Możemy liczyć tylko na siebie

Związkowcy w JSW kierują się emocjami, a teraz nie czas na emocje! Trzeba je odłożyć na bok i zająć się firmą, bo odpowiedzialność za nią spoczywa nie tylko na zarządzie, ale też na stronie społecznej - stwierdza w rozmowie z Trybuną Górniczą prezes Jastrzębskiej Spółki Węglowej Jarosław Zagórowski.

Chciałam prosić pana o podsumowanie roku 2014 i zarysowanie planów na rok nadchodzący. Mam jednak przeświadczenie, że ta rozmowa nie będzie optymistyczna.
Rok 2014 można określić jednym słowem - jako trudny. Trudny rok, który obnażył słabości polskiego górnictwa. 2015 będzie rokiem przełomowym. Górnictwo nie może funkcjonować dalej w takim modelu jak dzisiaj. Zaklinanie rzeczywistości i czekanie, że ktoś przeprowadzi zmiany za nas, do niczego nie prowadzi. Polskie górnictwo albo się zmieni, jak mówił podczas mszy barbórkowej ks. abp Wiktor Skworc, albo w najbliższym czasie przestanie istnieć.

Czy te gorzkie słowa dotyczą także Jastrzębskiej Spółki Węglowej?
JSW też ma swoje problemy. Kryzys dotknął nas chyba najmocniej, mieliśmy jednak to szczęście, że dysponowaliśmy zasobami zgromadzonymi w latach, gdy osiągaliśmy wysokie ceny. W roku 2015 już tych zasobów nie mamy i możemy liczyć tylko na siebie. Utrzymanie naszego biznesu zależy od determinacji we wprowadzaniu zmian.

Czego będą dotyczyć te zmiany?
Wszystkiego, a przede wszystkim organizacji procesu produkcyjnego. Nie jestem osamotniony w opiniach, że górnictwo musi być bardziej efektywne, że kopalnie powinny pracować przez sześć dni w tygodniu, że dłuższy efektywny czas pracy jest koniecznością. Jeśli dla faktu, że zmiany są potrzebne, nie będzie zrozumienia ze strony związków zawodowych, to na własne życzenie utracimy miejsca pracy w sektorze.

W Jastrzębskiej Spółce Węglowej o dialog społeczny dosyć trudno...
Związkowcy w JSW kierują się emocjami, a teraz nie czas na emocje! Trzeba je odłożyć na bok i zająć się firmą, bo odpowiedzialność za nią spoczywa nie tylko na zarządzie, ale też na stronie społecznej, która zgodnie z polskim systemem prawnym ma w firmie swoje prawa i obowiązki. Jeśli związkowcy nie wyrażą aprobaty dla zmian, będą współodpowiedzialni za upadek wielu kopalń.

Sześciodniowy tydzień pracy kopalni próbowaliście kilka miesięcy temu wprowadzić w Krupińskim. Nie udało się.
Niestety, strona społeczna powiedziała "nie", zasłaniając się historią. Ja mam wielki szacunek dla historii, ale uważam, że w czasie kryzysu i walki o utrzymanie miejsc pracy historia powinna zostać w książkach, a nie
w rzeczywistości gospodarczej.

A jaka jest obecnie sytuacja kopalni Krupiński?
Sytuacja się poprawiła z uwagi na bardzo dużą mobilizację załogi i lepsze warunki złożowe. My musimy jednak myśleć o efekcie trwałym, a nie chwilowym, a ten osiągnąć można poprzez zmiany organizacyjne sytemu produkcji. To moim zdaniem jest niezbędne.

Takie zmiany będą wprowadzane także w pozostałych kopalniach JSW?
Każda z kopalń ma inną specyfikę i trudno jest porównywać kopalnie nawet w ramach jednej spółki. Trzeba przeanalizować ich słabe i mocne strony, mocne wykorzystać, a słabe zneutralizować.

Czy wśród reform planowanych przez zarząd JSW będzie uproszczenie systemu płac i powiązanie ich z wydajnością pracy?
To jest naszym celem od kilku lat, ale wiele z takich rozwiązań można wprowadzić w życie dopiero po uzyskaniu akceptacji strony społecznej,
a tutaj zrozumienia dla potrzeby zmian nie ma. Chwilami nie sposób oprzeć się wrażeniu, że strona społeczna jest przekonana, iż sytuacja
w górnictwie sama się naprawi. Niestety, jak pokazał rok 2014, wiele z podejmowanych działań, jak chociażby te związane z zablokowaniem importu węgla, nie przyniosło spodziewanych efektów. A czas nam ucieka.

Z pana słów wynika, że zarząd ma związane ręce, skoro każdy z projektów naprawczych jest torpedowany przez związki zawodowe...
To jest sytuacja permanentna od kilku lat i do tego charakterystyczna dla całego górnictwa. Liderzy związkowi szukają recepty w otoczeniu górnictwa, natomiast cały czas nie chcą dostrzec, że konieczne są zmiany wewnątrz firm.

W 2009 r. JSW wyszła zwycięsko z kryzysu.
Udało się, bowiem byliśmy konsekwentni w działaniu i polegaliśmy na świadomości pracowników. Związkowcy też byli przeciwni jakimkolwiek decyzjom.

Taka taktyka będzie wykorzystana i tym razem?
Tam, gdzie jest wybór pomiędzy dobrem firmy i utrzymaniem miejsc pracy a dobrym samopoczuciem liderów związkowych, wybiorę dobro pracowników.

Czy JSW grozi tak dramatyczna sytuacja jak Kompanii Węglowej?
Sytuacja jest niewątpliwie trudna, natomiast na ile będzie ona dramatyczna, to zależy od skuteczności działań antykryzysowych i przekonania liderów związkowych o potrzebie zmian.

Wynik po III kwartale br. był znacząco lepszy od tego w II kwartale. Jak będzie pod koniec roku?
W IV kwartale mieliśmy dobrą produkcję, a to było jedną z bolączek JSW, szczególnie II kwartał był pod tym względem trudny. Ceny węgla znacząco się nie zmieniły, natomiast trzeba zwrócić uwagę na liczbę wolnych dni w tym okresie. To kluczowy problem, który wpłynie na sytuację wszystkich chyba spółek węglowych.

Czy jest jakakolwiek szansa, żeby Spółka zamknęła rok na plusie?
Takiej szansy niestety nie ma. Związkowcy zarzucają zarządowi, że pogorszenie sytuacji finansowej ma związek z niezrealizowaniem planów produkcyjnych.
I zarząd, i dyrekcje kopalń planują produkcję na najwyższym poziomie, jaki można uzyskać. Jednak wszystkie kopalnie mają swoje problemy związane z geologią i wiekiem. Niestety, nie ma prostej recepty na to, żeby wydobycie było takie, jak się zaplanowało.

Czy decyzja o zakupie kopalni Knurów-Szczygłowice się obroniła?
Jestem przekonany, że to była dobra decyzja, a Knurów-Szczygłowice jest dzisiaj jedną z najlepszych kopalń JSW. Było to widać już po pierwszych miesiącach, gdy udało się nam - jeszcze bez nakładów inwestycyjnych - zmienić strukturę produkcji na korzyść węgla koksowego.

W liście do pracowników zapowiedział pan, że przyszły rok będzie pełen wyrzeczeń i być może konieczna będzie rezygnacja z pewnych świadczeń. Czy to stanie się rzeczywistością?
Dopóki sytuacja rynkowa się nie zmieni, te zapowiedzi muszą się stać rzeczywistością, po to, żeby utrzymać firmę, miejsca pracy i w minimalnym zakresie realizować proces inwestycyjny. Wszystkie plany na rok 2015 wiążą się z ograniczeniem inwestycji i kosztów, teraz potrzebna będzie duża determinacja, żeby te plany zrealizować. Jeszcze raz podkreślam, że plany te nie są wymierzone w pracowników, lecz mają na celu utrzymanie miejsc pracy.

Czy może pan obiecać, że te miejsca pracy nie będą likwidowane?
To dla nas priorytet. Właśnie dlatego czasem trzeba podejmować bolesne działania.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.