- Porozumienia międzynarodowe, taryfy, regulaminy i dokumenty przyjęte i obowiązujące w OSŻD, dowiodły swojej przydatności i skuteczności w okresie pandemi - twierdzi w rozmowie z portalem netTG.pl Gospodarka i Ludzie z MIROSŁAW ANTONOWICZ, prof. Akademii Leona Koźmińskiego, przewodniczący Komitetu Organizacji Współpracy Kolei.
Na stanowisku przewodniczącego Komitetu Organizacji Współpracy Kolei OSŻD (Организация сотрудничества железных дорог) zastąpił pan Tadeusza Szozdę, byłego wiceministra transportu, który kierował nią 22 lata. To duże wyzwanie?
Tak, bo OSŻD to duża międzynarodowa organizacja, która zrzesza 29 krajów (Albania, Azerbejdżan, Afganistan, Białoruś, Bułgaria, Chiny, Czechy, Estonia, Gruzja, Iran, Kazachstan, Kirgizja, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, Republika Korei, Kuba, Litwa, Łotwa, Mongolia, Mołdawia, Polska, Rosja, Rumunia, Słowacja, Tadżykistan, Turkmenia, Ukraina, Uzbekistan, Węgry i Wietnam). Zamieszkuje je prawie 2 mld ludzi, a państwa te zajmuje pow. 37 mln km kw. Długość linii kolejowych wynosi prawie 300 tys. km, a pociągami rocznie podróżuje ok. 5,5 mld pasażerów, a przewożonych jest 5,5 mld t ładunków.
W 2021 r. OSŻD świętuje 65-lecie. Jakie były początki?
Potrzeba utworzenia OSŻD na przełomie lat 40. i 50. XX w. wiązała się z sytuacją po drugiej wojnie światowej i zwiększonym zapotrzebowaniem na transport oraz wymianę towarową między Azją i Europą. Dlatego powstała potrzeba ujednoliconych norm prawnych, technicznych i ekonomicznych w celu sprawnego ruchu pasażerskiego i towarowego w międzynarodowej komunikacji. Jeszcze przed powstaniem OSŻD w 1951 r. opracowano i uzgodniono pierwsze dokumenty do przewozów pasażerskich i towarowych w międzynarodowym ruchu kolejowym. Chodzi m.in. o umowy o: międzynarodowej kolejowej komunikacji osobowej oraz towarowej i taryfy przewozowe pasażerów oraz towarów. Opracowano jednolitą taryfę tranzytową na przewóz towarów przez kraje, które uczestniczą w ich przewozie w ruchu międzynarodowym. Ustalono także zasady wzajemnego użytkowania i rozliczeń wagonów w ruchu międzynarodowym. Weszły one w życie 1 listopada 1951 r.
Jaki był cel powołania OSŻD?
Z uwagi na dynamiczny rozwój współpracy między kolejami w czerwcu 1956 r. w Sofii odbyła się narada ministrów odpowiedzialnych za kolej w państwach Europy Wschodniej i Środkowowschodniej, oraz Azji (Bułgarska Republika Ludowa, Węgierska Republika Ludowa, Niemiecka Republika Demokratyczna, Chińska Republika Ludowa, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, Mongolska Republika Ludowa, Polska Republika Ludowa, Rumuńska Republika Ludowa, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Republika Czechosłowacka). Było to gremium, które stało się najwyższym organem kierującym organizacją i jednogłośnie zdecydowało o powołaniu Organizacji Współpracy Kolei. Został powołany Komitet OSŻD z siedzibą w Warszawie, który jest organem wykonawczym i depozytariuszem wszystkich porozumień.
Jak OSŻD radzi sobie w pandemii?
Porozumienia międzynarodowe, taryfy, regulaminy i dokumenty przyjęte i obowiązujące w OSŻD, dowiodły swojej przydatności i skuteczności w okresie pandemii. Duże znaczenie mają prace prowadzone w zakresie usprawnienia i rozwoju 13 kolejowych korytarzy transportowych OSŻD, które zapewniają nieprzerwane przewozy między Europą a Azją. Należą one do priorytetowych projektów inwestycyjnych w rozwoju kolei we wszystkich krajach członkowskich OSŻD. Przewozy nimi w okresie pandemii wykazały, że mają one swoje znaczenie i przydatność.
W ostatnich latach rośnie transport kontenerowy między Chinami a Europą.
Duży nacisk kładziony jest na rozwój transportu kontenerowego i multimodalnego, które są najbardziej wydajne i konkurencyjne, odpowiadają wyzwaniom „Inicjatywa Pasa i Szlaku”. W ostatnich latach rośnie liczba pociągów kontenerowych i typu piggyback między Chinami a Europą. Rośnie też zasięg multimodalnego transportu kontenerowego, do którego włączają się nowe kraje, a ujednolicane dokumenty, jak listy przewozowe, pozwalają znacznie ograniczyć czas przekraczania granic pomiędzy różnymi strefami prawa transportowego. W związku z wejściem w życie 1 lipca 2019 r. elektronicznej wersji listu przewozowego, koleje państw członkowskich OSŻD pracują nad wykorzystaniem go jako podstawowego dokumentu w transgranicznym ruchu kontenerowym Chiny-Europa-Chiny.
Od niedawna kolej przewozi przesyłki pocztowe z Chin do Europy.
Dynamicznie rozwijający się handel elektroniczny stał się potężnym bodźcem do organizacji i wdrażania szybkich dostaw małych przesyłek pocztowych oraz ładunków drobnicowych koleją, nie tylko w kontenerach, ale także w wagonach pocztowych. Projekt Światowego Związku Pocztowego, który zakłada przewóz przesyłek koleją między Chinami a Europą, stwarza nową możliwość wykorzystania elektronicznego listu przewozowego i jego dalszą popularyzację w ruchu międzynarodowym. Rozwój handlu internetowego to nowe wyzwania dla kolei, który musi stać się istotnym ogniwem globalnych transkontynentalnych logistycznych łańcuchów dostaw.
Najbliższe kierunki to…
Obecnie prace OSŻD ukierunkowane są na rozwój, doskonalenie i usprawnienie międzynarodowych przewozów kolejowych Europa-Azja. Obejmują one dostosowanie i ujednolicenie regulacji prawnych i technicznych, prace nad przyjęciem tekstu „Konwencja o bezpośredniej, międzynarodowej komunikacji kolejowej”, rozwój korytarzy kolejowych, doskonalenie taryf, uproszczenie przekraczania granic, w tym wdrażanie ujednoliconego elektronicznego listu przewozowego CIM/SMGS, w celu skrócenie czasu i kosztów przekraczania granic. Priorytetowe są działania ukierunkowane na rozwój transportu kontenerowego, szynowo-drogowego typu piggyback i kombinowanego, oraz dążenia do wprowadzenia nowoczesnych technologii informacyjnych. By sprostać konkurencji na rynku transportowym niezbędna jest cyfryzacja kolei, doskonalenie wiedzy i przygotowania zawodowego, w tym rozwój szkolenia zawodowego. W tym celu utworzono Akademię OSŻD.
Z jakimi międzynarodowymi organizacjami współpracujecie?
W rozwiązywaniu różnorodnych zadań pomaga współpraca z organizacjami międzynarodowymi, zwłaszcza z Europejską Komisją Gospodarczą ONZ (UN ECE), Komisją Gospodarczo-Społeczną Narodów Zjednoczonych ds. Azji i Pacyfiku (UNESCAP). Współpracujemy także z organizacjami kolejowymi: Międzyrządową Organizacją Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), Międzynarodowym Komitetem ds. Transportu Kolejowego (CIT), Agencją Kolejową Unii Europejskiej (ERA), Radą Koordynacyjną ds. Przewozów Magistralą Transsyberyjską (CCTT), Międzynarodowym Związkiem Kolei (UIC), Euroazjatycką Unią Gospodarczą (EAEU), Radą Transportu Kolejowego Krajów-Uczestników Wspólnoty (CCRT), Światową Organizacją Celną (WCO), oraz organizacjami logistycznymi, m.in.: Światowym Związkiem Pocztowym (UPU), Międzynarodową Federacją Zrzeszeń Spedytorów (FIATA), Międzynarodową Transkaspijską Trasą Transportową (TMTM) i Organizacją Współpracy Gospodarczej (ECO). Współpraca wpływa na rozwój transportu kolejowego w przestrzeni europejsko-azjatyckiej, zmniejsza i likwidacje bariery techniczno- prawne.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
