W końcu doczekaliśmy się zimy z prawdziwego zdarzenia - na chodnikach i trawnikach zalega kilkucentymetrowa warstwa śniegu, znakomita część kierowców zapomniała, jak prowadzi się samochód, a w powietrzu tradycyjnie już zagościł smog. Ten ostatni element już na tyle wgryzł się w nasz styczniowy krajobraz, że niedawno słyszałem komentarz osoby, która miała okazję wąchać filtr maski antysmogowej swojej żony i stwierdziła, że ten pachnie... zimą!
Smog opanowuje kolejne miasta, a śledząc prasę lokalną odnosi się wrażenie, że miasta wręcz przeganiają się w raportowaniu z frontu punktów pomiarowych i każdy w zasadzie chciałby się pochwalić wysokim stężeniem pyłów, co ma chyba świadczyć o elitarności takiej miejscowości. Oto bowiem, poza standardowymi miejscami występowania, smog zawitał w tym roku również m.in. do Olsztyna czy Bydgoszczy. W zasadzie to nie chciałem już w tym sezonie poruszać tego wątku w Punkcie Widzenia, tym bardziej że dwa razy miałem okazję przybliżyć, jak się sprawy mają na Dalekim Wchodzie, gdzie problem zanieczyszczonego powietrza jest tak duży, że to zastane w Krakowie czy na Śląsku Hindusi i Chińczycy mogliby uznać za świeżą, morską bryzę. Zapalnikiem stał się jednak Warszawski Transport Publiczny, który uruchomił tematyczną kampanię, w której o występowanie zjawiska smogu w stolicy oskarża się m.in. „spalanie miałów węglowych”.
Problem z nazewnictwem irytował już przed rokiem. Doszło nawet do pewnego nieporozumienia z udziałem ministra Tchórzewskiego, który pytany przez dziennikarzy-dyletantów o to, kiedy z rynku znikną takie paliwa jak miały węglowe musiał prostować, że nie ma potrzeby, aby je z niego usuwać, ponieważ znajdują one zastosowanie w elektrociepłowniach, natomiast stosowanie miałów w piecach domowych jest – zdaniem szefa resortu energii – „bardzo trudne”. Niestety, niektórzy nie zdążyli jeszcze przyswoić wiedzy, która uświadomiłaby im, że określenie „miał” odnosi się do sortymentu węgla, tj. wymiarów ziarna, a nie bezpośrednio jego parametrów jakościowych. Dla przykładu, kopalnia ROW ruch Rydułtowy ma w swojej ofercie miały w wartości opałowej 29-30 MJ/kg, z zawartością popiołu na poziomie 6-8 proc. i siarki w granicach 0,4-0,6 proc., podobny węgiel ma również ruch Marcel, z jeszcze niższą zawartością popiołu i siarki.
Nie ma co się jednak dziwić, że takie bzdury są powtarzane przez dziennikarzy, skoro podobne sformułowania znajdują się w publikacjach - próbującego pozować na autorytet w dziedzinie zanieczyszczeń powietrza – Polskiego Alarmu Smogowego. Jak możemy przeczytać na stronie internetowej PAS, miał, którym Polacy palą w swoich piecach, jest „odpadem węglowym”, zawierającym duże ilości siarki i popiołu (przytoczony w poprzednim akapicie przykład kopalń PGG niech posłuży za cały komentarz w tym temacie). Wbrew moim obawom, premier Morawiecki na ministra odpowiedzialnego za walkę ze smogiem powołał na szczęście osobę niepowiązaną z Alarmami Smogowymi; został nim Piotr Woźny, który już wcześniej zajmował się implementacją programu Czyste Powietrze. Co ciekawe, za walkę ze smogiem będzie odpowiadać nie resort środowiska, a przedsiębiorczości i technologii, mamy więc ciągłość osobową (minister Emilewicz).
W ramach nowego ministerstwa, ale z tymi samymi osobami odpowiedzialnymi za problem zanieczyszczonego powietrza, rząd będzie musiał przede wszystkim brać poprawkę na problem ubóstwa energetycznego. Według danych Eurostatu, ponad 7 proc. Polaków nie stać na to, aby wystarczająco ogrzać swoje gospodarstwo domowe, a zgodnie z danymi Instytutu Badań Strukturalnych odsetek osób ubogich energetycznie wynosi 12,2 proc., ale spada z roku na rok. Jeszcze sześć lat temu w tej grupie znajdowało się aż 5,5 mln Polaków, a do 2016 r. ta liczba spadła do 4,6 mln osób, z czego większość, bo aż dwie trzecie, stanowią mieszkańcy wsi. W mieście jednak wcale nie jest lepiej – na początku stycznia mieszkańcy warszawskiej Pragi-Południe skandowali pod ratuszem dzielnicy hasła o wyzysku energetycznym, ponieważ ich kamienice nie są podłączone do miejskiej sieci ciepłowniczej, a ogrzewanie gazowe i elektryczne naraża ich na olbrzymie koszty.
Chociaż w statystykach odsetkiem ludzi ubogich energetycznie wyprzedzamy m.in. Węgrów, Chorwatów, Greków i Litwinów oraz średnią dla całej UE (8,7 proc.), to jednak przy podejmowaniu walki ze zjawiskiem, które w dużej mierze spowodowane jest przez złe praktyki grzewcze najuboższych i gdzie każda skuteczna z tym zjawiskiem walka dotknie najbardziej tę grupę społeczną, należy zachować szczególną wrażliwość. Szczególnie, że w 2018 r. ma zdrożeć cały szereg innych produktów i usług, w tym m.in. żywność, jednorazowe torebki foliowe, kredyty w złotówkach, podatki od gruntu i nieruchomości, usługi księgowe, egzamin na prawo jazdy, opłaty za przegląd i kary za brak ubezpieczenia OC oraz właśnie wszystkie formy ogrzewania: węgiel opałowy, gaz i prąd. Minister Jadwiga Emilewicz już zapowiedziała, że w budżecie państwa na ten rok jest 170 mln zł, które będą przeznaczone na walkę z ubóstwem energetycznym w ramach walki ze smogiem.
Póki co rząd w ramach walki ze smogiem wprowadził na początku roku nowe taryfy na energię elektryczną, dzięki którym ogrzewanie domu za pomocą prądu ma być tańsze; na razie jest ok. trzykrotnie droższe od węglowego, dlatego korzysta z niego raptem 1,9 proc. gospodarstw. Taryfa, zwana „antysmogową”, jest skierowana nie tylko do osób ogrzewających swoje domy piecami elektrycznymi, ale również do posiadaczy samochodów na prąd. Opiera się na tańszej energii w godzinach 22.00 - 6.00, kiedy zużywamy mniej energii na sprzęty AGD i RTV, a potrzebujemy właśnie ciepła. Projekt taryf antysmogowych jest efektem pracy ME w porozumieniu z MR, w podobnym układzie powstaje również rozporządzenie o normach jakości paliw, choć tu już doszło do pewnych zgrzytów na polu szczegółowych zapisów, dotyczących m.in. zawartości siarki. Póki co jednak prace jeszcze trwają, więc do tematu wrócę, kiedy wreszcie poznamy finalną wersję nowych przepisów.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
