Kanadyjski system emerytalny uchodzi za jeden z najstabilniejszych na świecie. Składają się na niego trzy filary, dwa "rządowe" oraz oszczędności prywatne. Wiek emerytalny jest taki sam dla kobiet i mężczyzn - obecnie 65 lat, przy tym przepisy są skonstruowane tak, że zachęcają do przechodzenia później na emeryturę.
Według danych urzędu statystycznego Kanadyjczycy i tak pracują coraz dłużej i obecnie przestają pracować średnio w wieku 66 lat. Ustawą budżetową na 2012 r. wprowadzono zmiany, na podstawie których do roku 2029 wiek uprawniający do pobierania "rządowych" świadczeń zostanie stopniowo przesunięty na 67 lat. Ma to zapewnić finansowe bezpieczeństwo budżetowego pierwszego filaru. Według rządowych szacunków liczba osób po 65 roku życia wzrośnie w Kanadzie z 5 mln w 2011 r do 9,4 mln w 2030.
Kanadyjski "pierwszy filar" to Old Age Security (OAS). Początki legislacji tworzącej pierwszy filar to prawo jeszcze z 1927 r. (wówczas dotyczyło osób po 70. roku życia). Aby uzyskać dostęp do tych świadczeń trzeba mieć obywatelstwo kanadyjskie lub prawo pobytu oraz mieszkać w Kanadzie w chwili akceptacji wniosku oraz mieć za sobą przynajmniej 10 lat pobytu na terenie Kanady po skończeniu 18 roku życia. OAS jest dostępny także dla Kanadyjczyków mieszkających poza granicami kraju. Pełna emerytura z OAS jest dostępna dla Kanadyjczyków, podstawą do obliczeń jest 40 lat, im krócej przebywało się w Kanadzie - tym mniejsza jest wypłata.
Wypłata jest indeksowana inflacją CPI (Consumer Price Index), ale tylko w górę. Jeśli koszty życia spadają, wypłata nie jest zmniejszana. Obecnie średnia wypłata to niecałe 516 dolarów kanadyjskich, a maksymalna - 549,89 CAD miesięcznie. Emerytura z OAS jest opodatkowana. Zmiany ustawy budżetowej sprzed dwóch lat dały możliwość dobrowolnego opóźnienia pobierania świadczeń z OAS o nawet pięcioletni okres - wówczas wypłaty są wyższe. Przy tym do świadczeń z OAS są uprawnione osoby o dochodach niższych - osoby o wysokich dochodach mogą nie otrzymać tego świadczenia w ogóle lub otrzymać je tylko w części. Dla osób o najniższych dochodach są również specjalne dodatki, są też wypłaty dla weteranów wojennych.
Kanadyjski "drugi filar" to istniejący od 1966 r. Canada Pension Plan, którym, dla wszystkich prowincji, administruje Human Resources and Social Development Canada. Odrębne regulacje ma tylko prowincja Quebec, gdzie funkcjonuje Quebec Pension Plan. Miesięczne składki do CPP wpłacają pracodawcy, pracownicy oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą. W przypadku osób zatrudnionych połowę składki płaci pracodawca, połowę - pracownik. W przypadku osób samozatrudnionych całość składki płaci dana osoba. Wpłaty są obowiązkowe dla wszystkich zarabiających rocznie powyżej 3,5 tys. dolarów aż do kwoty 51,1 tys. dolarów (limit na 2013 r.). Składka wynosi 4,95 proc. wynagrodzenia.
CPP jest kombinacją systemu pay-as-you-go, czyli składek na bieżąco finansujących wypłaty oraz zysków z zarządzania aktywami. Twórcy CPP i QPP założyli, że wypłaty dla emeryta mają wynosić ok. jednej czwartej zarobków będących podstawą obliczanych składek. W 2013 r. średnia wypłata wynosi 596,66 CAD miesięcznie, a maksymalna wypłata to 1012,50 CAD.
Kanadyjscy emeryci otrzymują emeryturę z drugiego filaru obecnie od 65 roku życia. Można jednak wstrzymać się z wnioskiem o wypłaty aż do 70 roku życia - takie przedłużenie oznacza, że wielkość przyszłej emerytury będzie dodatkowo rosła. Pięcioletnie opóźnienie w pobieraniu emerytury z CPP oznacza, według rządowych informacji, że jej wysokość może być wyższa nawet o 42 proc.
Przed złożeniem wniosku o wypłatę emerytury można zwrócić się do CPP o przeprowadzenie symulacji ile pieniędzy będzie się otrzymywać. Przy tym rozpoczęcie wypłat nie oznacza, że ubezpieczony nie może pracować. Może pracować i może dopłacać do CPP zwiększając przyszłą emeryturę. Wypłaty z "drugiego filaru" zależą od czasu, przez jaki opłacano składki oraz ich wysokości. Podobnie jak w pierwszym filarze, także wypłaty z CPP są indeksowane na podstawie wzrostu kosztów życia (wskaźnikiem inflacji CPI). Również wypłaty z drugiego filaru są opodatkowane. Prawo do świadczeń jest dziedziczone przez wdowę/wdowca.
Kanadyjski system emerytalny daje możliwość otrzymania świadczeń przed ukończeniem 65 roku życia, jednak są one mniejsze niż po przekroczeniu wieku emerytalnego.
Rząd stale podkreśla, że CPP i OAS to tylko "skromna podstawa, na której Kanadyjczycy mogą budować swoje dochody emerytalne" - jak można przeczytać na stronach rządowych. Rząd zachęca do indywidualnego gromadzenia oszczędności emerytalnych, udostępniając zarówno formy oszczędności, w których nie jest pobierany podatek od zysków kapitałowych jak i limity oszczędności, które uprawniają do ulg podatkowych.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
