Muzeum Śląskie ogłasza konkurs na jednoaktówkę i zaprasza do niego zarówno amatorów, jak i osoby zajmujące się pisaniem zawodowo. Praca musi być inspirowana historią lub przestrzenią budynku łaźni Gwarek,danej kopalni Katowice, musi mieć formę jednoaktówki oraz nie powinna być uprzednio publikowana. Celem konkursu jest zgłębienie wiedzy na temat dziedzictwa industrialnego oraz rozwijanie umiejętności pisarskich.
Warto zaznaczyć, że łaźnia Gwarek, byłej kopalni Katowice, znajdujaca się na terenie Muzeum Śląskiego w katowicach, niebawem odzyska dawny blask. Dzięki dofinansowaniu z programu „Kultura" Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2014–2021 na zadanie „Przebudowa i adaptacja zabytkowego budynku dawnej łaźni Gwarek na magazyn studyjny Muzeum Śląskiego w Katowicach" rozpocznie się rewitalizacja tego obiektu. Będzie on pełnić funkcję magazynu studyjnego eksponatów związanych z historią przemysłu oraz militariów. Zaplanowano w nim otwartą przestrzeń halową uzupełnioną o dwukondygnacyjne antresole. Będą tam prezentowane największe i najcięższe eksponaty wielkogabarytowe, w tym maszyna parowa z huty Baildon oraz elektryczna maszyna wyciągowa z KWK Rydułtowy.
Oprócz działań infrastrukturalnych projekt zakłada realizację działań miękkich – ofertę kulturalno-edukacyjną. Jednym z takich działań jest właśnie „Konkurs na sztukę".
Termin zgłoszeń upływa 17 września.
Werdykt jury zostanie opublikowany na stronie internetowej Muzeum Śląskiego do 8 października. Autor zwycięskiej jednoaktówki otrzyma 5 tysięcy złotych.
Więcej informacji na stronie internetowej Muzeum Śląskiego w Katowicach - www.muzeumslaskie.pl
Zarys historyczny budynku Łaźni „Gwarek” dawnej kopalni „Katowice”
Kopalnia „Ferdynand” („Katowice”) powstała w latach 20. XIX wieku z inicjatywy Ignatza Ferdinanda von Beym, kupca z Tarnowskich Gór, emerytowanego rotmistrza armii królewskiej. Wraz ze wspólnikami planował on uruchomić hutę cynku, a w 1822 roku rozpoczął starania o nadanie kopalni w okolicy Bogucic co udało mu się w połowie 1823 roku.
Na jego cześć kopalnia otrzymała nazwę „Ferdinand”. Początkowo wydobycie prowadzone było przy użyciu płytkich szybów. W momencie, gdy eksploatacja wymagała od górników zejścia głębiej pod ziemię, porzucano go i przenoszono pracę w nowe miejsce. W 1834 roku kopalnia otrzymała pierwszy stały szyb „Przy kuźni”. W połowie XIX wieku wraz ze wzrostem zapotrzebowania na węgiel zakład zaczęto rozbudowywać się o kolejne szyby.
Wśród nich znajdowała się „Gruschka” (późniejszy „Gwarek”). Nie wiadomo skąd pojawiła się ta nazwa. Prawdopodobnie upamiętniała ona nazwisko ważnej osoby związanej z kopalnią bądź
administracją właściciela. W 1860 roku osiągnął on głębokość 69 m. Wówczas zainstalowano pierwszą maszynę parową do jego obsługi o mocy 25 KM. Przed końcem XIX wieku szyb „Gruschka” osiągnął głębokość 288 m.
Warto podkreślić, że początkowo w górnośląskim górnictwie maszyny wyciągowe służyły jedynie do realizacji transportu węgla oraz materiałów. Górnicy musieli docierać do podziemnych korytarzy za pomocą przedziałów drabinowych. W momencie, gdy głębokość wyrobisk zwiększała się powodowało to utrudnienia w pracy oraz dodatkowe zagrożenia dla
bezpieczeństwa pracowników.
Wówczas w drugiej połowie XIX wieku coraz więcej zakładów decydowała się na uzyskanie zgody na „jazdę liną”, czyli transport ludzi przy użyciu maszyny wyciągowej. W przypadku szybu „Gruschka” uprawnienie to nabyto 5 marca 1891 roku. Z początkiem XIX wieku szyb został pogłębiony do głębokości 500 metrów. Z tego względu w 1903 roku ukończono modernizacje szybu „Gruschka”, podczas której oddano do użytku interesujący nas budynek oraz uruchomiono parową maszynę wyciągową o mocy 1300 KM. Za projekt nowej maszynowni odpowiadali prawdopodobnie inż. Braxator oraz autor obliczeń konstrukcyjnych Louis Dame.
Nowy etap w historii tego budynku zaczął się w latach 50. XX wieku. Już w trakcie II wojny światowej przewidywano modernizacje szybu „Gruschka” wraz z pogłębienie do 700 m. Planów tych jednak nie zdołano zrealizować. Dopiero w 1952 roku ukończono inwestycję głębiąc szyb, noszący od 1945 roku nazwę „Gwarek”, do poziomu 630 metrów oraz budując nową konstrukcję wieży szybowej. Rozwiązanie to wymagało instalacji maszyny wyciągowej o większej mocy.
Prawdopodobnie m.in., aby przyspieszyć realizację inwestycji oraz ograniczyć koszty związane z adaptacją starej maszynowni, zdecydowano o budowie nowego budynku dla zamówionego silnika
elektrycznego. Z tego powodu wieża szybowa została obrócona o 180 stopni w kierunku nowej maszynowni leżącej po południowej stronie szybu. Wówczas nieużytkowany już stary budynek
maszyny wyciągowej został przekształcony w łaźnię pracowniczą, w której górnicy przebierali się i kąpali po zakończeniu pracy.
Wnętrze historycznego budynku, w miejscu po dawnej maszynie zaaranżowano pod charakterystyczną przestrzeń łaźni łańcuszkowej. Z nowego obiektu socjalnego korzystać mogło 856 górników. Od strony zachodniej dobudowano do niego niski aneks, w którym umieszczono prysznice i zaplecze socjalne. W tej formie budynek użytkowany był do lat 90. XX wieku.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
