Nikt jeszcze nie wie, ile będzie nas kosztować transformacja energetyczna. Chodzi nie tylko o kwestie finansowe, ale przede wszystkim społeczne

Ostatnie lata to trudny czas dla węgla. Presja na surowiec, który wraz ze stalą – Europejska Wspólnota Węgla i Stali – był podwaliną integracji europejskiej, bez przerwy wzrasta. Węgiel dostaje ciosy od struktur, którym tak naprawdę dał początek. W Polsce przez najbliższe lata to jednak on wciąż będzie gwarantem bezpieczeństwa energetycznego. Jego położenie staje się coraz trudniejsze. O tych realiach mówił prezes Polskiej Grupy Górniczej i prezydent Euracoal Tomasz Rogala w czasie konferencji online z dziennikarzami. 

Radykalna presja
Menedżer przyznał, że presja na węgiel radykalnie wzmaga się w UE od 2018 r., a wydarzenia mają źródło polityczne. Wspomniał przy tym o windowaniu ceny przymusowych uprawnień ETS, ustaleniu celu zeroemisyjności gospodarki unijnej na 2050 r., zablokowaniu przez Europejski Bank Inwestycyjny od 2021 r. finansowania paliw kopalnych czy podniesieniu przez Unię do 55 proc. tzw. celu redukcyjnego CO2 do 2030 r.

Prezes PGG zwrócił uwagę na specyficzną sytuację Polski. To uwarunkowania historyczne sprawiły, że nasz kraj ma najwyższy udział węgla w miksie energetycznym spośród wszystkich państw wspólnoty. Menedżer wskazał, że większość krajów Unii Europejskiej, w tym nasi bezpośredni sąsiedzi, mogą odchodzić od energetyki węglowej, zapewniając stabilność systemu energetycznego energetyką jądrową. My takiej możliwości nie mamy.

Szef PGG zwrócił także uwagę na specyfikę zatrudnienia w spółce.

– Mamy przeszło 40 tys. pracowników, których wynagrodzenia są o 65 proc. wyższe od średniej w regionie. Mówimy o transformacji, ale musimy odpowiedzieć na proste pytanie – gdzie oni będą pracować i za ile? – powiedział prezes Rogala.

Z prezentacji przygotowanej przez PGG wynika, że na Śląsku 7 tys. osób na 100 tys. zatrudnionych jest związanych z węglem. W skali kraju jest to 1250 osób na 100 tys. zatrudnionych. Natomiast w Unii – bez uwzględniania Polski – to 150 pracowników. Tym samym, co drugie miejsce pracy powiązane z węglem w Europie znajduje się w Polsce. Nasze górnictwo generuje ośmiokrotnie więcej miejsc pracy od górnictwa w pozostałych krajach członkowskich UE.

– Dlatego w Europie łatwo się mówi o dekarbonizacji, o odchodzeniu od węgla. Ten proces tam jest tak postrzegany, bo nie będzie tak skomplikowany i nie będzie wymagał tak dużych nakładów i ustaleń, jak będzie to miało miejsce w Polsce. Ta szybka zmiana, która miałaby się odbyć w taki agresywny sposób, może przełożyć się na to, że w gminach, w których większość osób obecnie jest zatrudnionych w kopalniach, po transformacji bezrobocie przekroczy 30 proc. – przestrzegł prezes PGG i zwrócił uwagę, że spółka lokuje rocznie ok. 1,1 mld zł u producentów maszyn i urządzeń. Dlatego należy też zadać sobie pytanie, jaki wpływ na nich będzie miała transformacja energetyczna? 

Pół miliarda euro za węgiel
Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, którego największym beneficjentem ma być Polska, wynosi obecnie 17,5 mld euro. Okazuje się jednak, że to nie jest tak dużo w zamian za rewolucyjną zmianę.

– Wygląda to dobrze, ale przy przeliczeniu na siedem lat i 40 regionów górniczych, to wychodzi 0,5 mld na rok. To jest 1/8 przepływów, które generuje dziś sektor węglowy. Za pół miliarda zamykamy coś, co generuje rocznie 4 mld zł przepływów – zwrócił uwagę prezes Rogala. Dodał także, że w Niemczech pomoc publiczna dla górnictwa węgla kamiennego w ciągu dwudziestu lat (1998-2018) wyniosła 42 mld euro.

– Ile to będzie kosztować w Polsce? Tego jeszcze nie wiemy. Te wartości pewnie pojawią się w umowie społecznej – przyznał prezes.

– Przy tym mechanizmie istotne jest, żeby koszty związane z produkcją węgla, które będą generowane przez kopalnie, były jak najmniejsze. Obliczenia, wskaźniki i mechanizmy, które zostaną zaprezentowane, będą zmierzały do tego, żeby kopalnie trzymać w ryzach. Nie jest tak, że każde koszty, które zostaną wygenerowane, będą pokryte – powiedział szef PGG.

– W momencie, kiedy będą powstawały okresy koniunkturalne i będą generowane nadwyżki w kopalniach, w przyjętym mechanizmie te nadwyżki będą zwracane do Skarbu Państwa – raczej takiego mechanizmu należy się spodziewać – dodał Tomasz Rogala.

Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.