Kredyty eksportowe dla producentów maszyn górniczych

Zachęcamy do lektury wywiadu z prof. Jerzym Buzkiem, eurodeputowanym, który opowiada m.in. o tym, jak na ostatnim posiedzeniu Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Parlamentu Europejskiego upomniał się u Thierry’ego Bretona – komisarza ds. rynku wewnętrznego UE – o pilne działania odnośnie kredytów eksportowych dla producentów maszyn górniczych. 

- Na ostatnim posiedzeniu Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Parlamentu Europejskiego upomniał się pan u Thierry’ego Bretona – komisarza ds. rynku wewnętrznego UE – o pilne działania odnośnie kredytów eksportowych dla producentów maszyn górniczych. Dlaczego właśnie teraz?
- Kredyty te powinny nadal wspierać producentów maszyn górniczych, szczególnie w obliczu postępującej transformacji energetycznej Unii Europejskiej. Niecałe dwa tygodnie temu Komisja Europejska przedstawiła nową strategię przemysłową UE. Mowa w niej m.in. o tym, jak istotne jest zwiększanie konkurencyjności unijnych firm w skali globalnej i eliminowanie wszelkich barier utrudniających ich dostęp do rynków na całym świecie. To niewątpliwie ważne cele, zwłaszcza obecnie, w kontekście spowolnienia gospodarczego, wywołanego pandemią COVID-19. Stąd wzięło się moje pytanie do komisarza Bretona: jak konkretnie będzie to realizowane w praktyce – choćby w ramach prac nad stanowiskiem Unii w sprawie przeformułowania tzw. aneksu CFSU do porozumienia Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), regulującego zasady udzielania rządowego wsparcia eksporterom.

- Chodzi o aneks VI, nakładający dziś ograniczenia na kredyty eksportowe dla producentów elektrowni węglowych. To miałoby ulec zmianie?
- Są plany rozszerzenia tego również na dostawców maszyn i usług w branży węglowej. A to może, niestety, postawić w niezwykle trudnej sytuacji wiele unijnych przedsiębiorstw z tego sektora. Szacuje się, że w Polsce daje on pracę nawet 300 tys. osób! I to starałem się wytłumaczyć panu komisarzowi. Ryzykując tysiącami miejsc pracy w rodzimych firmach polskich, czeskich, niemieckich czy szwedzkich, nie powstrzymamy z dnia na dzień Chińczyków, Rosjan, Turków lub Meksykanów od wydobywania i wykorzystywania węgla. Oni po prostu, zamiast np. kupić sprzęt naszego Famuru, sięgną po inny – przede wszystkim z Chin, gdzie standardy produkcji, jeśli chodzi chociażby o środowisko czy emisje CO2, są nieporównywalne z tymi w Europie. Gospodarczo zatem przegramy, a z punktu widzenia ochrony klimatu uzysk też będzie żaden.

- Jak komisarz Breton zareagował na pański apel?
- Z dużym zrozumieniem. Podziękował za zwrócenie uwagi na tę kwestię i obiecał się nią zająć. Jednocześnie podkreślił, że zapewnienie naszym firmom takich samych warunków, jakie mają ich konkurenci spoza UE, jest kluczowe dla powodzenia całej zielonej i sprawiedliwej transformacji. Problem zapewne powróci w tym tygodniu, gdy będziemy unijną strategią przemysłową zajmować się na sesji plenarnej PE.

- Na tej sesji to nie jedyny ważny punkt z perspektywy województwa śląskiego. Posłowie zagłosują także nad porozumieniem ustanawiającym Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Był pan jego pomysłodawcą i sprawozdawcą z ramienia komisji ITRE.
- Tak. Co ciekawe, w dniu tego głosowania minie dokładnie 4 lata i tydzień po tym, jak w maju 2017 r., na naszym Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach, wraz z ówczesnym wiceprzewodniczącym KE ds. Unii Energetycznej Marošem Šefčovičem, ogłosiliśmy powołanie Platformy Wsparcia Regionów Górniczych. Tak zaczęła się ta – dość długa, często wyboista i niełatwa – droga do „stacji końcowej”, jaką jest właśnie Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Gdy proponowałem go w 2018 r., niektórzy wątpili w powodzenie tych działań i w możliwość wygospodarowania takich środków w unijnym budżecie, a inni – w generalny sens i potrzebę tworzenia takiego odrębnego instrumentu. Rozmawialiśmy, przekonywaliśmy, negocjowaliśmy. W efekcie mamy dziś Fundusz z budżetem 17,5 mld euro na najbliższych kilka lat, a Polska ma szansę otrzymać największą część tych środków. Jak widać, to, co zaczyna się w Katowicach, zawsze dobrze się kończy (śmiech). Co więcej, FST to pierwszy w historii fundusz unijny, którego największym beneficjentem – w skali całej Unii – może być województwo śląskie.

- Czyli jest pan zadowolony z ostatecznego kształtu Funduszu Sprawiedliwej Transformacji?
- Cieszę się, że w toku negocjacji z państwami członkowskimi udało się nam poszerzyć zakres wsparcia z FST m.in. na tak kluczowe kwestie, jak walka z ubóstwem energetycznym i rozwój ciepłownictwa, ekologiczny transport miejski i innowacje cyfrowe, projekty edukacyjne czy infrastruktura społeczna dla młodzieży i seniorów.

Podkreśliliśmy ponadto w zapisach rolę władz regionalnych i lokalnych w procesie tworzenia Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji. To zresztą teraz sprawa fundamentalna. Potrzebne są bardzo dobre plany, oparte o pomysły społeczności lokalnych, i równie doskonałe projekty oraz ich synergie, bo tylko tak możemy pokazać, że potrafimy sprawnie i mądrze wykorzystać te wielkie możliwości, jakie Fundusz nam daje. A to niezbędne, jeśli chcemy, aby FST utrzymał się w kolejnych wieloletnich budżetach unijnych, co najmniej do 2050 r. W tym sensie głosowanie w Parlamencie Europejskim niczego tak naprawdę nie kończy, a wszystko dopiero zaczyna.

 - Parlament Europejski zagłosuje również nad innym Funduszem – Badawczym Węgla i Stali. I w tym przypadku bardzo mocno zabiegał pan o wprowadzenie tam konkretnych zapisów wspierających finansowanie innowacji w obszarze węgla koksowego. Czy to się uda?
- Komisja ITRE, także dzięki poprawkom zgłoszonym z mojej inicjatywy, ogromną większością poparła priorytetowe traktowanie w tym Funduszu badań nad wykorzystaniem węgla koksowego, surowca o znaczeniu strategicznym dla UE. Chodzi na przykład o wykorzystywanie produktów ubocznych wytwarzania koksu do produkcji baterii do samochodów elektrycznych. Mam nadzieję, że te dobre zapisy zostaną potwierdzone w głosowaniu na sesji plenarnej. To byłaby świetna wiadomość dla całego regionu, jego rozwoju i miejsc pracy. Nasza Jastrzębska Spółka Węglowa to przecież największy w Unii Europejskiej producent węgla koksowego. 

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.