- Stworzenie niezbędnego zaplecza portowego oraz wymaganej infrastruktury do obsługi morskich farm w Porcie Gdynia jest wyzwaniem, którego czas realizacji może mieć kluczowy wpływ na kalendarz budowy elektrowni i rozwój lokalnego łańcucha dostaw – mówi w rozmowie z portalem netTG.pl Gospodarka i Ludzie dr KAMILA TARNACKA, wiceprezes zarządu Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej.
W połowie września br. w Warszawie, podczas organizowanej przez PSEW Konferencji Offshore Wind, zostało podpisanie „Porozumienie sektorowe na rzecz rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce” (Polish Offshore Wind Sector Deal) przez przedstawicieli rządu RP, inwestorów oraz podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw. Czy to ważny krok do tego, aby morska energetyka wiatrowa stała się silnym impulsem dla polskiej gospodarki?
Zdecydowanie tak. Bez wahania można określić to wydarzenia jako przełomowe na drodze do rozwoju nowego sektora polskiej gospodarki jakim jest morska energetyka wiatrowa. To druga taka deklaracja współpracy między rządem a biznesem na świecie, pierwsza dotyczyła MEW w Wielkiej Brytanii, co jasno wskazuje, że rozwój nowej branży jest niezwykle istotny i może przyczynić się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski w obliczu transformacji, która następuje.
Morskie farmy na Bałtyku to ogromne inwestycje, które będą wymagały zaangażowania wielu branż oraz przedsiębiorstw w celu utworzenia stabilnego łańcucha dostaw. Mam nadzieję, że wśród nich zauważalny odsetek stanowić będzie tzw. local kontent, czyli polscy dostawcy i wykonawcy. Morska energetyka wiatrowa wykreuje podaż na nowe urządzenia i usługi, a w naszym interesie będzie zaspokojenie choć części tej podaży. Szacuje się, że polski wkład może wynieść nawet 20-25 proc. przy pierwszych projektach, a nowych, dobrze płatnych miejsc pracy powstanie ok. 70 tysięcy.
Duże szanse wiążemy z energią wiatrową z farm na Bałtyku. Czy Polska może stać się liderem energii offshore na Bałtyku oraz eksporterem taniej i czystej energii?
Polska cieszy się jednym z największych potencjałów do wytwarzania energii z wiatru na morzu. Według PEP2040 (Polityka Energetyczna Polski 2040) do 2040 roku Polska uzyska zainstalowaną moc na poziomie 11GW, choć w ocenie PSEW przy odpowiednim planowaniu może być to znacznie większy wynik. Farmy wiatrowe to przyszłość.
Ta technologia rozwija się już od ponad dekady na całym świecie, a zainteresowanie zagranicznych inwestorów w polskie projekty jest ogromne, co świadczy o atrakcyjności tych obszarów. Mają one doskonałe predyspozycje do instalacji morskich farm wiatrowych, charakteryzują się dużą wietrznością oraz relatywnie płytką linią brzegową. Realizacja projektów MFW pozwoliłaby zapewnić niezawodne dostawy energii elektrycznej odbiorcom końcowym w Polsce, a także poza nią. To czy osiągniemy pozycję lidera w tej branży zależy od wielu czynników m.in. określenia ambitnych celów, współpracy polskich i zagranicznych interesariuszy, czy zmian legislacyjnych ułatwiających cały proces.
Koszt budowy na Bałtyku morskiej farmy wiatrowej o mocy 1000 MW sięga aż 12 mld zł. Czy mamy takie środki?
Budowa morskich farm wiatrowych każdorazowo wiąże się z dużym nakładem finansowym ze względu na skalę przedsięwzięcia i mnogość zaangażowanych branż w cały proces. Szacuje się, że łącznie inwestycje w elektrownie wiatrowe na Bałtyku wyniesie 130 mld złotych. Jednym ze źródeł finansowania polskich projektów będą środki z KPO (Krajowy Plan Odbudowy), gdzie na wsparcie morskich farm wiatrowych Unia Europejska przewidziała 14,5 mld zł z puli pożyczkowej.
Europejskie środki trafią do projektów o najwyższym stopniu przygotowania – czyli do pięciu projektów z tzw. I fazy, z których prąd popłynie już w 2026 roku. Zanim jednak środki pomocowe w postaci dopłat do kontraktu różnicowego trafią do poszczególnych projektów, inwestorzy, przy wsparciu instytucji finansowych, zapewnią środki na wybudowanie i uruchomienie tych projektów.
Zbigniew Gryglas, były już pełnomocnik Ministra Aktywów Państwowych ds. Rozwoju Morskiej Energetyki Wiatrowej, w wywiadzie dla Trybuny Górniczej, powiedział, że zgodnie z deklaracją inwestorów pierwszy prąd z polskiego Bałtyku może być już w 2026 r. Czy będzie?
Zgodnie z obecnym harmonogramem prac, prąd z pierwszych morskich farm na Bałtyku popłynie w 2026 roku. Jednak niepokojące, w ocenie PSEW, są dokumenty, które ukazały się po wydaniu decyzji o udzieleniu wsparcia pierwszym projektom, które mogą opóźnić cały proces i zwiększyć jego koszty. Mowa tutaj o projekcie ustawy nanoszącej obowiązek certyfikowania projektów offshorowych niemal na każdym etapie czy wymaganiach dotyczących wyprowadzania mocy, które nie są odzwierciedleniem zasad obowiązujących w innych krajach Europy.
Nadmierne wymagania mogą negatywnie wpłynąć na harmonogram prac. Elementem, który może oddalić datę produkcji energii z morskich farm jest opóźnienie w przystosowaniu portów instalacyjnych dla offshore. Strategiczny terminal instalacyjny dla MFW decyzją rządu powstanie w Gdyni i jest to obecnie najpilniejsza inwestycja dla sektora offshore w Polsce. Stworzenie niezbędnego zaplecza portowego oraz wymaganej infrastruktury do obsługi morskich farm w Porcie Gdynia jest wyzwaniem, którego czas realizacji może mieć kluczowy wpływ na kalendarz budowy elektrowni i rozwój lokalnego łańcucha dostaw.
Zgodnie z planami, do o 2040 r. mamy osiągnąć 11 GW mocy elektrycznej z farm wiatrowych na Bałtyku, które będą odpowiadać za prawie 20 proc. generowanej energii elektrycznej w Polsce.
Zakładane 11GW mocy do 2040 roku jest, według branży wiatrowej, mało ambitnym planem. Jesteśmy przekonani, że po wdrożeniu jasnych i stabilnych regulacji prawnych, przy odpowiednim planowaniu pracy stosownym wsparciu finansowym, farm wiatrowych na Bałtyku może być znacznie więcej. PSEW szacuje, że możliwe jest osiągnięcie wyniku 28GW do 2050 roku na polskich wodach Bałtyku, co zaspokoiłoby niemal 70 procent rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną w całym kraju.
Jeśli w pełni wykorzystamy potencjał morskiej energetyki wiatrowej stanie się ona jednym z głównych filarów miksu energetycznego Polski, co doskonale wpisuje się w dokumenty strategiczne polskiego rządu jak i unijnych standardów dążenia do silnej i zrównoważonej klimatycznej gospodarki określonej w Zielonym Ładzie.
Energetyka wiatrowa na morzu to perspektywa kilku lat. A jakie są perspektywy dla rozwoju lądowej energii wiatrowej już teraz?
W sierpniu tego roku łączna moc zainstalowanych farm wiatrowych na lądzie przekroczyła 7GW. Nie jest to zły wynik, biorąc pod uwagę tzw. ustawę odległościową, która od 2016 roku skutecznie blokuje wznoszenie nowych elektrowni. Zasada 10H zakłada minimalną odległość nowej inwestycji od istniejących zabudowań mieszkalnych, która wynosi dziesięciokrotność wysokości wiatraka –w praktyce jest to ok. 1,5 km, co wyklucza większość lokalizacji.
Według PEP2040 moc wiatraków na lądzie ma sięgać 10GW, jednak na podstawie obliczeń PSEW wynika, że dla pokrycia celu OZE na 2030 r. potrzeba dodatkowo 9-11 GW mocy wiatrowych. Warto nadmienić, że nowe lądowe farmy wiatrowe jedynie po odblokowaniu reguły 10h to szansa na wzrost PKB o 70-133 mld złotych i 51-97 tys. nowych miejsc pracy (w zależności od dynamiki rozwoju). Obecnie rząd pracuje nad nowelizacją prawa, które złagodzi istniejące blokady rozwoju zielonej i najtańszej energii, jaką jest energia z wiatru na lądzie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Brać energię z wiatru, bo to oprócz słońca, najtańsze jej źrodło. A wietrzny Bałtyk temu sprzyja, jest naszą szansą szansą na tanią energię