Kopalnia to nie jest wypożyczalnia jachtów na Karaibach

- Chcemy wydobyć i sprzedać w tym roku 1,6 – 1,8 mln ton węgla, a w 2023 r. ponad 2 mln ton – mówi w rozmowie z portalem netTG.pl Gospodarka i Ludzie MARCIN SUTKOWSKI, prezes Przedsiębiorstwa Górniczego Silesia.

PG Silesia podsumowała zeszły rok. W jakim zakresie wynik zaskakuje?
W zeszłym roku mierzyliśmy się z rozkręconym procesem zamykania kopalni. Każdy kto ma wyobraźnię, wie o jak tytanicznej pracy do wykonania mówię, gdzie wszystkie zębatki skomplikowanej machiny nastawione były na jej wyłączenie, poczynając od 8-miesięcznego okresu braku robót przygotowawczych, poprzez rozluźnienie i zwalnianie się pracowników, aż po wygaszanie procesów systemowych. Ale udało się.

Zawróciliśmy firmę z tej drogi, wznowiliśmy niezbędne procesy i prace, pomimo naturalnej i potrzebnej redukcji zatrudnienia, która miała miejsce głównie w obszarze administracyjnym i powierzchni. Cały czas poszukujemy do pracy górników pod ziemią oraz oferujemy im świetne i bezpieczne warunki pracy i płacy. W naszej kopalni jest stosunkowo niska temperatura, mniej metanu i nie ma tąpań. Udało się zredukować koszt o około 80 mln zł i zwiększyć przychody o około 40 mln zł, pomimo niesprzyjającej, w pierwszych 3 kwartałach 2021, sytuacji rynkowej.

Dodatkowo rozpoczęliśmy proces zwiększania wynagrodzeń załogi i dzięki zrównoważonej polityce kadrowej utrzymaliśmy fundusz płac na niezmienionym poziomie w roku 2021 versus 2020 r., pomimo redukcji zatrudnienia z poziomu 1800 osób do poziomu 1450. Wszystkie środki z oszczędności trafiły do załogi.

Na minus zaliczę niższą od planowanej produkcję, w wysokości 1,25 mln ton węgla handlowego versus plan 1,4-1,5 mln ton. W roku 2020 również wyprodukowano nieco ponad 1,2 mln ton węgla handlowego. Niższa produkcja to przede wszystkim brak wcześniejszych inwestycji w 2020 r., które musieliśmy błyskawicznie nadrabiać w roku 2021. Np. w ścianie 354 zastaliśmy kompleks ścianowy w stanie złomowym, zamontowany dzięki determinacji załogi, która nie chciała likwidacji kopalni.

Niestety po kilku miesiącach ilość dni awaryjnych przekroczyła dni pracujące. Do tego doszły dwa duże nieplanowane uskoki i produkcja nam się jesienią posypała. Odnotowaliśmy techniczny rekord świata przechodząc 5 uskoków o różnicy poziomów 19,6 metra i ratując 200 tys. ton węgla świetnej jakości, niestety kosztem kilkumiesięcznego opóźnienia.

W jakim zakresie rosnące ceny węgla wpłynęły na rentowność i wynik kopalni?
W zeszłym roku prawie wcale. Musieliśmy realizować kontrakty długoterminowe zawierane we wcześniejszym okresie po niskich cenach. Jedyną perełką była jesienna sprzedaż eksportowa do Anglii statkiem przez Świnoujście 52 tys. ton węgla klasy ARA w cenie ARA.

W branży mówimy o tzw. efekcie przesunięcia. Z jednej strony kontrakty długie stabilizują pracę kopalń, a z drugiej przesuwają lub niwelują efekty zmian cen rynkowych. Zarówno w górę jak i w dół. Jednakże aktualna sytuacja rynkowa oraz stopniowe kończenie się starych kontraktów, powoduje, że coraz więcej produkcji sprzedajemy w cenach bieżących i widzimy pozytywnie przyszłość, możliwości inwestycyjno-modernizacyjne oraz sprzedażowe.

Proszę pamiętać, że złotą zasadą jest, aby w dobrych czasach szykować się na te złe. W naszym sposobie działania, takim szykowaniem się są inwestycje min w automatyzację procesów co spowoduje obniżkę kosztów dla poszczególnych obszarów.

Czy z perspektywy zeszłorocznych dobrych wyników zakup kopalni okazał się trafioną inwestycją?
Oczywiście. Naszą decyzję zakupową oparliśmy o posiadane doświadczenie, które aktualnie wykorzystujemy, możliwość efektu synergii sprzętowo-produkcyjnej z Bumechem oraz przewidywany wzrost cen węglowodorów w wyniku odbudowywania się gospodarki światowej po pandemii, ale sytuacji cenowej węglowodorów, tak kosmicznej, która jest obecnie, nie przewidzieliśmy.

Chyba nikt tego nie przewidział. Jesteśmy w innej rzeczywistości. Sprzedaż części maszynowej Bumechu wzrosła o 20 mln, a środki pozostały w Grupie Kapitałowej.

Jakie są prognozy na ten rok?
Planujemy ambitnie, ale wzrost wydobycia odbywa się stopniowo, nie da się inaczej, takie jest górnictwo, ma dużą inercję i wymaga wysokich nakładów inwestycyjnych. Chcemy wydobyć i sprzedać w tym roku 1,6 – 1,8 mln ton węgla, a w2023 r. ponad 2 mln ton.

Niektóre kopalnie, ze względu na wielki popyt na węgiel, limitują jego sprzedaż. Czy PG Silesia także podejmuje takie działania?
Nie limitujemy sprzedaży, realizujemy posiadane umowy, staramy się sprzedawać jak najwięcej, gdyż nam nikt do produkcji nie dopłaca. W moim osobistym odczuciu, pomimo naszego poparcia planu dla górnictwa do roku 2049, który uważamy za rozsądny, zostaliśmy potraktowani niezgodnie z Konstytucją. Wszystkie podmioty powinny być równe wobec prawa, a w naszej branży jednym się dopłaca do redukcji mocy produkcyjnych, pomimo jej zwiększania, a drugich się wyklucza z zasady.

Jednakże nie robimy z tego afery, gdyż w naszych planach jest zwiększanie produkcji i nie zamierzaliśmy korzystać z tego systemu wsparcia dla branży, choć dla zasady należało objąć wszystkie podmioty na rynku. Nic by to Rzeczypospolitej nie kosztowało, ale wyglądałoby lepiej. Uważamy, że ta niedoróbka ustawowa wynikła z pośpiechu legislacyjnego, jakim był cały proces wdrażania rozwiązań dla branży obciążony. W związku ze zmianą sytuacji geopolitycznej będą w niej musiały zajść niebawem zmiany i liczymy, że to niedopatrzenie zostanie naprawione.

Kopalnia Silesia podpisała umowę na dostawę węgla o wartości 145 ml zł.
Podpisujemy wiele umów, wiele renegocjujemy w związku z nadzwyczajną zmianą stosunków gospodarczych. Mamy wojnę u bram Rzeczypospolitej, ceny szaleją, wpływa to również na nas. Konia z rzędem temu kto trafnie przewidzi ceny np. stali czy drewna w czwartym kwartale 2022.

Aktualna sprzedaż rośnie oczywiście, ale ceny stali, energii czy innych kluczowych czynników produkcji wzrosły o 250-400 proc.. To są wzrosty szokujące, nawet dla osób pamiętających czasy inflacji lat 90-tych. Po stronie sprzedażowej zaś liczymy na sprzedaż w tym roku produktów za kwotę powyżej 1 mld złotych.

Wyższe wydobycie to większa praca i zatrudnienie. Czy na rynku pracy są chętni do podjęcia pracy w górnictwie?
W naszej firmie zatrudniamy Polaków, Czechów, Słowaków oraz Ukraińców. Przyszło to wraz z poprzednim właścicielem, nie robimy z tego problemów, dla nas ważna jest jakość pracy, za którą chcemy płacić bardzo dobrze. Wynagrodzenia rzędu 8-10 tys zł na rękę w naszej Grupie dla górników pod ziemią zaczynają być normą.

Ostatnie lata w branży to pauperyzacja górników, spadek realnych zarobków skutecznie odrzucał nowych potencjalnych kandydatów. Chcemy to zmienić. Zarząd Kopalni Silesia podjął właśnie uchwałę wydłużającą plan pracy kopalni do roku 2044. Posiadane zasoby możliwe do wydobycia nawet bez koncesji dankowickiej to ponad 32 mln ton, zaś przy zastosowaniu kompleksu strugowego, wliczając pokłady niskie, jest to ponad 41 mln ton. Z Dankowicami łącznie możemy wydobyć do 50 mln ton do roku 2044, co daje ponad 2 mln ton rocznie produkcji.

Perspektywy są dobre, stabilne i długoterminowe. Kopalnia jest jedną z najbardziej bezpiecznych, pokłady mamy w 2 i 3 grupie metanowej, nie jesteśmy w strefie tąpań, temperatura i jakość powietrza jest naprawdę dobra.

Jak podaje Personnal Service, płace górników w skali roku wzrosły o 1,34 tys. zł brutto, czyli o 18,1 proc. i należą do jednych z najwyższych w Polsce.
Chcemy, aby tak było i u nas. Chcemy świetnie płacić za dobrą robotę. Szanujemy naszych pracowników, stwarzamy im coraz to lepsze warunki do zarabiania pieniędzy. Przecież o to w tym wszystkim chodzi. Nikt do kopalni nie przychodzi dla przyjemności. To nie jest wypożyczalnia jachtów na Karaibach.

Podpisaliśmy właśnie porozumienie płacowe ze stroną społeczną, gwarantujące podwyżkę wynagrodzenia zasadniczego do 12,7 proc. dla najmniej zarabiających, degresywnie do 7,5 dla najlepiej. Porozumienie obowiązuje od 1.04.2022. Także już w maju będzie widoczne na koncie. Przywróciliśmy poprzednio zawieszony poziom premii do 30 proc. pensji zasadniczej, dodaliśmy Nagrodę Zarządu w wysokości dodatkowej powyżej premii do 20 proc.. W związku z drożyzną porozumieliśmy się co do zwiększenia ekwiwalentu posiłków regeneracyjnych o 20 proc.Od 2022 roku wprowadziliśmy kwartalną premię frekwencyjną w wysokości 1200 złotych dla każdego pracownika, płaconą co kwartał.

Uzgodniliśmy dodatkowe wsparcie inflacyjno-socjalne dla pracowników w związku z tym co się wokół nas dzieje. W związku z cenami węgla umożliwiliśmy pracownikom odbiór deputatu węglowego w naturze co będzie możliwe od 1 czerwca br. Nie możemy sobie pozwolić na to, żeby nasi pracownicy musieli kupować groszek po 2500 zł za tonę. W ramach ekwiwalentu będą go mieć po 800 zł - oczywiście nic nie płacąc.

Szacuję, że zarobki i inne ekwiwalenty, w tym roku w PG Silesia wzrosną średnio o 35 proc. nawet do 50 proc.. Ma to mieć oczywisty związek ze wzrostem produkcji.

Oprócz węgla, kopalnia sprzedaje także gaz kopalniany, kamień do celów budowlanych, a także dostarcza rozwiązania w zakresie ekologicznego składowania minerałów energetycznych: popiołu i pyłów dymnicowych.
Gaz kopalniany, czyli metan (CH4), wykorzystujemy do produkcji ciepła na potrzeby własne i miasta. Posiadamy stosowne koncesje. W tym roku planujemy rozpocząć produkcję energii elektrycznej za pośrednictwem silników CHP, zaś ciepło odpadowe wykorzystywać będziemy tak jak dotychczas.

Od przyszłego roku chcemy produkować 9,3 MW energii elektrycznej na godzinę, co w oczywisty sposób poprawi naszą sytuację kosztową. Nasz kamień budowlany NATURKRUSZ jest cenionym elementem budownictwa drogowego czy wzmacniania wałów przeciwpowodziowych. Posiadamy wszystkie niezbędne atesty i dopuszczenia wymagane przepisami.

Aktualnie trwają prace dostosowujące go do wykorzystywania w produkcji cementu przez polskie cementownie, gdyż posiada największą ilość kaolinu wśród polskich kopalń. Jest to poziom 45-50 proc.. Szacujemy jego możliwości sprzedażowe na poziomie 1,2 do 1,5 mln ton rocznie. Jesteśmy w trakcie projektowania rozwiązania, które pozwoli na zawracanie niepalnej części frakcji „poprzeróbkarskiej” celem wykorzystania jej pod ziemią do celów podsadzkowych, co znacząco przyczyni się do zwiększenia ochrony powierzchni.

Czy PG Silesia inwestuje swoją przyszłość?
Jak najbardziej. Przystąpiliśmy do Bielskiego Klastra Energetycznego. W ramach naszych działań przewidujemy w niedalekiej przyszłości, oprócz uruchomienia silników ko generacyjnych, następujące inwestycje w ramach naszej Grupy kapitałowej:

- budowę paneli foto na dachach i terenach zielonych dla celów własnych oraz wspomagającej farmy fotowoltaicznej na zakupionych 45 ha gruntów (niestety dopiero po przeprowadzeniu rekultywacji co zajmie kilka lat),

- magazyny wyrównawcze gazu kopalnianego,

- stację uzdatniania i odsalania wód podziemnych, której efektem będzie czysta woda i sól min dla drogownictwa, o wydajności do 2,4 mln m3 na rok i do 80 000 ton soli rocznie, jeszcze do 10-20 lat po zakończeniu pracy kopalni będzie możliwe wykorzystywanie wody kopalnianej do tych celów,

- budowę biogazowni dla odpadów rolnych i aktywnie biologicznej frakcji odpadów komunalnych, to właśnie biogazownia ma zasilać silniki kogeneracyjne, w dalszej przyszłości po zakończeniu pracy kopalni,

- na terenie kopalni mamy stary odwiert geotermalny, do głębokości 2700 m, gdzie znajduje się solanka o temperaturze powyżej 100 st Celsjusza, chcemy posiadaną wiedzę i umiejętności górnicze przekuć niebawem w wydobywanie wód geotermalnych dla celów grzewczych, nie ma bowiem bardziej ekologicznych rozwiązań w dzisiejszym świecie.

Mamy wiele planów pozytywnie wpisujących się dobrze w przyszłość społeczności lokalnej i liczę na to, że będzie nam dane je zrealizować.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.