- Zmiany w górnictwo, ale i w sektorze wydobywczym w ogóle, bo mówimy też o branżach, które są z nim bezpośrednio powiązane, mają bardzo duży wpływ - podkreśla KAZIMIERZ KAROLCZAK, przewodniczący Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w rozmowie z portalem netTG.pl Gospodarka i Ludzie.
Jak śląsko-zagłębiowskie gminy radzą sobie w trudnych czasach pandemii?
Pandemia sprawiła, że wszyscy jesteśmy w bardzo trudnej sytuacji. Każdy z nas znalazł się w nowych warunkach i też odczuwamy jej skutki, również te finansowe. Nie inaczej jest z samorządami, które tworząc budżety na 2021 r. stawały przed bardzo trudnymi, często dramatycznymi wyborami. W ramach Metropolii koncentrujemy się na szukaniu rozwiązań i wzajemnym wsparciu.
Samorządy w dobie pandemii pokazały swoją siłę i to, jak szybko potrafią reagować, by zapewnić bezpieczeństwo swoim mieszkańcom. Jeśli pewne zobowiązania, np. dotyczące składki na transport publiczny, nie mogą być uregulowane w terminie, to istnieje możliwość przedłużenia spłaty lub rozłożenia jej na raty.
Czy z perspektywy prawie czterech lat działalności, utworzenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii to był dobry pomysł?
Zdecydowanie tak, za co jesteśmy ogromnie wdzięczni. Powstanie Metropolii dało nowy impuls i zacieśniło współpracę między miastami. Wyposażyło nas w narzędzia prawne, dzięki którym możemy podnosić jakość i komfort życia mieszkańców, a także atrakcyjność gospodarczą regionu i podejmować działania, które spowolnią proces wyludniania się naszych miast. W ciągu ponad trzech lat udało się nam zrobić naprawdę dużo.
To nie tylko zmiany w transporcie publicznym, ale też utworzenie grup zakupowych prądu i gazu, które przynoszą miastom realne oszczędności, podejmowanie działań związanych z ochroną środowiska i poprawą jakości powietrza oraz poszukiwanie rozwiązań problemów związanych z zagospodarowaniem odpadów komunalnych, za które coraz większe rachunki płacą samorządy, a co za tym idzie również mieszkańcy.
To także zaangażowanie w nowe, innowacyjne projekty, dzięki którym mamy szansę stać światowym liderem, bo w tym „wyścigu” już uczestniczymy. Tę przyszłość dostrzegamy m.in. w rozwoju technologii wodorowych oraz dronów, wykorzystywanych do świadczenia usług w miastach. To nie są scenariusze filmu science-fiction, ale realne możliwości, które mogą wzmocnić specjalizacja naszego regionu i tworzyć nowe miejsca pracy.
Oprócz Jaworzna, w GZM są największe śląsko-zagłębiowskie gminy. Czy jest szansa, że Jaworzno, które za kilka lat zyska na znaczeniu, bo powstanie w nim fabryka samochodów elektrycznych Izera, znajdzie się w GZM?
Myślę, że jest to pytanie do Jaworzna. Nam jako Metropolii zależy na dobrej i konstruktywnej współpracy zwłaszcza z gminami, które bezpośrednio z nami sąsiadują. Choć wśród potencjalnych lokalizacji fabryki elektrycznych samochodów wymieniane było miasto z GZM, to oczywiście trzymamy kciuki za Jaworzno.
Czy jest Pan zadowolony z komunikacji miejskiej w Metropolii?
Oczywiście chciałbym, żeby funkcjonowała jeszcze lepiej i pewnie nie jestem odosobniony w takiej ocenie, bo podobnie uważają prezydenci innych polskich miast. Rozwój transportu publicznego jest dla nas strategiczny, bo tworząc atrakcyjną ofertę komunikacji miejskiej, poprawiamy tym samym komfort i jakość życia. Dzięki temu nasze miasta mogą przestać być rozjeżdżane przez samochody i mogą stawać się coraz bardziej przyjazne mieszkańcom. W komunikacji miejskiej jest jeszcze naprawdę dużo do zrobienia. Od samego początku naszego istnienia pracujemy, żeby tę ofertę stale udoskonalać. Chcemy, żeby wysoki standard był dla nas czymś naturalnym. Do tego dążymy.
Jednak trzeba też przyznać, że w ciągu ponad trzech lat naszego funkcjonowania udało się już dużo poprawić. Na niektóre z tych rozwiązań mieszkańcy czekali od ponad 20 lat. To nie tylko wprowadzenie wspólnych biletów, umożliwiających korzystanie ze wszystkich pojazdów jeżdżących pod szyldem ZTM, ale również ważne zmiany organizacyjne, które poprawiły kontakt z pasażerami i przyspieszyły czas reakcji, żeby niespodziewane zdarzenia drogowe były jak najmniej odczuwalne.
Jakie są dalsze plany?
Jeśli mówimy o naszych działaniach związanych z rozwojem transportu, to priorytetem jest zbudowanie systemu zrównoważonej mobilności miejskiej. Chodzi zatem o takie rozłożenie punktów ciężkości i akcentów, aby maksymalnie usprawnić przemieszczanie się po Metropolii, dzięki czemu wszyscy będziemy mniej czasu tracić na dojazdy. W naszych założeniach kręgosłupem ma być kolej jako najszybszy i najbardziej ekologiczny środek transportu.
Na drugim miejscu są rowery, które są bezkonkurencyjne do pokonania kilkukilometrowych odcinków w mieście. Dlatego inwestujemy w rozbudowę nowych trasach o znaczeniu komunikacyjnym i transportowym oraz przygotowujemy się do uruchomienia jednej z większych w Europie wypożyczalni rowerów miejskich.
Natomiast, gdy spojrzymy szerzej na nasze plany strategiczne, to na pierwszy plan wysuwają się działania związane z ograniczeniem niskiej emisji, które mają olbrzymi wpływ na poprawę komfortu życia w naszych miastach. Bardzo nas cieszy zmiana w ustawach szczegółowych, która przyznała nam nowe kompetencje w tym zakresie. Dzięki temu, wspólnie z gminami możemy uczestniczyć w rządowym programie Stop Smog.
Ważne są też dla nas działania, które zwiększają atrakcyjność regionu. Poza tymi, o których rozmawialiśmy wcześniej, to również te dotyczące wykorzystania m.in. nowych technologii w zarządzaniu miastami, czy budowanie międzynarodowej sieci współpracy.
Na jakim etapie jest projekt Kolei Metropolitarnej?
Jesteśmy w trakcie opracowania studium wykonalności. Jest to dokument, który uszczegółowi założenia koncepcji i da nam „zielone światło” do zlecenia pierwszych prac projektowych i wbicia łopaty w ziemię. Warto również dodać, że 2020 r. mocno przybliżył nas do urzeczywistnienia naszych planów związanych z odbudowaniem znaczenia transportu szynowego na naszym obszarze.
Wszystkie kilkanaście projektów, które zgłosiliśmy do rządowego programu Kolej Plus, zostały zakwalifikowane do drugiego etapu i wpisują się w naszą koncepcję Kolei Metropolitalnej. Dzięki tej dotacji może zostać odbudowana linia kolejowa w Pyskowicach, może zostać utworzone nowe połączenie z Bytomia do Rudy Śląskiej czy dobudowany drugi tor na trasie z Katowic do Orzesza. To dla nas ogromna szansa.
Co ważne, gdy otrzymamy dotację, Metropolia ze swojego budżetu sfinansuje wkład własny, którego łączna wysokość może wynieść ok. 200 mln zł.
Pojawił się pomysł, by na wzór Tokio, wybudować kolej napowietrzną w regionie. Czy realny projekt?
Każdy pomysł, który może przyczynić się do podniesienia atrakcyjności naszego regionu i jego konkurencyjności, jest warty rozważenia. Każdą taką decyzję podejmujemy w oparciu o rzetelne analizy i twarde dane, dlatego możliwość budowy kolei typu monorail jest jednym z elementów prac nad studium wykonalności Kolei Metropolitalnej.
Zostaną tam przedstawione szczegółowe informacje, czy jej powstanie na naszym obszarze jest możliwe, zasadne i celowe. Jeśli wyniki prac nad studium potwierdzą, że budowa kolei jednoszynowej przyczyni się do rozwoju naszego obszaru, będziemy się starać, by inwestycję tę zrealizować.
Rząd i związki popisały porozumienie o „likwidacji” do 2049 r. górnictwa. Jakie to ma znaczenie dla gospodarki Metropolii?
Zmiany w górnictwo, ale i w sektorze wydobywczym w ogóle, bo mówimy też o branżach, które są z nim bezpośrednio powiązane, mają bardzo duży wpływ. To setki tysięcy miejsc pracy, których likwidacja nie pozostanie bez znaczenia dla naszego regionu. Niemniej konieczność transformacji energetycznej jest nieunikniona. Musimy się do niej jak najlepiej przygotować, współpracując w tym zakresie z rządem i szerokim gronem partnerów społecznych.
Jako Metropolia również chcemy i jesteśmy gotowi, by włączyć się w te prace, aby te nieuniknione zmiany zostały przeprowadzone stopniowo i jak najłagodniej dla pracowników związanych z wydobyciem i energetyką konwencjonalną. My ten potencjał dostrzegamy m.in. w rozwoju technologii wodorowej, która jest sporą szansą dla naszego regionu w kontekście wykorzystania już istniejącej infrastruktury kopalnianej.
Nasze plany związane z budową Kolei Metropolitalnej, rozwojem elektromobilności czy branż związanych z dronami, to również potencjalne nowe miejsca pracy.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
Ja to lubię słuchać liderów i tych prezesów jak rozmawiają o transporcie publicznym a po wszystkim wsiadają do swoich wypasionych fur i jadą do domu. Jakoś nigdy nie słyszałem by przyjechali na spotkanie komunikacją miejską, ciekawe dlaczego?