- Jako samorząd nie pomożemy podczas procesu transformacji dużym firmom, ale tym małym i średnim, także z branży okołogórniczej, już tak – mówił Jakub Chełstowski, marszałek województwa śląskiego, podczas konsultacji z mediami Funduszu Sprawiedliwej Transformacji i funduszy UE dla regionu w ramach nowego okresu programowania.
Dodał, że województwo śląskie otrzyma w najbliższych latach największe wsparcie finansowe w historii. Podkreślił, że podczas ostatniego spotkania z Michałem Kurtyką, ministrem klimatu i środowiska, omawiał problemy branży okołogórniczej.
Łańcuch dostaw
– To ważna dla regionu branża, która utrzymuje tysiące mniejszych firm. Minister Kurtyka zapowiedział, że postara się formalnie określić w formie konkretnych przepisów włączenie do offshore, jako części łańcucha dostaw, także firm okołogórniczych. Przykład to Famur, który ma przydatną dla energetyki wiatrowej technologię, doświadczenie, kompetencje i może się zaangażować w tę branżę. Famur to też 2000 mniejszych firm, które dostarczają obecnie komponenty do budowy kombajnów górniczych – wyliczał marszałek Chełstowski.
Z danych Instytutu Badań Strukturalnych wynika, że liczba pracowników powiązanych z działalnością wykorzystywaną przez cały sektor górniczy węgla kamiennego w kraju to 56,7 tys., czyli około 0,4 proc. całkowitej liczby pracowników w Polsce. Jedna czwarta (13,9 tys.) z nich pracuje w sektorze przemysłowym, 10,2 tys. pracuje w transporcie, a kolejne 7,6 tys. w sektorze handlu oraz napraw. Szacunki na podstawie danych dla województwa śląskiego wskazują, że znajduje się w nim 35,4 tys. powiązanych z górnictwem miejsc pracy.
Zamykanie kolejnych kopalń poza granicami kraju, które nie jest związane z tempem wygaszania sektora w Polsce, może wiązać się z utratą miejsc pracy w firmach, których produkty były przeznaczane na eksport. IBS przytacza dane, z których wynika, że ta dodatkowa liczba miejsc pracy związana z górnictwem na poziomie międzynarodowym to kolejne 39 tys.
– Poza miejscami pracy związanymi z produkcją materiałów i usług dla sektora górnictwa, wydobycie węgla determinuje również liczbę miejsc pracy, które są związane z wykorzystaniem węgla. W szczególności dotyczy to zatrudnienia w elektrowniach, w których paliwem jest węgiel kamienny – czytamy w raporcie IBS.
Elektrownie węglowe dostarczają około 21 GW mocy rocznie, co stanowi 48 proc. całkowitej mocy zainstalowanej w kraju. Całkowite zatrudnienie w sektorze wytwarzania prądu to około 34 tys. osób. Szacowana liczba pracowników zaangażowanych w wytwarzanie prądu w elektrowniach wykorzystujących węgiel kamienny to 16,3 tys.
– Duże przedsiębiorstwa dostaną szansę na skorzystanie z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Obserwuję to, co się dzieje w np. PGG, która niedawno pozyskała pożyczkę wysokości 1 mld zł z Polskiego Funduszu Rozwoju. Jest duża otwartość tego biznesu na transformowanie się. Wyniki sektora górniczego na Śląsku są ujemne. Górnictwo jest bardzo wrażliwe na zmiany. Tu jednak, jako samorząd, nie mamy możliwości wsparcia, ale w przypadku małych i średnich firm okołogórniczych już tak – mówił marszałek.
Śląskie najbardziej dotknięte
Jego zdaniem to właśnie województwo śląskie zostanie najbardziej dotknięte transformacją i musimy mieć środki na odpowiednim poziomie, aby zrekompensować miejsca pracy znikające w górnictwie.
– Bez tego trudno przejść ten proces. Są regiony w Europie, które odchodząc od węgla bez takiego wsparcia, bardzo zubożały – mówił Chełstowski.
Odniósł się do współpracy z samorządami, która jego zdaniem jest konieczna, by region przeszedł transformację suchą nogą. Podkreślił, że największe zmiany czekają subregion zachodni województwa, który jest nadal silnie górniczy.
Największe wsparcie
– Sektor górniczy gwarantował miejsca pracy, stałe, wysokie dochody, nie było chęci na innowacyjne zmiany. Teraz te gminy potrzebują największego wsparcia – podkreślał marszałek.
Największe wyłączenia w sektorze górniczym będą miały miejsce w Śląskiem i Wielkopolsce. W tym drugim przypadku dotyczy to głównie sektora prywatnego.
– Oni już się przestawiają na nowe tory, a Fundusz Sprawiedliwej Transformacji będzie dodatkowym wsparciem. Te największe zmiany czekają województwo śląskie i w mniejszym stopniu Małopolskę. To my musimy tych środków dostać najwięcej, bo u nas ten proces będzie najtrudniejszy i najbardziej skomplikowany. Jako samorząd odpowiadamy za transformację w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, zajmujemy się gospodarką regionalną na poziomie małych i średnich firm – wyliczył Jakub Chełstowski.
Stwierdził także, że przyszłości nie należy lukrować.
– Nie wiemy, czy wszystko się uda. Nasi partnerzy w Europie ponieśli wiele porażek. Metoda kalki nie działa, bowiem każdy region ma swoją specyfikę. Naszą jest tworzenie parków technologicznych, ale do tego musi być wola współpracy ze strony samorządów. Potrzebne są dobrze opracowane plany zagospodarowania przestrzennego. Gminy górnicze muszą się wziąć do pracy, by te kierunki i trendy wyznaczyć. Tu nie ma już czasu na gadanie. Przedstawiciele jednej z gmin wprost powiedzieli nam: „Dajcie pieniądze, a my uzbroimy teren i go sprzedamy”. To przecież nie o to chodzi w rozwoju. Możemy przez transformację przejść suchą nogą, o ile będzie współpraca – zapewnia marszałek.
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
