Patrząc na dane przedstawione przez Wyższy Urząd Górniczy na pierwszy rzut oka widać, że 2015 r. wyróżnia się na tle lat poprzednich pod względem bezpieczeństwa pracy w kopalniach.
Wypadków jest zauważalnie mniej. Wyników tych nie podważa nawet nasuwający się na myśl argument, że w spółkach zmniejszyło się zatrudnienie, bo dane procentowe odnoszące się do liczby wypadków przypadających na liczbę pracowników wyraźnie pokazują, że poprawa jest - można powiedzieć - bezwzględna.
Dziesięć miesięcy, śmiertelnych dwukrotnie mniej
Rok oczywiście jeszcze się nie skończył, ale wg danych sprzed miesiąca (na dzień 4 listopada) w tym roku w polskim górnictwie węgla kamiennego wydarzyło się dwa razy mniej wypadków śmiertelnych, niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. W okresie 1 stycznia - 4 listopada 2014 r. w branży tej doszło do 18 wypadków śmiertelnych. W tym roku liczba ta wyniosła 9. W całym 2014 r. w górnictwie węgla kamiennego doszło do 20 wypadków śmiertelnych.
Podobnie wyglądają liczby dla całego górnictwa. W 2014 r. doszło w nim do 30 wypadków śmiertelnych, w okresie 1 stycznia 4 listopada 2014 r. było ich 27, a w analogicznym okresie tego roku 15.
Mniej optymistycznie wyglądają dane dotyczące zgonów naturalnych w pracy. W całym 2014 r. było ich 8, a w tym roku (do 4 listopada) - 7 (o 2 więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku).
Wypadków ogółem także mniej
Praktycznie we wszystkich rodzajach górnictwa zmniejszyła się też liczba wypadków ogółem. Wg raportu WUG dotyczącego pierwszych 9 miesięcy tego roku w górnictwie węgla kamiennego doszło do 1232 wypadków (w pierwszych 9 miesiącach 2014 r. było ich 1277). Warte podkreślenia jest, że w górnictwie ogółem, jak i w górnictwie węgla kamiennego, liczba wypadków spada z roku na rok. Jeśli nie wydarzy się nic nadzwyczajnego, ten rok przyniesie pod tym względem bardzo zauważalną poprawę. W 2011 r. w górnictwie węgla kamiennego doszło do 2336 wypadków, rok później było ich 2199, w 2013 r. 1916, w 2014 r. 1795, a w ciągu pierwszych 9 miesięcy tego roku 1232.
Dobrą tendencję widać też w danych dotyczących wypadków ciężkich. W polskim górnictwie, w 2011 r. było ich 25, rok później 18, w 2013 r. 16, w 2014 r. niestety więcej bo aż 29. Rok bieżący jest do tej pory bardzo dobry, bo liczba ta wynosi na chwilę obecną 14.
W kamiennym najwięcej
Nietrudno się domyślić, że najwięcej wypadków śmiertelnych i ciężkich wystąpiło w górnictwie węgla kamiennego, które jest dominującą gałęzią przemysłu wydobywczego w naszym kraju. Na dzień 4 listopada wg danych WUG w branży tej doszło (w 2015 r.) do 9 wypadków śmiertelnych (rok wcześniej było ich 18). 2 wypadki śmiertelne wydarzyły się w górnictwie rud miedzi (rok wcześniej 4), 3 w górnictwie odkrywkowym (rok wcześniej 4) i 1 przy robotach geologicznych (rok wcześniej 0). Wśród powyższych danych 3 wypadki śmiertelne dotyczyły firm usługowych (rok wcześniej 9).
Również wg danych na dzień 4 listopada, w górnictwie węgla kamiennego doszło w tym roku do 9 wypadków ciężkich (na dzień 4 listopada 2014 r. było ich 20). 3 ciężkie wypadki wydarzyły się w górnictwie rud miedzi (rok wcześniej 4), 2 w górnictwie odkrywkowym (rok wcześniej także 2). Wśród tych wypadków 2 (w tym roku) dotyczyły firm usługowych (rok wcześniej było ich 4).
Rok przełomowy?
Co ciekawe, dotychczasowa liczba wypadków śmiertelnych w tym roku (9 na dzień 4 listopada) wydaje się świadczyć o pewnym przełomie. Tendencja w poprzednich latach nie była bowiem spadkowa, a raczej stała. W 2011 r. w górnictwie węgla kamiennego wystąpiło 20 wypadków śmiertelnych, rok później 22, w 2013 r. 14, a w 2014 r. ponownie 20. Liczba wypadków ciężkich z roku na rok malała (2011 r. — 18, 2012 r. — 11, 2013 r. — 7), ale w zeszłym roku znów wzrosła do 22. Pod tym względem ten rok także zapowiada się bardzo dobrze (9 wypadków na dzień 4 listopada).
Na 1000 zatrudnionych i na milion ton
Potwierdzeniem tezy, że mała liczba wypadków w tym roku nie ma nic wspólnego z malejącym zatrudnieniem są dane WUG dotyczące wskaźnika wypadków na 1000 zatrudnionych.
W 2011 r. w górnictwie ogółem liczba ta wynosiła 14,1; rok później - 13,2; w 2013 r. - 11,9; w 2014 r. - 11,0; a w 2015 (pierwsze 9 miesięcy) - zaledwie 7,6. W kopalniach węgla kamiennego wskaźniki te prezentują się następująco: 2011 — 17,3; 2012 - 16,0; 2013 - 13,8, 2014 - 13,6; 2015 - 9,3.
Jeśli z kolei chodzi o wypadki śmiertelne (górnictwo ogółem): 2011 - 0,13; 2012 - 0,13; 2013 - 0,10; 2014 - 0,15; 2015 - 0,07. W przypadku kopalń węgla kamiennego: 2011 - 0,15; 2012 - 0,15; 2013 - 0,10; 2014 - 0,15; 2015 - 0,06.
WUG przedstawił też wskaźnik wypadków śmiertelnych w przeliczeniu na 1 mln t wydobytego węgla. Te dane wyglądają następująco (kopalnie węgla kamiennego): 2011 - 0,06; 2012 - 0,09; 2013 - 0,09; 2014 - 0,15; 2015 - 0,16.
Niebezpieczne zdarzenia
Bieżący rok nie okazał się łaskawy jeśli chodzi o niebezpieczne zdarzenia w polskich kopalniach. Choć wypadków było mniej niż w latach poprzednich, sporo było pożarów, wstrząsów i innych zdarzeń mogących zagrozić życiu i zdrowiu górników.
W 2015 r. wg danych WUG na dzień 19 listopada zaistniało 15 pożarów, w wyniku jednego z nich (egzogenicznego w kopalni Sośnica w lipcu) 4 osoby zostały lekko poszkodowane.
W poprzednim roku pożarów było mniej (8), niestety jeden z nich (z 6 października w kopalni Mysłowice-Wesoła) skutkował śmiercią 5 osób, ciężkimi obrażeniami u 15 i lekkimi u 10. W 2013 r. pożarów było 11 (6 lekko poszkodowanych), a w 2012 r. 15 pożarów z których jeden poskutkował lekkimi obrażeniami u 2 osób.
Jeśli z kolei chodzi o tąpnięcia w tym roku nastąpiły dotychczas 2. Niestety wskutek jednego z nich (18 kwietnia w ruchu Śląsk kopalni Wujek) zginęły dwie osoby. W 2014 r. doszło do 3 tąpnięć (w wyniku jednego, z 2 kwietnia w ZG Lubin zginęła jedna osoba), w 2013 r. były 2 tąpnięcia, które w sumie spowodowały lekkie obrażenia u 23 osób, w 2012 r. nastąpiły także 2 tąpnięcia, z których jedno (8 marca w kopalni Marcel) spowodowało śmierć jednego pracownika.
WUG na swojej stronie internetowej publikuje dokładną statystykę wszystkich niebezpiecznych zdarzeń w górnictwie w ostatnich latach. Oprócz wymienionych znajdziemy tam m.in. dane dotyczące zawałów (2015 r. - 3 zdarzenia, 2014 - 3 zdarzenia, 2013 - 1 zdarzenie, 2012 - 4 zdarzenia), zapalenia i wybuchy metanu (2015 r. - 2 zdarzenia, 2014 - 4 zdarzenia, 2013 - 7 zdarzeń, 2012 - 0 zdarzeń).
Więcej: www.wug.gov.pl/bhp.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
