Kiedy dwa lata temu branża górnicza starała się odbić od dna, mało prawdopodobne wydawało się, że słowa górnictwo i innowacje prędko zaczną do siebie pasować. Ruszył jednak zorganizowany przez Ministerstwo Energii proces restrukturyzacji sektora i dziś górnictwo nie tylko stało się ponownie jedną z fundamentalnych i najstabilniejszych gałęzi naszej gospodarki, ale też zaczyna pokazywać, że w tym z pozoru tradycyjnym przemyśle nie brak miejsca na innowacyjne rozwiązania.
Innowacje stały się hasłem przewodnim zorganizowanego w czerwcu International Mining Forum 2017 (Międzynarodowego Forum Górniczego). Jednym z jego elementów była debata „Górnictwo przyszłości – problemy i rozwiązania”. Prowadzący ją prof. Józef Dubiński, b. dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa, podkreślał wówczas, że „innowacje tylko wtedy spełniają swoje zadanie, gdy mają później zastosowanie w praktyce i ułatwiają nam życie”.
Dziś coraz wyraźniej wydać, że słowa te były prorocze dla branży górniczej, której przedstawiciele coraz częściej chwalą się nowymi projektami, czy porozumieniami o współpracy, jak w przypadku Jastrzębskiej Spółki Węglowej i Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej (AGH) w Krakowie. Podmioty te pod koniec listopada obwieściły, że ruszył ich wspólny program badawczy, a jego efektem ma być poprawa efektywności produkcji węgla w kopalniach spółki.
Innowacje to większa efektywność
Działania te wpisują się w strategię JSW, która do 2030 r. zamierza zwiększyć wydobycie i sprzedaż węgla z obecnych 15 mln t do ponad 18 mln t rocznie.
Program koordynuje spółka JSW Innowacje, której nazwa sama tłumaczy, co jest jej głównym polem działania.
Wiceprezes JSW Innowacje Jacek Srokowski zaznaczył, że wypracowane w ramach wspomnianego projektu rozwiązania powinny znaleźć zastosowanie w praktyce.
- Chcemy uniknąć sytuacji, w której powstają wielomilionowe projekty badawcze, które nie będą miały żadnego zastosowania. Zawsze patrzymy na interes zakładów JSW i chcemy, aby te rozwiązania miały implementację w przemyśle - zapewnił.
O tym, jak ważną rolę odgrywają innowacje w strategii JSW zapewnił w drugiej połowie listopada p.o. prezesa spółki, Daniel Ozon.
JSW chce wdrażać innowacyjne rozwiązania techniczno-technologiczne. Wśród najważniejszych inwestycji w segmencie węglowym są: budowa nowych poziomów wydobywczych w obu częściach kopalni Knurów-Szczygłowice, dalsza budowa poziomu 1290 m w kopalni Budryk i udostępnienie w tej kopalni kolejnych zasobów oraz złoża Chudów-Paniowy, udostępnienie i zagospodarowanie zasobów złoża Pawłowice 1, budowa poziomu 1140 m i rozbudowa poziomu 1000 m w kopalni Pniówek, a także budowa nowych poziomów oraz udostępnienie i zagospodarowanie złóż Bzie-Dębina w kopalni Borynia-Zofiówka-Jastrzębie.
Uczyć się na błędach i ich unikać
Polska Grupa Górnicza, która jeszcze niedawno robiła co mogła, aby udźwignąć ciężar przejęty po Kompanii Węglowej, dziś też głośno zaczyna mówić o wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań.
- Efektywność przedsiębiorstwa tradycyjnie koncentruje się wokół czterech jego elementów. Głównymi uczestnikami procesu produkcji są pracownicy i ich kompetencje. Z drugiej strony jest złoże, na którym pracujemy. Trzeci element to maszyny i środki produkcji, na koniec zaś - jakość naszego produktu, bo to właśnie ona zapewnia przychody spółce. Wszystkie te cztery elementy muszą być ze sobą połączone i skorelowane - powiedział na IV Polskim Kongresie Górniczym Tomasz Rogala, prezes Polskiej Grupy Górniczej.
PGG, co jeszcze niedawno dla branży górniczej wydawało się niemal niemożliwe, stawia mocno na młodych, wykształconych ludzi. Prezes Rogala mówił np. o studentach Politechniki Śląskiej, którym, aby związać ich z PGG, spółka zapewnia stypendia, jednodniowe praktyki w każdym tygodniu i dwumiesięczne płatne praktyki wakacyjne w swoich kopalniach.
- Kolejny szczebel to studia doktoranckie. Tak zwane doktoraty wdrożeniowe uruchomione przy udziale Głównego Instytutu Górnictwa mają nam pomóc we wprowadzaniu w innowacji. Na koniec organizacja ucząca się, czyli tworzenie profilaktyki na podstawie informacji o błędach. Wszystko to po to, aby w przyszłości ich uniknąć. W żaden sposób nie jesteśmy w stanie skompensować strat produkcyjnych poprzez kary i upomnienia nakładane na pracowników. Lepszym rozwiązaniem jest stworzenie modelu pozwalającego uczyć się na błędach i ich unikać – wyjaśnił prezes PGG.
Przykład dla innych spółek
Choć innowacje to termin ściśle związany ze światem nauki i przemysłu, to można pokusić się o stwierdzenie, że PGG innowacyjnie myśli też o sprawach personalnych.
Do połowy przyszłego roku w spółce ma być wynegocjowany nowy układ zbiorowy. Ministerstwo Energii chce, by procedury zarządzania i regulacje pracownicze w podległych mu spółkach górniczych, energetycznych, gazowych i paliwowych, zawierały mechanizmy zabezpieczające spółki przed dekoniunkturą. Wzorem takich rozwiązań ma być właśnie układ zbiorowy pracy w PGG. Intencją ministerstwa jest, by był to modelowy dokument dla kształtowania relacji pracowniczych w dużych firmach.
- Patrząc na systemy zarządzania będziemy wprowadzali sporo modyfikacji, jeśli chodzi o funkcjonowanie także w innych sektorach: paliwowym, gazowym i energetycznym, bazując na doświadczeniach pozyskanych w sytuacji kłopotów w górnictwie. Bo takie kłopoty mogą przyjść na każdą branżę i wtedy trzeba wiedzieć, jak reagować. Chodzi o to, żeby wcześnie wyłapać sygnały świadczące o tym, że te firmy wymagają pewnej restrukturyzacji - wyjaśnił minister energii Krzysztof Tchórzewski.
Porozumienia i projekty
Podobnie jak JSW i PGG, tak i Tauron Wydobycie widzi potencjał w świecie nauki. Podczas pierwszego dnia IV Polskiego Kongresu Górniczego spółka podpisała porozumienie z Wydziałem Górnictwa i Geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Dokument przewiduje, że Tauron Wydobycie będzie organizował dla studentów AGH praktyki zawodowe (nieodpłatne lub płatne) zgodnie z potrzebami uczelni. Ustanowione zostaną też stypendia przyznawane studentom w oparciu o zasady obowiązujące w Tauronie Wydobycie. Spółka ma także umożliwić studentom pozyskiwanie tematów do prac dyplomowych.
Warto wspomnieć, że także spółka „matka” Taurona Wydobycie, czyli Tauron Polska Energia chętnie angażuje się w innowacyjne projekty, perspektywiczne z punktu widzenia branży górniczej.
- Górnictwo, jako branża, powinno wspierać innowacyjne rozwiązania w zakresie nowych, alternatywnych zastosowań dla węgla. Jednym z nich jest pomysł budowy instalacji zgazowania węgla. W kwietniu br. Tauron podpisał list intencyjny w sprawie projektu zgazowania węgla o wartości od 400 do 600 mln euro. Instalacja, dzięki której część zużywanego w przemyśle nawozów azotowych gazu ziemnego będzie można zastąpić gazem syntezowym otrzymanym w wyniku zgazowania węgla, ma powstać w Kędzierzynie-Koźlu – wyjaśnił prezes Taurona PE Filip Grzegorczyk.
Podkreślił on, że górnictwo musi też aktywnie uczestniczyć w poszukiwaniu nowych metod i technologii produkcji paliw niskoemisyjnych oraz promować innowacyjne techniki spalania węgli poprzez wspieranie produkcji nowoczesnych urządzeń grzewczych, ograniczających emisję szkodliwych związków.
Ministerstwo zapowiada i działa
- Innowacje stanowią dziś kluczowy element rozwoju energetyki – wskazało Ministerstwo Energii, podsumowując dwa lata swojego istnienia. Resort tłumaczy, że innowacje z jednej strony są gwarancją bezpieczeństwa energetycznego, z drugiej warunkiem koniecznym dla wzrostu konkurencyjności sektora.
Słowa te znajdują odzwierciedlenie w czynach. Ministerstwo opracowało i wdraża już „Kierunki Rozwoju Innowacji Energetycznych”, które wyznaczają kierunki dla sektora energetycznego. W ramach tej strategii spółki podlegające resortowi realizują ok. 100 projektów, których wdrożenie przyczyni się do wzrostu produktywności i innowacyjności sektora energetycznego.
Aby sektor energetyczny mógł odpowiedzieć na wyzwania, które staną przed nim w najbliższych latach, konieczne są inwestycje w nowe moce wytwórcze i modernizację infrastruktury.
- Nasze działania mają na celu przyciągnięcie do polskiej energetyki nowych inwestorów – m.in. poprzez stworzenie przyjaznego otoczenia prawnego – i podniesienie konkurencyjności sektora – podkreślono w ministerialnym raporcie podsumowującym ostatnie dwa lata.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
