Pod koniec minionego roku w rządowej strukturze zarządzania polskimi surowcami naturalnymi doszło do zmian personalnych. Stanowisko ministra środowiska objął były podsekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa Maciej Grabowski oraz miejsce Głównego Geologa Kraju (GGK) w tymże ministerstwie otrzymał Sławomir Brudziński.
Są to doświadczeni urzędnicy państwowi, którzy sprawdzili się na pełnionych poprzednio stanowiskach. Ich wykształcenie i doświadczenie w gospodarce surowcami naturalnymi nie jest istotne. Politycy nie muszą być fachowcami w dziedzinie, za którą odpowiadają w skali całego kraju. Nie oznacza to wcale, że ich decyzje mają nie uwzględniać tego, co się w tej branży dzieje.
Od tego politycy ci mają do dyspozycji kompetentnych doradców, specjalistów i naukowców. Wybór priorytetów należy do polityków. Jak deklarują dwaj nowi nominaci ma nim być gaz łupkowy. Minister zapowiada, że bieżący rok "może być przełomowy" dla jego poszukiwań, Podobne zdanie w tej sprawie ma również GGK. Na drodze tej należy życzyć im tylko powodzenia. Jednak gospodarka surowcami naturalnymi, to nie tylko gaz łupkowy, to również węgiel kamienny i brunatny, gaz ziemny oraz ropa naftowa, nie mówiąc o -tak trywialnych - zasobach jak kruszywa, których wydobycie warunkuje przebudowę krajowego systemu autostrad, dróg i kolei.
Tymczasem o eksploatacji tych surowców panuje złowroga cisza. Szereg istotnych spraw rozpoczęto za poprzednich kadencji na tych stanowiskach. Czy będą one nadal kontynuowane? Czy tradycyjnie nowi ludzie, wszystko rozpoczynają od odnowa. Na tym tle nie widać troski o to, co mamy, a raczej jest euforia nad tym, co, mamy mieć, co chcemy mieć i co mieć możemy, ale wcale nie musimy. Zaczyna dominować świat wirtualnych możliwości nad usprawnieniem wykorzystania tego, co aktualnie mamy.
Trzydzieści miliardów
Ponad rok temu w jednej ze swoich wypowiedzi Piotr Woźniak (b. GGK) zauważył, że po przeglądnięciu dokumentacji znajdujących się w posiadaniu resortu, okazało się, że około 30 mld m sześć. gazu (w kilkudziesięciu złożach znajdujących się na terenie kraju) nie jest eksploatowane. Jest to zamrożony kolosalny kapitał, który wydano na ich rozpoznanie i udokumentowanie. Na pytanie, dlaczego tak się dzieje, odpowiedział on, że większość koncesji na eksploatację tego gazu posiada Polskie Górnictwo Nafty i Gazu (PGNiG) i firma ta powinna odpowiedzieć na to pytanie.
Część z tych złóż jest całkowicie "bezpańska" i nikt nie ma do nich praw eksploatacyjnych. Woźniak wyraził zdziwienie tą sytuacją, w której wszystkie firmy na świecie starają się jak najszybciej zagospodarować odkryte i udokumentowane złoża tego rodzaju surowca, a tu zwleka się z tym. Przez jedenaście lat nowe kopalnie gazu ziemnego na złożach tych z nieznanych powodów nie zostały dotąd uruchomione. Część z tych koncesji już rozdysponowano innym podmiotom. Swoją wypowiedź zakończył zdaniem, że złoża te czekają na swoich operatorów, którzy je zagospodarują. Wiadomość ta wystawia nienajlepsze świadectwo gazowemu monopoliście w naszym kraju, którym jest PGNiG.
Informacja ta w polskich mediach przeszła bez większego echa. Co tam jakieś 30 mld m sześc. gazu, gdy w łupkach mamy mieć zasoby liczone w bilionach! Temat, jak pojawił się nagle, tak nagle ucichł bez żadnych dalszych konsekwencji. Po braku informacji na ten temat domyślać się można, że nic się pod tym względem nie zmieniło. Kosztowne lekceważenie Jak wspomniano temat został zlekceważony.
Czy słusznie?
Wszak 30 mld m sześc. gazu to dwuletnie zapatrzenie całego kraju w ten surowiec. Jego wartość w przeliczeniu na import gazu z Rosji. Kupujemy tam 10 mld m sześc. gazu rocznie po cenach od 380 po 520 USD za 1000 m sześc. Przyjmując cenę 400 USD, to owe 30 mld niezagospodarowanych własnych zasobów gazu ziemnego warte jest 12 mld USD. To około 10 proc. budżetu rocznego RP. To gaz rzeczywiście istniejący. Odkryty i udokumentowany. To nie żadne prognozy, które zmieniają się jak w kalejdoskopie. To wydaje się być tematem znacznie ważniejszym, niż iluzoryczne, prognozowane, a nawet być może nie istniejące zasoby gazu łupkowego, które są obecnie priorytetem rządu.
Kto doradza rządowi?
Jak już wspomniano politycy, odpowiedzialni również za resorty gospodarcze, nie muszą być specjalistami od zarządzania surowcami. Ktoś jednak w tym gronie musi znać się na tym doskonale. Reguła jest taka, że politycy otaczają się uznanymi cenionymi ekspertami, którzy im w tych sprawach doradzają. Są to na ogół gremia w rodzaju rad, komisji i ośrodków specjalistycznych, w których rząd zamawia analizy, prognozy, propozycje rozwiązań i wszelkiego rodzaju studia na ten temat. Tak na ogół dzieje się we wszystkich państwach demokratycznych, a nawet totalitarnych, które chcą prowadzić skuteczną politykę surowcową.
Tak działo się w czasach PRL, kiedy pierwszym sekretarzom doradzała Państwowa Rada Górnictwa. Dziś, pod każdym względem, jest całkiem inaczej. Każdy polityk, począwszy od samego premiera, a skończywszy na najniższej rangi urzędniku rządowym, uważa, że jest kompetentny do decydowania, zabierania głosu na konkretne tematy surowcowe, jako ktoś, kto zna się na tym doskonale, a jego wiedza nie podlega pod tym względem żadnej dyskusji. Pozornie nie ma to nic do rzeczy. Niech politycy robią, co chcą, taka ich praca.
Rzecz jednak w tym, że nie chodzi tu o pracę polityków, tylko o jej skutki. A te są właśnie takie, że - jak wyżej wspomniano - 12 mld USD wyrzuca się w błoto. I dalej nikogo to nic nie obchodzi, bo to sprawa polityków! Tymczasem nie ma pieniędzy na szpitale, lekarstwa, renty i emerytury. Ludzie umierają w skandalicznych warunkach bez nawet elementarnej pomocy, bo nie ma na to pieniędzy. Czy, aby na pewno nie ma? Dlatego warto domagać się ujawnienia wiedzy polityków na temat surowcowe. Co wiedzą i skąd wiedzą, że ma być akurat tak, a nie inaczej?
Pytania te, w pierwszym rzędzie, należy zadać tym, którzy promują priorytetowe wydatki na poszukiwania gazu łupkowego, którego zasoby stają się coraz bardziej mityczną i odległą przyszłością. Jednak miliardowe wydatki przeznaczone na ten cel są smutną rzeczywistością. I to właśnie winno być kluczową sprawą. Ten stan rzeczy potwierdza fakt, że najwięcej na temat gazu łupkowego zabierają głos ci, którzy najmniej się na tym znają. Chodzi tu o polityków narzucających swoje poglądy na ten temat, zasadniczo już bez żadnego uzasadnienia merytorycznego, naukowego i technicznego.
Na postawione pytanie "kto doradza rządowi", najlepsza chyba odpowiedź jest taka, że nikt. Rząd nie potrzebuje doradców. Sam sobie jest sterem, żeglarzem i okrętem. Dbać o to, co mamy - to w pierwszym rzędzie winno być troską nas wszystkich, a przede wszystkim rządu. Owe 30 mld m sześc. niezagospodarowanych złóż gazu ziemnego, to prawdopodobnie czubek góry lodowej.
Podobnie wygląda sprawa przeklasyfikowania złóż węgla kamiennego do zasobów pozabilansowych w skali około 4 mld ton. Potem resort środowiska z tego się wycofał. Cóż jednak z tego, kiedy zlikwidowano, na tej podstawie, kilkanaście kopalń węgla kamiennego. Przyznanie się do błędu życia im już nie wróci! Po co o tym się wspomina? Ano dlatego, aby sprawy te warte już setek miliardów złotych nie miały już więcej szans na powtórzenie się. Pozostawione bez rozliczenia drzemią, aby w odpowiednim czasie wrócić w kolejnym wcieleniu rezygnacji z zainwestowanych ogromnych pieniędzy w zagospodarowanie krajowych surowców mineralnych. Nowemu ministrowi środowiska i jego GGK oraz opinii publicznej trzeba te sprawy przypominać, aby potem nikt nie mówił, że o niczym nic nie wiedział.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
