Z danych Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej wynika, że na jednego mieszkańca Polski przypada średnio 1600 m sześc. wody na rok, podczas gdy średnie zasoby na jednego Europejczyka to 4560 m sześc. na rok. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa od kilku lat alarmuje o zagrożeniu suszą hydrologiczną prowadzącą do stepowienia terenów. Co więcej, w naszym kraju jedynie 11 proc. tzw. jednolitych części wód powierzchniowych osiągnęło „stan dobry” i spełnia wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej, głównego unijnego dokumentu ustalającego zasady gospodarowania wodami w krajach członkowskich - wynika z raportu firmy Multiconsult Polska „Stepy Polskie”.
Stan wód w Polsce
W ostatnim stuleciu w dziedzinie zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków nastąpił ogromny rozwój. Zmiany w tym obszarze w Polsce stanowią odzwierciedlenie przemian cywilizacyjnych naszego społeczeństwa. Dla przykładu w 1918 r. długość sieci wodociągowej w Warszawie wynosiła około 300 km, w 2018 r. jest to już ponad 4000 km. Zasoby wodne Polski w porównaniu z innymi krajami europejskimi są ubogie. Związane jest to z niekorzystnymi warunkami klimatycznymi i hydrologicznymi, ukształtowaniem terenu i brakiem naturalnej retencji, co sprzyja szybkiemu odpływowi wód.
- Zasoby wody w Polsce w przeliczeniu na jednego mieszkańca są 3 razy mniejsze niż w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Na bilans wodny naszego kraju składa się głównie woda wchodząca w naturalny obieg przyrodniczy, wsiąkająca w ziemię, wzbogacająca zasoby wód podziemnych, odparowująca, czyli konieczna dla przetrwania. Niemniej zestawienie opadów i odpływów pokazuje, jak duża występuje zmienność, a także jak dużo, teoretycznie, można w tym obszarze zdziałać – wskazuje Andrzej Krzyszczak, dyrektor pionu doradztwa technicznego i środowiskowego Multiconsult Polska.
Wyzwaniem dla gospodarki wodnej w Polsce jest, oprócz często dyskutowanej kontroli źródeł zanieczyszczeń w postaci ścieków komunalnych i przemysłowych, problem odpływu nawozów z terenów rolniczych. Nawozy to substancje niekorzystnie wpływające na ekosystemy wodne. Jest to obszar trudniejszy do kontrolowania, a jego wpływ na stan wód jest znaczący. Ze względu na charakter sektora rolnego, zmiany w tym zakresie wymagają wielu lat pracy oraz stworzenia systemu zachęt, np. do stosowania tzw. produkcji ekologicznej czy też niskonawozowej. Kolejnym czynnikiem wpływającym na stan wody w Polsce jest sposób odprowadzania zasolonych wód kopalnianych. Warto wspomnieć, że przy prowadzeniu działalności górniczej zrzut wód kopalnianych jest nie do uniknięcia, zaś obecnie dostępne technologie oczyszczania tych wód są kosztowne. Niemniej w sytuacji, gdy wpływ wód zasolonych, np. na rzekę Wisłę, jest zauważalny, stopniowe wprowadzanie technologii odsalania wydaje się koniecznością.
Wprowadzane zmiany
Podejmowane są już działania mające zmienić stan jakości wody. Wiele osiągnięto w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK). Od 2003 r., czyli wraz z początkiem jego realizacji, wybudowano ponad 400 nowych oczyszczalni ścieków, zmodernizowano ponad 1500 i wybudowano tysiące kilometrów sieci kanalizacyjnych. Obecnie wprowadza się głównie zmiany legislacyjne obejmujące zwiększanie opłat za odprowadzanie ścieków i wód opadowych do środowiska. Z jednej strony ma to mobilizować przedsiębiorstwa do oszczędzania wody, a także wprowadzania coraz nowszych technologii jej oczyszczania. Z drugiej natomiast zbieranie opłat umożliwia gromadzenie przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie większych środków, które w przyszłości mają zostać wykorzystane na dalsze inwestycje w gospodarkę wodną.
Czy „bat finansowy” jest najlepszym środkiem zaradczym?
- Mam, co do tego pewne wątpliwości. Kluczowym wydaje się ustalenie efektywnych procedur od szczebla strategiczno-planistycznego do zagadnień prawno-środowiskowych. Jasne i stabilne zasady (organizacyjne, prawne, techniczne, proceduralne itd.) stanowią oś efektywnych systemów zarządzania. Zapewnienie dobrej jakości wody dla ludzi i czystych ekosystemów wodnych wymaga nie tylko zmian prawnych i technicznych, ale również zmian świadomości społeczeństwa. Niestety doświadczenie uczy, że najskuteczniejszym sposobem wprowadzania zmian jest wykorzystanie narzędzi finansowych. Należy przyznać, że powiązanie korzystania z wody z opłatami jest skuteczną metodą, natomiast „bat finansowy” powinien być głównie stosowany wobec tych, którzy ustalonych zasad nie przestrzegają – mówi Andrzej Krzyszczak.
Multiconsult Polska to multidyscyplinarna firma świadcząca usługi projektowe, nadzorowe oraz doradcze w zakresie projektów technicznych i ochrony środowiska, działająca w branżach: transport i infrastruktura, budownictwo oraz przemysł, w tym sektor ropy naftowej i gazu. Filozofia firmy to utrzymanie najwyższej jakości realizowanych usług, z jednoczesnym zapewnieniem najwyższych standardów etycznych, poszanowaniem środowiska naturalnego oraz utrzymaniem wysokiego standardu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Firma jest zaangażowana w największe projekty infrastrukturalne z zakresu budownictwa lądowego i wodnego, infrastruktury kolejowej, autostrad, przemysłu i ochrony środowiska realizowane w Polsce. Największe z nich to nadzór nad budową autostrad A1 i A2, nadzór inwestorski i doradztwo techniczne dla PLNG (terminal LNG w Świnoujściu), a także reprezentowanie instytucji finansujących przy budowie nowego terminala kontenerowego oraz nowej inwestycji w złoże ropy na Morzu Bałtyckim.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
