Nadmierna emisja gazów cieplarnianych, będąca efektem działalności człowieka, to według naukowców przyczyna zmian klimatycznych, których jesteśmy świadkami. W jaki sposób spółki węglowe mogą ograniczać swój ślad węglowy?
Jest to pojęcie, które zostało stworzone, aby łatwiej było policzyć wpływ człowieka na zmiany klimatyczne. W skrócie to całkowita ilość gazów cieplarnianych, która została wyemitowana przy stworzeniu danego produktu bądź wyemitowana przez daną osobę lub jej działanie. Dzięki temu możemy oszacować, jaki jest wpływ każdego z nas na emisję gazów cieplarnianych, jakie są środowiskowe „koszty” produkcji wybranego towaru bądź całych branż przemysłowych.
Niechlubny prym wiedzie w tym przypadku energetyka oparta na paliwach kopalnych (30 proc. emisji gazów cieplarnianych wytworzonych przez człowieka) wraz z przemysłem wydobywczym (kolejne 9 proc.). Warto jednak pamiętać, że wszystko pozostawia swój ślad węglowy, nawet wyprodukowanie samochodu elektrycznego czy panelu fotowoltaicznego.
– Bardzo często oceniamy wpływ na środowisko funkcjonujących instalacji przemysłowych tu i teraz. Przy takim podejściu, kiedy mówimy o nadmiernej emisji CO2, to oczywiście górnictwo i energetyka węglowa jest na pierwszej linii do odstrzału. To jednak duże uproszczenie, bo analizując ślad węglowy, na problem trzeba patrzeć szerzej. Tej kwestii często nie podnosi się przy odnawialnych źródłach energii, ale uczciwość wymaga, żeby policzyć również, ile nas kosztuje wytworzenie tych instalacji, również przez pryzmat wytworzonej podczas tego procesu emisji CO2. Przy takim szerszym spojrzeniu górnictwo nie może być wskazywane jako ten główny i jedyny winowajca. Górnictwo jest źródłem surowców, ale nie tylko ono. Coraz częściej sięgamy po surowce antropogeniczne, czyli to, co kiedyś było odpadem, a dziś nauczyliśmy się to przetwarzać i wykorzystywać. Wciąż jednak marnujemy bardzo dużo takich antropogenicznych surowców. Tak szeroko rozumiana ochrona środowiska powinna mieć na uwadze ochronę wszystkich naszych zasobów, więc powinniśmy sobie zadać nie tylko pytanie, jaki jest koszt środowiskowy wytworzenia danego surowca, ale również, ile marnujemy tej emisji na materiał, którego nie przetwarzamy i nie wykorzystujemy dalej – argumentuje naukowiec z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Niemniej wkład przemysłu wydobywczego i kopalń w emisję gazów cieplarnianych jest znaczny. W jaki zatem sposób spółki węglowe mogą ograniczać ślad węglowy?
– W pierwszej kolejności w grę wchodzi ograniczenie bezpośredniej emisji metanu, który jest bardzo silnym gazem cieplarnianym. To, ile metanu jest emitowane podczas działalności górniczej, bardzo łatwo policzyć i tak też się dzieje. To jednak nie jest jedyne pole, na którym powinny koncentrować się kopalnie. Kolejnym ważnym sposobem jest ograniczenie zużycia energii lub korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Korzystne jest inwestowanie w procesy ograniczające energochłonność, czyli zwiększanie energoefektywności. Tu znowu wracamy do metanu, który jest po prostu nośnikiem energii, dzięki jego zagospodarowaniu firma nie tylko ogranicza emisję gazów cieplarnianych, ale ma również własną energię – podkreśla naukowiec z AGH.
Jak w minionym roku policzyli przedstawiciele Jastrzębskiej Spółki Węglowej, wielkość śladu węglowego całej Grupy w 2018 r. wyniosła ok. 8,22 mln t dwutlenku węgla. Według szacunków ok. trzy czwarte tej wielkości jest spowodowane emisją metanu. Co ważne – ponad 86 proc. śladu węglowego powstaje w wyniku działalności samej JSW, zaś za ok. 12,5 proc. odpowiada skupiająca koksownie spółka JSW Koks.
Górnicza spółka, która jest największym emitentem metanu w Polsce, regularnie zmniejsza jego emisję do atmosfery poprzez instalowanie silników gazowych na kopalniach, które produkują głównie prąd elektryczny. W najbliższych latach te instalacje mają zostać rozbudowane – do 2022 r. ma to być kolejnych kilkanaście 2-4 MW silników w poszczególnych kopalniach, które razem będą miały moc 48 MW. Dzięki temu produkcja energii elektrycznej z metanu ma wzrosnąć w JSW w 2022 r. do ok. 490 tys. MWh (podczas gdy w 2017 r. było to ok. 90 tys. MWh). Dzięki wykorzystaniu metanu i gazu koksowniczego JSW ma w ciągu najbliższych kilku lat stać się samowystarczalna energetycznie i zmniejszyć swój ślad węglowy o ok. 1,5-2 mln t.
Zagospodarowanie kopalnianego metanu zwiększa również Polska Grupa Górnicza. Największa spółka wydobywcza w 2018 r. wytworzyła z metanu 66,6 gigawatogodzin energii elektrycznej oraz ponad 313,8 tys. gigadżuli energii cieplnej, co przełożyło się na oszczędności przekraczające 39 mln zł. Zagospodarowanie metanu w kopalniach PGG sprawiło, że również do atmosfery trafiło ponad 56 mln m sześc. tego gazu mniej.
W przypadku zagospodarowania kopalnianego metanu warto również wymienić program Geo-Metan, który spółki węglowe realizują razem z Polskim Górnictwem Naftowym i Gazownictwem. Chodzi o ujęcie metanu otworami z powierzchni ze złóż węgla przed rozpoczęciem wydobycia. Choć cały program jest na razie w fazie testowej, to PGNiG liczy, że w ten sposób uda się zwiększyć krajowe wydobycie gazu o ok. 1-1,5 mld m sześc.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
