Z największym zainteresowaniem oczekiwano dyskusji w ramach pierwszego panelu konferencji "Śląskie górnictwo". Uczestnicy dyskusji starali się dać odpowiedź na pytanie, w jaki sposób górnictwo wpływa na rozwój województwa śląskiego.
Konferencję organizowało Wydawnictwo Górnicze oraz Polskie Radio Katowice. Relacja wideo z tego wydarzenia w kanale youtube portalu górniczego nettg.pl (kliknij).
- Wyniki górnictwa z ubiegłego roku wykazały zysk. Nasz węgiel konkuruje z surowcem ze ściany wschodniej, z Ukrainy, Rosji, ale też w wypadku węgla koksującego z surowcem australijskim, kolumbijskim czy amerykańskim. Dzisiaj jest globalny rynek węgla i odpowiedzialnością zarządów spółek i rad nadzorczych jest to, aby w tej konkurencji wypadać jak najlepiej, żeby przyszłość węgla była dobra i móc inwestować w rozwój, w wydobycie z nowych pokładów. Dane o średnich zarobkach, o bezrobociu pokazują, że faktycznie przemysł węglowy ma ogromny wpływ na to, że jesteśmy na szczycie chlubnych rankingów. Wiem, że spółki dobrze funkcjonują. Taka jest też ocena rynku - przekonywał Tomasz Tomczykiewicz, wiceminister gospodarki.
Zaraz potem odtworzono zarejestrowane na taśmie filmowej wystąpienie Joanny Strzelec-Łobodzińskiej, prezes zarządu Kompanii Węglowej.
- Kompania Węglowa to największa spółka wydobywcza w Europie. Zatrudniamy ponad 60 tysięcy własnych pracowników. Prowadzimy działalność gospodarczą, współpracując aktualnie z siedmioma tysiącami firm z terenu Polski, z czego 4800 ma siedziby lub oddziały na terenie województwa śląskiego i małopolskiego. Każdego dnia na terenach naszych kopalń zadania wykonuje około sześć tysięcy pracowników z firm zewnętrznych, a nieznana ich ilość pracuje poza terenami naszych kopalń, realizując zlecenia na rzecz Kompanii Węglowej. Jesteśmy pracodawcą bezpośrednio lub pośrednio dla ogromnej rzeszy mieszkańców naszego regionu. Powszechnie mówi się, że liczbę zatrudnionych mnoży się przez cztery lub pięć, aby wskazać na oddziaływanie firmy na danym terenie. A zatem odpowiedź nasuwa się sama, jak ważną rolę z punktu widzenia rozwoju gospodarczego naszego regionu odgrywa Kompania Węglowa - mówiła Joanna Strzelec-Łobodzińska.
Dobre stosunki z gminami
W 2011 r. Kompania Węglowa zapłaciła zobowiązania podatkowe i parapodatkowe wysokości 4 mld 400 mln zł. Środki wpływają co miesiąc do budżetów naszych samorządów, lokowane są na terenie naszego województwa - zaznaczyła szefowa KW. Naturalnie procesowi wydobywania węgla kamiennego, niezależnie od stosowanego systemu eksploatacji i zabezpieczeń, towarzyszy zjawisko deformacji terenów poeksploatacyjnych.
- Dla mieszkańców ta działalność jest w jakimś sensie szkodliwa, natomiast misją Kompanii Węglowej jest, aby nasze stosunki z mieszkańcami regionu opierały się na zdrowej i przyjaznej współpracy. Jest szereg gmin, z którymi ta współpraca układa się po przyjacielsku. Do nich możemy zaliczyć Rudę Śląską, Zabrze, Mikołów, starostwo bieruńsko-lędzińskie. Są niestety przypadki, kiedy mamy trudności z uzyskaniem konsensusu, kiedy gminy celowo starają się ograniczyć rozwój działalności górniczej na swoim terenie - zwróciła uwagę prezes Kompanii Węglowej, dodając, że każdego roku Kompania Węglowa przeznacza coraz większe kwoty na minimalizowanie skutków swojej działalności na powierzchni. Za ubiegły rok ta kwota wyniosła 295 mln zł. Na 2012 r. zaplanowano na ten cel prawie 300 mln zł.
Współpraca to nie sielanka
Głos w dyskusji zabrał również Jacek Morek, wiceprezydent Rudy Śląskiej. Jak wiadomo nie od dziś, Kompania Węglowa jest największym przedsiębiorcą działającym w tym mieście.
- Nasza współpraca odbywa się na wielu płaszczyznach, dlatego nie ma mowy, żebyśmy odżegnywali się od górnictwa. Większość naszych mieszkańców pracuje w branży. Dziesięć procent pracowników Kompanii Węglowej to mieszkańcy Rudy Śląskiej. Górnictwo i przemysł okołogórniczy zapewniają utrzymanie bezrobocia w Rudzie Śląskiej na poziomie ośmiu procent. Dzisiaj przedsiębiorca górniczy daje perspektywy zatrudnienia dla rzesz młodych osób. Wpłaty do budżetu miasta z tytułu podatku od nieruchomości oscylują wokół kwoty 10-11 milionów rocznie. Opłata eksploatacyjna to kolejne 4-5 milionów złotych. Współpraca z górnictwem nie jest jednak sielanką. Nastawiliśmy się jednak na nią i chcieliśmy ten trend utrzymać - zapewniał Morek.
Zabierając głos, Jarosław Zagórowski, prezes Jastrzębskiej Spółki Węglowej, zaznaczył, że górnictwo ma dwie strony medalu. Z jednej są szkody górnicze, deformacja terenu, druga zaś jest siłą napędową województwa śląskiego.
- Polskie górnictwo w ostatnim czasie straciło na znaczeniu, straciło w oczach samorządów. Istnieją gminy, z którymi trzeba uzgadniać warunki do uzyskania koncesji około osiem lat. Inne patrzą na nas jako na dostawcę pieniędzy. My jednak inwestujemy w rozwój regionu, również technologiczny. Wreszcie są miejsca pracy i te pieniądze, które wpływają poprzez naszych pracowników do krwioobiegu gospodarczego regionu. To są nie tylko podatki i daniny względem Skarbu Państwa, budżetu i ZUS, ale także stosunkowo wysokie pensje jak na polską gospodarkę. Trzeba prowadzić taką politykę, żeby górnictwo mogło się dalej rozwijać. Do tego potrzebne jest dobre prawo, sprzyjanie przedsiębiorcom. Dzisiaj górnictwo nie korzysta z pomocy państwa. Tylko od nas zależy, czy będziemy na tyle konkurencyjni, żeby nasze górnictwo istniało jeszcze przez 30-40 lat - podkreślił Zagórowski.
W podobnym tonie wypowiadał się Artur Trzeciakowski, wiceprezes zarządu ds. ekonomiki i finansów Katowickiego Holdingu Węglowego.
- W ubiegłym roku do gmin z tytułu podatków wpłaciliśmy 43 miliony złotych. Do budżetu państwa odprowadziliśmy miliard 200 milionów złotych i tylko przez osiem miesięcy bieżącego roku w 1200 firmach pochodzących z województwa śląskiego dokonaliśmy zakupów za 2 miliardy 250 milionów złotych. Mało kto bierze pod uwagę fakt, że górnictwo wytwarza popyt na materiały i usługi. Wszystko, co kupujemy, pochodzi tylko z firm krajowych albo zagranicznych, które żeby wejść na polski rynek, musiały otworzyć w Polsce, tu, w regionie swoje fabryki. To jest największy plus funkcjonowania górnictwa na Śląsku - podkreślał Trzeciakowski.
Górnictwo motorem rozwoju
O tym, że Śląsk bez górnictwa byłby w znacznie gorszym położeniu, mówiła także wicemarszałek województwa Aleksandra Banasiak.
- Dla województwa śląskiego bardzo ważny jest przemysł wydobywczy. Dlatego też w strategii rozwoju województwa śląskiego na lata 2000-2020 znalazł się zapis, że województwo śląskie winno stać się światowym przykładem gospodarki zrównoważonego rozwoju, gdzie obok unowocześnienia tradycyjnych sektorów, a do takich należy górnictwo, kreowane są przyszłościowe sektory gospodarki, wykorzystujące najnowsze technologie. Dlatego rozwój regionu zależy w dużym stopniu od tego, jak będzie rozwijało się górnictwo i cały przemysł okołogórniczy - przyznała Banasiak.
Z kolei Zygmunt Łukaszczyk, wojewoda śląski, stwierdził, że już czas na to, by na Śląsku mówić o sektorze elektroenergetycznym i sektorze węglowo-hutniczo-metalurgicznym.
- Jeśli wyodrębniamy tylko górnictwo, to jest to patrzenie przez krzywe zwierciadło. Gdyby dziś pokusić się o odpowiedź na pytanie, czy jest wizja w województwie, czym zastąpić górnictwo w najbliższych latach, to w mojej ocenie nie ma. Należy również odpowiedzieć sobie na pytanie, jak górnictwo jest przygotowane na okres dekoniunktury.
Na to pytanie próbował odpowiedzieć Jarosław Zagórowski, ponownie zabierając głos w dyskusji:
- Prawo układowe, które obowiązuje wewnątrz firmy i wiąże pracodawcę z organizacjami związkowymi, jest bardzo sztywne. Nie pozwala nam na osiągnięcie tej elastyczności, żeby móc się przygotowywać do stale zmieniającej się rzeczywistości. Mamy 80 procent kosztów stałych, a wokół zmienia się wszystko: dostawcy, ceny stali, wyrobów stalowych. Tymczasem musimy inwestować w lepsze maszyny, lepiej wykorzystywać ustawę o zamówieniach publicznych. Jeśli będziemy stosować kryteria, które nam się narzuca, w tym kryterium cenowe, to każda firma może pracować na naszym terenie, a wolelibyśmy preferować firmy specjalistyczne ze Śląska. W kwestii stosunków z gminami, dobrze współpracuje się nam z Jastrzębiem, ale są samorządy, które nie chcą górnictwa, być może nie są świadome, że na ich terenie żyją ludzie, którzy u nas pracują - wyjaśnił prezes JSW.
Więcej elastyczności
Pytany o wpływ pakietu energetyczno-klimatycznego na przyszłość branży, Jarosław Zagórowski odpowiedział:
- Jeśli polityka tak mocno będzie nas chwytała za gardło, a zwłaszcza naszych bezpośrednich odbiorców, którymi są energetyka i przemysł stalowy, to tylko szybciej doprowadzi do likwidacji górnictwa na Śląsku. Mówiąc wprost - jesteśmy słabo przygotowani na dekoniunkturę, ale też na koniunkturę. Musielibyśmy mieć większą elastyczność rozwoju wówczas, gdy rynek nam sprzyja. Tymczasem mamy zbyt dużą bezwładność, nie potrafimy się szybko przestawiać w jedną czy drugą stronę.
Zagórowski zaapelował też do polityków o takie kształtowanie prawa, które będzie sprzyjało rozwojowi przedsiębiorców górniczych.
Z kolei Gabriela Lenartowicz, prezes WFOŚiGW w katowicach, przekonywała, że pakiet energetyczno-klimatyczny może przynieść Polsce korzyści, zarówno technologiczne, jak i w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego, a Tomasz Tomczykiewicz przypomniał, że Bruksela z pewnością nie zrezygnuje z pakietu, natomiast w walce o jego niezaostrzanie liczyłby się zapewne głos strony związkowej.
- My nie potrafimy budować programów i wychodzić z nimi na zewnątrz. To właśnie tu, w regionie powinniśmy kreować politykę promującą węgiel - sugerował obecny podczas debaty Andrzej Chwiluk, szef centrali ZZG w Polsce.
- W ostatnich latach wydźwięk zapisów pakietu trochę się zmienia. Coraz więcej mówi się o tym, jak niewielki udział ma Europa w emisji dwutlenku węgla i jak niewiele da planowana redukcja, która będzie oznaczała ogromne problemy dla Polski. W dobie kryzysu finansowego w Europie przyjmowanie kolejnych zobowiązań finansowych, nierekompensowanych przychodami, raczej nam nie pomoże - ripostował Artur Trzeciakowski.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
