Co zamknięcie kompleksu energetycznego Turów oznaczałoby dla miasta, gminy i jej mieszkańców?

- Jesteśmy za Zielonym Ładem i transformacją energetyczną, ale nie na zasadzie rewolucji, tylko ewolucji. Żeby dobrze przeprowadzić ten proces, region potrzebuje wsparcia, czasu i pieniędzy – stwierdza samorządowiec w rozmowie z portalem netTg.pl WOJCIECH DOBROŁOWICZ, burmistrz miasta i gminy Bogatynia, na której terenie działa kompleks energetyczny Turów. 

- Kopalnia Węgla Brunatnego Turów wraz z Elektrownią Turów to największy pracodawca w Bogatyni i w jej okolicach. Co zamknięcie obu firm oznaczałoby dla miasta, gminy i jej mieszkańców?
- Elektrownia i kopalnia wraz ze spółkami zależnymi zatrudniają bezpośrednio ok. 5000 osób, w większości mieszkańców miasta i gminy Bogatynia. W ciągu ostatnich dwóch lat kooperowały z blisko 3 tys. dostawców. W sumie dzięki nim środki na utrzymanie ma zapewnionych kilkadziesiąt tysięcy osób – wliczając rodziny pracowników.

Tak duże zakłady również pośrednio wpływają na tutejszy rynek pracy. Podczas realizacji inwestycji w kompleksie, takich jak zakończona niedawno budowa nowego bloku energetycznego, także przyjezdni pracownicy napędzają lokalną gospodarkę. Wynajmują mieszkania, robią zakupy w tutejszych sklepach, chodzą do miejscowych fryzjerów czy lokali gastronomicznych. Trzeba pamiętać, że zamknięcie kopalni oznacza też zamknięcie elektrowni. To byłaby dla regionu katastrofa społeczna, gospodarcza, ekologiczna i ekonomiczna. Ponadto, elektrownia to główny dostawca ciepła, ale także wody dla mieszkańców. Tylko 28 proc. wody mamy z własnych ujęć, 72 proc. pochodzi ze zbiornika Witka. Odkupujemy wodę od PGE i uzdatniamy ją. Z kompleksu Turów pochodzi 30 proc. wpływów do budżetu Bogatyni.

Mamy także wpływy z tytułu PIT i CIT. Brak tych wszystkich pieniędzy sprawi, że gmina będzie musiała zrezygnować z wielu inwestycji i zadań ważnych dla mieszkańców. Staniemy przed wyborem, co zamknąć: szpital gminny, szkołę? To wiąże się także z cięciami w zatrudnieniu, ponieważ samorząd jest tutaj, po Turowie, drugim największym pracodawcą.

- Śledzę spór z Czechami, którzy żądają wstrzymania pracy kopalni, i mam wrażenie, że kowal zawinił, a Cygana powiesili, tzn. rząd zaniedbał negocjacje z Czechami, a mieszkańcy mogą ponieść konsekwencje. Jakie są szanse na powodzenie negocjacji?
- Jako burmistrz Bogatyni nie uczestniczę w negocjacjach, ponieważ toczą się one głównie na szczeblu rządowym. Rozmawiam natomiast z samorządowcami z czeskiego Hradka nad Nysą i niemieckiego Zittau, z którymi Bogatynia od 20 lat tworzy Związek Miast „Mały Trójkąt”. W sprawie kopalni każdy z nas broni interesu swoich mieszkańców, ale jesteśmy sąsiadami, współpracujemy, realizujemy wiele wspólnych projektów i wbrew temu, co niektórzy próbują wykreować, na co dzień normalnie i zgodnie funkcjonujemy na styku trzech granic.

Niezależnie od tego inicjuję i jestem zaangażowany w kampanie społeczne w obronie Turowa. Ze związkami zawodowymi elektrowni i kopalni opracowaliśmy wspólne stanowisko w tej sprawie i przesłaliśmy je do przedstawicieli władz państwowych, naszych europarlamentarzystów, a także do Ursuli von der Leyen. Prowadzimy szeroko zakrojoną kampanię informacyjną, ponieważ fakty o Turowie i rzetelny przekaz o jego znaczeniu dla regionu są w tej sytuacji niezwykle ważne. Rozmawiamy z dziennikarzami nie tylko z Polski, Czech czy Niemiec, ale dosłownie z całego świata.

Ostatnio, wraz z panią europoseł Anną Zalewską, przekazaliśmy polskiemu przedstawicielstwu Komisji Europejskiej blisko 10 000 kartek od mieszkańców, z indywidualnymi słowami wsparcia dla Turowa. Były one opatrzone hasłem „Green Deal, not a Grim Deal”, czyli „Zielony Ład, a nie dzika transformacja”. Jako społeczeństwo regionu turoszowskiego nie chcemy destrukcyjnych, rewolucyjnych zmian, zależy nam na sprawiedliwej transformacji, o którą zwracamy się do unijnych instytucji. Akcja „Kartka do Komisji Europejskiej” to wołanie o wrażliwość społeczną oraz zrozumienie polskiej specyfiki transformacji energetycznej.

- Zdaniem Czechów eksploatacja przygranicznej kopalni Turów powoduje obniżenie wód gruntowych na ich terenie. Czy w takim razie ich kopalnie szkodzą naszym wodom gruntowym?
- Konsultacje z udziałem strony czeskiej, reprezentowanej przede wszystkim przez władze Kraju Liberadzkiego, czeskie Ministerstwo Środowiska i czeski Instytut Geologii, zakończyły się podpisaniem protokołu końcowego przez stronę czeską. Na tej podstawie została wydana decyzja środowiskowa, a w następstwie została przedłużona koncesja dla kopalni Turów do 2044 r. Wiem, że Polska Grupa Energetyczna skrupulatnie realizuje zapisy decyzji środowiskowej.

Jednym z nich jest budowa podziemnego ekranu na granicy kopalni i Republiki Czeskiej, który będzie chronił ujęcie wody w Uhelnej przed potencjalnym wpływem działalności górniczej. Inwestycja jest w końcowej fazie realizacji, a przez kolejne dwa lata hydrogeolodzy z Czech i Polski będą monitorować jej skuteczność. W razie konieczności ekran będzie można rozbudować w dowolnym kierunku o dowolną długość. Inny zapis z decyzji środowiskowej mówi o konieczności monitorowania przez kopalnię Turów ujęć wody położonych w jej pobliżu. Aby monitoring był rzetelny, niezbędna jest stała współpraca z Republiką Czeską w zakresie pozyskiwania danych dotyczących właściwego użytkowania przez stronę czeską lokalnych ujęć wody.

Każde ujęcie wody ma swoją określoną wydajność, co oznacza, że nie można pobierać z niego dowolnej ilości wody. Niestety, od ponad 2 lat, pomimo wielu próśb i monitów, Czesi nie przekazują kopalni Turów przedmiotowych danych, przez co nie można wykluczyć stwierdzenia, że ujęcia wód są przez Czechów niewłaściwie eksploatowane.

- Zgodnie z polityką dekarbonizacji Polska będzie odchodzić od węgla, w tym brunatnego. Jak Bogatynia przygotowuje się do OZE?
- Jesteśmy za Zielonym Ładem i transformacją energetyczną, ale nie na zasadzie rewolucji, tylko ewolucji. Żeby dobrze przeprowadzić ten proces, region potrzebuje wsparcia, czasu i pieniędzy. Gmina Bogatynia jest członkiem dwóch certyfikowanych klastrów energii odnawialnej, na naszym terenie jest zlokalizowana największa w Polsce farma fotowoltaiczna, stawiamy także na rozwój farm wiatrowych.

Bierzemy aktywny udział w działaniach dotyczących transformacji energetycznej, pilotowanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. Choć Zagłębie Turoszowskie nie zostało ujęte w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, nasze województwo tworzy strategiczne dokumenty, takie jak plan terytorialny, by być przygotowanym zarówno do zmian, jak i do pozyskiwania funduszy. Jako samorząd przedstawiamy swoje propozycje, opiniujemy akty prawne. Przygotowujemy też inwestycje we własnym zakresie. Najnowsza to wymiana oświetlenia w gminie na ledowe, czy planowana instalacja paneli fotowoltaicznych na budynkach użyteczności publicznej.

- Czy w miejsce kombinatu kopalniano-energetycznego powinna powstać firma OZE, która da pracę mieszkańcom Bogatyni?
- Jak już wspomniałem, na terenie gminy Bogatynia działają z powodzeniem przedsięwzięcia związane z OZE, a w naszym planie zagospodarowania przestrzennego mamy przewidziane tereny pod kolejne tego typu inwestycje. Żadna farma fotowoltaiczna czy wiatrowa nie da jednak tylu miejsc pracy, ile dają elektrownia i kopalnia. Zdajemy sobie sprawę, że musimy pozyskać innych pracodawców do regionu, dlatego podpisaliśmy porozumienie partnerskie z Kamiennogórską SSE.

Mamy wytyczone kilkanaście hektarów terenów inwestycyjnych, atrakcyjnie ulokowanych na styku granic Polski, Niemiec i Czech. Został opracowany plan zagospodarowania przestrzennego na potrzeby inwestycji, tworzymy nową strategię rozwoju gminy. Współpracujemy z Karkonoską Agencją Rozwoju Regionalnego, przewidujemy utworzenie inkubatora przedsiębiorczości. Pozyskanie inwestorów nie następuje jednak z dnia na dzień. Potrzebujemy czasu, żeby po 70 latach monokultury przemysłowej zdywersyfikować profil gospodarczy regionu, przygotować odpowiednią infrastrukturę.

Chcemy także wykorzystać potencjał turystyczny, na który składa się unikatowa architektura domów przysłupowych i położenie na styku trzech granic. Ze swojej strony robimy wszystko, żeby przygotować Bogatynię do zmian i sprawić, by także w przyszłości była dobrym miejscem do pracy i życia. 

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.