Artur Dyczko: Najtrudniejszy egzamin z punktu widzenia ciągłości funkcjonowania zakładów górniczych w JSW zdaliśmy wzorowo

Fala zarażeń i zmiana organizacji pracy miały znaczący wpływ na funkcjonowanie kopalń, ale siłą JSW jest zespół. Nie będzie żadnej przesady, jeśli powiem, że tworzymy wyjątkową wspólnotę. Miniony okres potwierdził te słowa w stu procentach - mówi Artur Dyczko, zastępca prezesa zarządu ds. technicznych i operacyjnych oraz szef Sztabu Kryzysowego Jastrzębskiej Spółki Węglowej w rozmowie z Anną Zych.

Jak wygląda sytuacja w Jastrzębskiej Spółki Węglowej po okresie spowolnienia związanym z pandemią?
Od 23 marca do 30 czerwca nie wydobyliśmy około 1,23 mln ton, w tym 0,96 mln ton węgla koksowego. Z uwagi na trudną sytuację kadrową w analizowanym okresie związaną ze wzrostem absencji pracowników, spółka nie mogła wykonać zaplanowanych robót udostępniających. Z powodu niedoboru pracowników i zmiany organizacji pracy nie wykonaliśmy około 6291 mb. wyrobisk korytarzowych. Przyznaję, że to dużo, ale muszę podkreślić, że ani jedna ściana, którą chcemy uruchomić - zgodnie z naszą strategią - w 2021 roku, nie jest zagrożona! Postępy w realizacji prac korytarzowych w okresie spowolnienia mieliśmy pod szczególną kontrolą - u mnie w zespole wszyscy wiedzą, że nie metry są najważniejsze, tu nie ma miejsca na ryzykanctwo. Podobnie sprawa się ma z inwestycjami: monitoring całego procesu i żelazna konsekwencja to środki do osiągnięcia zakładanego celu. Szeroki plan inwestycji w obszarze kogeneracji idzie pełną parą, podobnie jak końcowe prace w zakładach przeróbczych. Kontynuujemy też inwestycje w Bziu, w kopalni Jastrzębie-Bzie.

Co jest główną przyczyną niższej produkcji niż planowano?
Główne przyczyny to pandemia i związane z nią spowolnienie. Wiem, że niektórzy już zapomnieli, jak wyglądały nasze ulice pod koniec marca, w kwietniu i na początku maja. Wejdźcie do Internetu, tam jest wszystko. Fala zarażeń i zmiana organizacji pracy miały znaczący wpływ na funkcjonowanie kopalń, ale siłą JSW jest zespół. Nie będzie żadnej przesady, jeśli powiem, że tworzymy wyjątkową wspólnotę. Miniony okres potwierdził te słowa w stu procentach. I nie ma tu żadnej przesady. Na pewno pamięta pani moje majowe wypowiedzi dla prasy. Pniówek to my - wymazywaliśmy wtedy 7000 osób pracujących w naszej największej kopalni, prowadząc ruch zakładu 180 osobami, pracującymi na dwie zmiany po 12 godzin. Było ciężko, ale daliśmy radę, kopalnia podniosła się z kolan, by w czerwcu wrócić do normalnego fedrowania. Okazało się, że był to dopiero początek wyzwań, przed którymi Sztab Kryzysowy JSW stanął w trakcie pobierania wymazów od pracowników całej kopalni zespolonej i częściowo Budryka. Pokonaliśmy trudności. Fedrujemy! To potwierdza najdobitniej tezę, że JSW to My! Mamy wspaniałą, zaangażowaną załogę oraz świetną kadrę zarządzającą. W pionie produkcji, którym kieruję, udało mi się zbudować bardzo mocno wspierający się kolektyw znakomitych specjalistów. Uważam to za jeden z moich największych sukcesów, ci ludzie dla JSW są w stanie ponieść wiele wyrzeczeń. Na pierwszej linii mam - jak ja to mówię - mieszankę doświadczenia i młodości, czyli dyrektorów naszych pięciu kopalń. Tworzą wyjątkowy zespół, sprawdzony w trudnym boju, który wspiera się w każdej sytuacji.

Jakiś konkretny przykład?
Podczas pandemii kopalnia Budryk przeszła z sytemu pracy pięciozmianowego na system trzyzmianowy. Miała także ograniczone wydobycie w czasie, kiedy większość załogi była w domach w tak zwanej gotowości do pracy. W dodatku w ścianie CZ-2 doszło do zapalenia metanu. Mimo wystąpienia tych nadzwyczajnych zdarzeń, spółce udało się zrealizować w lipcu plan wydobycia i to ten sprzed pandemii. Produkcję spółki wspiera kopalnia Pniówek z dobowym wydobyciem czasem znacząco przekraczającym 16 tys. ton. Kopalnie Zofiówka, Borynia, Knurów i Szczygłowice, a nawet Jastrzębie-Bzie, zwiększają również, na ile mogą, wydajność, by nadrabiać to, czego chwilowo nie daje Budryk. Zawsze to powtarzałem i będę mówił dalej - w JSW liczy się zespół, który pracuje dla spółki. Mamy taki zespół i jeszcze nieraz to udowodnimy.

Czy JSW mogła się lepiej przygotować do epidemii?
Kopalnie JSW rozpoczęły intensywną walkę z epidemią od 10 marca br., kiedy to zarząd JSW przyjął uchwałę w sprawie podjęcia działań prewencyjnych, dotyczących zapobiegania rozpowszechnianiu się koronawirusa. Już dwa dni później czynnie działał Sztab Kryzysowy, którego podstawowym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa i ciągłości produkcji w zakładach JSW. Kiedy zaczynaliśmy wprowadzanie ostrych reżimów sanitarnych, szukaliśmy informacji o tym, co powinniśmy zrobić. Nie było wyraźnych zaleceń z żadnego ośrodka specjalizującego się w zwalczaniu pandemii. Teraz mamy rzeszę ekspertów, którzy po fakcie udzielają rad. Nie zwracają uwagi na jedno – ponad to, co zostało zrobione, nie można było zrobić więcej.

W jaki sposób spółka tłumiła ogniska zarażeń?
No cóż, myślę, że wszyscy to już słyszeli, ale przypomnijmy, że od 23 marca 2020 r. w kopalniach JSW wprowadzono prewencyjną reorganizację pracy - trzyzmianowy system pracy w miejsce czterozmianowego. Działania te miały na celu maksymalne ograniczenie kontaktu pomiędzy pracownikami kolejnych zmian w cechowni, łaźni, nadszybiu, podszybiu i w wyrobiskach dołowych. W spółce przeprowadzono na ogromną skalę akcję informacyjną dla pracowników na temat zminimalizowania ryzyka zarażeniem się koronawirusem SARS-Cov-2 oraz o bieżących zasadach profilaktyki stosowanej w kopalniach. Ograniczono wstęp osób na teren kopalni - poza pracownikami świadczącymi pracę. Wyznaczono ciągi przemieszczania się pracowników, ograniczając odległości oraz nie dopuszczając do mijania się pracowników wchodzących na teren zakładu z pracownikami wychodzącymi. Wprowadzono systematyczną dezynfekcję pomieszczeń, zamkniętych ciągów komunikacyjnych, lampiarni, klatek szybowych oraz urządzeń przewozu dołowego. Zaprojektowano i wprowadzono do użytku urządzenia do dezynfekcji rąk. Zaprojektowano i wprowadzono do użytku urządzenia odkażające: bramki odkażające osoby wchodzące na teren zakładu i bramki odkażające osoby zjeżdżające do podziemnych wyrobisk górniczych. Wprowadzono pomiar temperatury ciała wszystkich osób wchodzących na teren zakładu. Wprowadzono procedury postępowania na wypadek wystąpienia zakażenia lub okoliczności bezpośredniego zagrożenia zakażeniem. Podjęte działania umożliwiły kopalniom realizację zadań produkcyjnych ustalonych na czas zagrożenia epidemicznego. Pierwszy przypadek zarażenia koronawirusem w JSW zanotowano dopiero 26 kwietnia u pracownika KWK Pniówek. Wtedy natychmiast na kwarantannę skierowano osoby, które miały kontakt z osobą zarażoną. Rozwój zakażeń w KWK Pniówek spowodował, iż Wojewódzki Sztab Kryzysowy zadecydował o przeprowadzeniu przesiewowych testów wymazowych w kopalni.

W związku ze wzrostem liczby zakażeń koronawirusem w JSW, zdecydowano o podjęciu działań profilaktycznych, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa załogi i ruchu zakładów. Zarząd firmy podjął uchwałę o wykonaniu testów przesiewowych, którymi objęto wszystkich pracowników Jastrzębskiej Spółki Węglowej oraz pracowników firm zewnętrznych zatrudnionych na terenie kopalń. Przedstawiony sposób postępowania został zaakceptowany przez wojewodę śląskiego oraz Inspekcję Sanitarną. Po decyzji wicepremiera Jacka Sasina została ograniczona produkcja w kopalniach Budryk i Knurów-Szczygłowice. Chodziło o stłumienie potencjalnego ogniska zarażeń. Taki sam cel przyświecał działaniom w kopalni Borynia-Zofiówka.

W środowisku pojawiły się głosy, że JSW i PGG nie przestrzegały procedur, stąd tyle zakażeń.
Chciałem podkreślić i jestem to w stanie udowodnić, iż większość, o ile nie wszystkie z podanych powyżej działań profilaktycznych, wprowadzaliśmy w branży jako pierwsi, zawsze konsultując je z kolegami z innych spółek – poczynając od KGHM na zachodzie, po Bogdankę na wschodzie kraju kończąc. Również z olbrzymim zaangażowaniem dbaliśmy o przestrzeganie wprowadzanych procedur. Nie uchroniło nas to jednak przed ogniskami zarażenia, to fakt. Natomiast za wysoce nieprofesjonalne i krzywdzące uważam, i będę dalej uważał, uwagi niektórych dziennikarzy, że PGG i JSW nie dotrzymywały reżimu obostrzeń, bo Tauron Wydobycie i Bogdanka, a nawet Silesia nie mają takiej liczby zakażonych. 25 lipca podano, że w PG Silesia koronawirusem zakażonych jest 163 górników. I co? Ale nie szukajmy tak daleko. Nasze kopalnie Knurów i Szczygłowice, stosujące te same procedury, co pozostałe kopalnie JSW, też nie miały i nadal nie mają ognisk pandemii. O czym to świadczy? Że nie kopalnie są problemem. Wirus przychodzi do zakładów z pracownikami z miejscowości, w których mieszkają, ze sklepów, do których chodzą na zakupy ich żony, po prostu z ich otoczenia i to od nich, i od ich odpowiedzialności za siebie i za kolegów zależy, czy się rozprzestrzeni w kopalni i jaką skalę przyjmie. Ot i tajemnica. Pytanie tylko, czy atrakcyjna do zaprezentowania ogółowi. W JSW sporadycznie pojawiają się nowe zachorowania, mamy za to ogromną liczbę ozdrowieńców, ale to już pewnie nie zainteresuje dziennikarzy. Bardziej medialny jest wzrost liczby zachorowań. Szczytem hipokryzji, który mnie po prostu obezwładnił, było gdy dziennikarz jednej z telewizji holenderskich, patrząc na skąpane w słońcu szyby kopalni Pniówek i uśmiechniętych górników wracających do domu z szychty nie wytrzymał i z rozbrajającą szczerością zapytał mnie: - Panie prezesie, skoro macie tyle osób z dodatnim wynikiem, dlaczego ci górnicy nie umierają? Pewnie oczekiwał setek ofiar. To byłby news! Powiedziałem mu krótko: - Nasi górnicy to twarda załoga, silni i odważni pracownicy.

Podobno skala badań w JSW jest niespotykana nigdzie indziej na świecie?
Tego nie wiem na sto procent, ale jest gigantyczna. Do tej pory pracownicy Jastrzębskiej Spółki Węglowej zostali poddani badaniom na niespotykaną skalę. W sumie w zakładach spółki przeprowadzono ponad 42,5 tys. badań wymazowych i ponad 20 tys. testów kasetkowych. Ponadto, aby usprawnić pracę okolicznych sanepidów, Sztab Kryzysowy podjął decyzję, aby spółka oddelegowała do inspektoratów swoich pracowników. Ten zabieg pozwolił znacznie przyspieszyć powrót ludzi do pracy. W sumie po interwencji w sanepidach udało się przyspieszyć powrót do pracy prawie dwóch tysięcy pracowników. Ogromnym wsparciem dla inspektoratów sanitarnych, a przede wszystkim dla naszych pracowników i ich rodzin, było wynajęcie wymazobusów, które do tej pory wykonały ponad 11 tysięcy badań.

Wszystkie te działania pozwoliły nam zdobyć doświadczenie, które będzie procentowało w przyszłości. Zagrożenie epidemią nie minęło. Zdaję sobie sprawę, że podjęte lub zaniechane decyzje będą miały swoje konsekwencje jeszcze długo. Uważam jednak, że najtrudniejszy egzamin z punktu widzenia ciągłości funkcjonowania zakładów górniczych JSW zdaliśmy wzorowo. Co niektórzy zapomnieli, że kierowany przeze mnie sztab miał zapewnić ciągłość funkcjonowania spółce i zrobiliśmy to. Ani przez moment nasze zobowiązania kontraktowe wobec klientów nie zostały zagrożone. Udało się wypracować procedury, które zapewniły funkcjonowanie kopalń przy krytycznej absencji i to nawet w trakcie prowadzonych akcji pożarowych. Obroniliśmy nasze miejsca pracy. Momentem dającym mnie osobiście największą nadzieję, był ten, gdy na początku lipca zapalił nam się metan na ścianie CZ-2 na Budryku. Czterech górników przez 50 minut walczyło z ogniem na najgłębiej położonej ścianie węgla koksującego na świecie, co pozwoliło wycofać bezpiecznie z zagrożonego rejonu 94 pracowników i rozpocząć aktywne gaszenie. Gdy z nimi rozmawiałem, mówili, że nie kalkulowali, szli po swojego przodowego, którego ogień w pewnym momencie odciął od nich. Wykorzystali 12 gaśnic i inne dostępne możliwości, by zdławić pożar broniąc również wyposażenia, które za ćwierć miliarda wpakowaliśmy w ten rejon, aby Budryk mógł się rozwijać i dawać im bezpieczną pracę. Z takimi ludźmi w JSW nie boję się kolejnych fal pandemii.

Czy teraz pracownicy JSW będą ratunkiem dla chorych?
Wierzę, że tak. Wśród nas jest już blisko 4 tysiące osób, które koronawirusa mają już za sobą. Teraz możemy podzielić się cennym darem z innymi chorymi – krwią.
Zdecydowana większość naszych pracowników miała to szczęście, że przeszła zakażenie bezobjawowo. Po przechorowaniu COVID-19 w organizmie wytwarzają się przeciwciała, które mają za zadanie zniszczenie koronawirusa. Przeciwciała podaje się osobom, które jeszcze nie zdążyły ich wytworzyć, bądź ich poziom jest za niski, przez co bardzo ciężko przechodzą chorobę. Takiej terapii poddanych było w trakcie hospitalizacji dwóch naszych pracowników. Podanie osocza ozdrowieńców pacjentom z ciężkim przebiegiem COVID-19 stanowi dla nich szansę na szybszy powrót do zdrowia, a w wielu przypadkach ratuje życie.

Czego obawia się pan w przyszłości?
Nie rozmawiajmy o obawach. Rozmawiajmy o wyzwaniach. Przed nami okres wyrzeczeń i ciężkiej pracy. Cierpimy z powodu zamrożenia globalnej gospodarki. Koncerny samochodowe wstrzymały produkcję, stanęły fabryki sprzętu gospodarstwa domowego, spadło zapotrzebowanie na stal, a w związku z tym potrzeba mniej koksu i węgla koksowego, ponieważ huty ograniczyły produkcję. Ceny na nasze produkty spadły. Nie mamy wyjścia, musimy ciąć koszty. Decyzje o cięciach trzeba podejmować rozważnie, aby nie wstrzymać inwestycji, od których zależy życie spółki. Jednak musimy liczyć się z trudnościami podobnymi do tych, ktore mieliśmy w 2015 r. Wtedy potrafiliśmy przetrwać, więc teraz także przetrwamy. Jest tylko jeden warunek: musimy tworzyć wspólnotę, która wspiera się coraz bardziej w miarę pogarszania się sytuacji.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.