią świetne uzupełnienie posiadanego zestawu głośników przeznaczonych do użytku wewnętrznego. Dobrze dobrane pozwalają cieszyć się muzyką w ogródkach przydomowych lub komercyjnych. Pamiętajmy, że główny wymóg jest tylko jeden - odpowiednia klasa szczelności IP, a reszta to w głównej mierze kwestia gustu i dopasowania do indywidualnych potrzeb.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
