Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach czuwa nad bezpieczeństwem i przestrzeganiem przepisów w zakładach górniczych w całym kraju. Ale to niejedyne jego zadanie. Dba o profilaktykę, pomaga przedsiębiorcom w tworzeniu przyjaznego i bezpiecznego środowiska pracy, wspiera i sam proponuje innowacyjne rozwiązania. Współpracuje z instytucjami naukowymi, organami rządowymi i samorządowymi, organizacjami społecznymi, w tym ze związkami zawodowymi. Wszystko po to, by górnik idący do pracy czuł się w swojej kopalni bezpiecznie.
Gdy przyszła wolność
Warto przypomnieć, że po I wojnie światowej wolność przyszła najpierw na ziemie byłego Królestwa Polskiego i zachodniej Galicji. W pierwszych miesiącach odrodzonej państwowości Minister Przemysłu i Handlu przejął więc sprawy górnictwa tylko w byłym zaborze rosyjskim. 2 kwietnia 1919 r. dawną Kongresówkę podzielono na okręgi górnicze w Warszawie, Częstochowie, Dąbrowie Górniczej i Radomiu.
W Galicji, po rozpadzie Austro-Węgier, okręgowe urzędy górnicze przeszły pod zwierzchnictwo lokalnej władzy narodowej – Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie. Odrębne władze polskie funkcjonowały także w Poznańskiem. Jednak najważniejszy był główny ośrodek górniczy – Górny Śląsk. Tutaj, już 1 marca 1920 r., Wojciech Korfanty utworzył przy Polskim Komisariacie Plebiscytowym w Bytomiu, Wydział Górniczy.
Funkcjonowanie kilku struktur władz górniczych w odrodzonej Polsce nie ułatwiało stworzenia jednolitej instytucji nadzoru górniczego. Jednak wiadomo było, że wcześniej czy później musiało do tego dojść. Nastąpiło to 24 czerwca 1922 r.
W okresie międzywojennym funkcjonowały w Polsce trzy wyższe urzędy górnicze: w Katowicach, Krakowie i Warszawie. Natomiast od 1951 r. istnieje w naszym kraju jeden Wyższy Urząd Górniczy z siedzibą w Katowicach.
Cele określone w misji WUG oraz okręgowych urzędów górniczych wynikają z prawa do ochrony życia i zdrowia oraz do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wychodzą też naprzeciw idei zrównoważonego rozwoju oraz potrzebom i oczekiwaniom społeczeństwa w tworzeniu nowoczesnej administracji związanej z przemysłem wydobywczym.
WUG skupia swoje ustawowe zadania w pięciu podstawowych obszarach nadzoru i kontroli, do których należą: bezpieczeństwo i higiena pracy oraz bezpieczeństwo pożarowe, ratownictwo górnicze, gospodarka złożami kopalin w procesie ich wydobywania, ochrona środowiska – w tym zapobieganie szkodom, budowa i likwidacja zakładu górniczego – w tym rekultywacja gruntów i zagospodarowanie terenów po działalności górniczej.
Ponadto Urząd pełni nadzór i kontrolę nad rekultywacją gruntów oraz zagospodarowaniem terenów po działalności górniczej. Czuwa także nad gromadzeniem i celowym wykorzystaniem środków funduszu likwidacji zakładu górniczego.
Współpraca z naukowcami
Istotnym obszarem działalności jest współpraca z działającymi w woj. śląskim uczelniami wyższymi oraz ośrodkami naukowo-badawczymi związanymi z górnictwem. Dzięki niej WUG oraz okręgowe urzędy górnicze są w stanie na bieżąco badać przyczyny zagrożeń i okoliczności wypadków w zakładach górniczych. WUG wspomaga wdrażanie systemów zarządzania bezpieczeństwem pracy. Czyni starania, by skutecznie przyczyniać się do doskonalenia organizacji i wyposażenia służb ratownictwa górniczego.
Urząd wspiera inicjatywy badawcze i naukowe, popularyzuje wiedzę o zagrożeniach i przyczynach wypadków w górnictwie oraz metodach i sposobach ich zapobiegania. Prezes WUG obejmuje honorowym patronatem seminaria i konferencje poświęcone najbardziej żywotnym i ważnym problemom, z którymi boryka się współczesne górnictwo.
Podnoszenie kwalifikacji
Niezwykle istotnym zadaniem Urzędu jest doskonalenie kwalifikacji pracowników górnictwa. Popiera inicjatywy podejmowane w tej dziedzinie, w tym organizacje konkursów dotyczących obszarów BHP w górnictwie, jak również ochrony środowiska. W maju już po raz 22. WUG zorganizował wraz ze Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Górnictwa oraz Głównym Instytutem Górnictwa, konferencję „Problemy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w polskim górnictwie”. WUG jest także od ponad 30 lat wydawcą miesięcznika naukowo-technicznego „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie”, w którym upowszechnia wiedzę z zakresu przemysłu wydobywczego i nadzoru górniczego.
Urząd współpracuje z instytucjami publicznymi oraz regionalnymi i centralnymi organami administracji rządowej. Wielokierunkowe, planowe i skoordynowane działania organów nadzoru górniczego, przedsiębiorców, załóg zakładów górniczych, instytucji naukowo-badawczych oraz innych instytucji sprzyjają wymiernym efektom w zakresie bezpieczeństwa pracy załóg górniczych.
Współpracuje także z organami samorządowymi, przede wszystkim w zakresie planowania przestrzennego na terenach górniczych.
Obecnie w skład Wyższego Urzędu Górniczego wchodzi 11 jednostek terenowych, które nadzorują pracę blisko 7,5 tys. zakładów górniczych.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
