Już samo stawianie takiego pytania jest oznaką niezrozumienia tego, czym są surowce naturalne i do czego powołany jest Trybunał Konstytucyjny. Ta - wydawałoby się - prosta sekwencja nie dla wszystkich jest tak jasna. Oto w czwartek wieczorem (5 września)) na stronach internetowych Rzeczpospolitej ukazała się sensacyjna wiadomość pt. "Węgiel brunatny w Trybunale Konstytucyjnym". Opiniotwórczy dziennik w materiale tym informje, że w ciągu najbliższych kilku dni do TK trafi wniosek z gminy wiejskiej Lubin w sprawie zbadania zgodności z Konstytucją RP przepisów Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030.
Niepoważna uchwała
Gmina, tak jak każdy obywatel, ma prawo zwracać się do wszystkich instytucji naszego państwa. Dlatego sam ten fakt jest czymś naturalnym i normalnym. Jednak jego cel i sens budzą przynajmniej niezrozumienie. Nie dlatego, że rada gminy Lubin podjęła pod koniec kwietnia jednomyślnie taką decyzję. Rada może podejmować postanowienia, jakich tylko zapragnie. Żyjemy w wolnym kraju i nikt radzie nie zamierza niczego zabraniać. Celem tej uchwały jest zastopowanie wszelkich prac związanych z planowanym udostępnieniem złoża węgla brunatnego "Legnica". Domaga się ona uznania za niezgodną z Konstytucją RP uchwały Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 2013 roku akceptującej Koncepcję Zagospodarowania Przestrzennego Kraju 2030. Procedura ta, przy całym szacunku dla gminnych uprawnień, wydaje się niepoważna. Trybunał Konstytucyjny rozpatruje dokumenty państwa i rządu o charakterze decyzyjnym, stanowiącym i rozstrzygającym. Tu zaś nie podjęto jeszcze żadnej decyzji, niczego nie postanowiono i nic nie rozstrzygnięto. Po prostu Rada Ministrów zauważyła, że w okolicach miasta Legnicy występuje jedno z największych złóż węgla brunatnego w Europie i ujęła je w przyszłościowym planie zagospodarowania kraju. Co ma w tej sytuacji orzec Trybunał Konstytucyjny? Czy postanowi, że wspomniane złoże węgla tam nie istnieje? Nie jest on w tej sprawie kompetentny. Ma orzec, że rządowi nie wolno sporządzać dalekosiężnych planów zagospodarowania kraju? Tego nie może uczynić, bo jest to jego konstytucyjnym obowiązkiem. Ma orzec, że przepisy normujące sporządzanie takich planów są niezgodne z Konstytucją RP. Dlaczego? Ano dlatego, że naruszają one interesy pewnych grup obywateli tej gminy. W ten sposób doszlibyśmy do absurdu lub pełnego ubezwłasnowolnienia rządu. Wszak każda jego decyzja narusza czyjeś interesy. We wniosku do TK wyeksponowano prawo ochrony własności. Trzeba zauważyć, że prawo to nie ma sankcji bezwzględnych. W wypadku zagrożenia dla obywateli i państwa musi ono ustąpić przed interesem całości. Inaczej ogarnie nas anarchia.
Temat polityczny
I chyba do tego właśnie zmierza wspomniany wyżej wniosek. Irena Rogowska, wójt gminy Lubin, chwyta się każdej sposobności, by mobilizować lokalną społeczność do tego, aby rząd zaniechał jakiejkolwiek myśli o węglu brunatnym, występującym na terenie tej gminy. Jej popularność rośnie stosownie do podejmowanych działań. Choć nie wszystkie są skuteczne i sensowne. Przewodniczy ona Ogólnopolskiej Koalicji "Rozwój TAK - Odkrywki NIE". Organizacja ta zrzesza tysiące przeciwników węgla brunatnego oraz liczne organizacje ekologiczne. Wsparcia udzielają jej lokalni parlamentarzyści wszystkich opcji politycznych. Po wieloletnich staraniach tej organizacji doszło do wizyty przedstawicieli Parlamentu Europejskiego. Miała ona miejsce w dniach 30 - 31 maja i zakończyła się remisowo. Komisja orzekła, że rząd ma prawo do planowania tego rodzaju inwestycji. Jednocześnie zwróciła ona uwagę na konieczność rządowych konsultacji w tej sprawie z miejscowym społeczeństwem. "Europejskie" fiasko spowodowało, kolejną tej samej rangi inicjatywę skierowania sprawy do TK. Rozgłos nadają jej media nieprzychylne górnictwu.
Brak sensu
Polskie media na ogół jednostronnie przedstawiają żale i argumenty "pokrzywdzonych" mieszkańców tych gmin. Nie zasięgają opinii drugiej strony, którą jest przemysł węgla brunatnego i rządowe agendy Ministerstwa Gospodarki. Ta druga opinia jest taka, że na razie nikt nie zamierza budować żadnej kopalni na złożu węgla brunatnego "Legnica". To "nikt" oznacza decyzje rządowe, bo one w tej sprawie są wiążące. Natomiast nikt też nie może zabronić biurom projektów, instytutom naukowym i uczelniom górniczym przygotowywać różnych wariantów jego eksploatacji. Podobnie jak gminy, biura te korzystają z wolności do badań i studiów. Ponieważ rząd nie zamierza w najbliższych latach podejmować na tym złożu jakichkolwiek przygotowań do jego eksploatacji, nie prowadzi w tej sprawie żadnych konsultacji, bo uważa je za zbędne. Lubińska gmina i jej sojusznicy są w tej sprawie innego zdania. Sam fakt wpisania tego złoża do planów przyszłej eksploatacji jest wystarczający dla nich do wszelkiego rodzaju protestów. Nikt nie zamierza tych protestów ograniczać. Jednak coraz bardziej widoczny staje się brak w nich wszelkiego sensu. Strzelanie do rządu w tej sprawie za pośrednictwem TK jest chybione i mija się z celem. Ale co tam cel, ważny jest rozgłos, który uzyskuje się w ten sposób. Rozgłos przekuwa się na wynik wyborczy i to wydaje się najistotniejszym celem całego tego wniosku do TK.
Bogactwo narodowe
Jest wielce prawdopodobne, że Trybunał Konstytucyjny zajmie się sprawą dopiero gdzieś po mniej więcej trzech latach. Wszak ma on też trochę inne ważniejsze sprawy do rozstrzygnięcia. Jak wynika z opinii zorientowanych w tej sprawie prawników, orzeknie on, że nie jest powołany do wskazywania, które złoże ma być eksploatowane i kiedy ma na to nastąpić. Jest więcej niż pewne, że nie zabroni umieszczać ich w rządowych planach zagospodarowania. Nie zabroni też zwracania się do tej instytucji w najbardziej nawet nieprawdopodobnych sprawach, bo to dopiero byłoby niezgodne z Konstytucją RP. I jest to pierwszy pozytywny wniosek ze sprawy, którą gmina Lubin kieruje przeciwko zagospodarowaniu na swoi terytorium złóż węgla brunatnego. Drugi jest taki, że brak orzeczenia TK w sprawie zagospodarowania złoża węgla brunatnego "Legnica" będzie oznaczał, że węgiel ten nie tylko jest zgodny z Konstytucją RP, ale stanowi też poważne bogactwo narodowe, które zasługuje na troskę, opiekę i dbałość o jego racjonalne wykorzystanie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
