Restrukturyzacja wymaga konsekwencji

Lata 2015-2016 są okresem dynamicznych zmian w strukturze organizacyjnej polskiego górnictwa węgla kamiennego. Celem tej reorganizacji jest uwolnienie się spółek wydobywczych od ciężaru nieprodukcyjnego majątku generującego koszty i rezygnacja z funkcjonowania tych części zakładów górniczych, które sczerpały zasoby lub nie rokują nadziei na rentowność.

Pierwszą spółką przechodzącą proces restrukturyzacji była Kompania Węglowa. Sytuacja firmy w kwietniu 2016 r. była tak trudna, że bez pomocy inwestorów załoga nie otrzymałaby kolejnej wypłaty. Łączne zobowiązania Kompanii Węglowej, zestawione na ostatni dzień lutego, wyniosły 8,465mld zł. Proces zmian rozpoczął się jednak wcześniej.

Na mocy porozumienia zawartego ze stroną społeczną 17 stycznia 2015 r. kopalnia Brzeszcze, a po podziale dwuruchowych kopalń Bobrek-Centrum i Sośnica-Makoszowy także ruchy Centrum i Makoszowy trafiły do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Kopalnia Piekary i ruch Bobrek wkrótce zostały kupione przez spółkę Węglokoks Kraj, natomiast kopalnia Brzeszcze na przełomie roku 2015 i 2016 została kupiona przez Tauron Polska Energia. W marcu 2016 r. Kompania przekazała do SRK kolejny zakład, wydzielony z kopalni Rydułtowy-Anna ruch Anna.

Na drodze do rentowności
Po kolejnym porozumieniu ze stroną społeczną zawartym 19 kwietnia 2016 r. 11 kopalń i 4 zakłady należące dotąd do KW weszły w skład Polskiej Grupy Górniczej. Obok zmian organizacyjnych i trudnych negocjacji społecznych na proces ten złożyły się starania o pozyskanie inwestorów, którzy zdecydowali się wesprzeć kapitałowo największą firmę wydobywczą w Unii Europejskiej.

Ostatecznie wśród udziałowców PGG znalazły się Energa SA, Fundusz Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych, PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA, PGNiG Termika SA, TF Silesia sp. z o.o. oraz Węglokoks. Inwestorzy objęli udziały w PGG na łączną kwotę 2,417 mld zł, z czego 1,8 mld zł będzie wkładem gotówkowym, a pozostałe 617 mln zł to konwersja wierzytelności TF Silesia i Węglokoksu.

 Porozumienie o powołaniu PGG podpisały też banki, które w ramach refinansowania aktualnego programu obligacji Kompanii Węglowej wraz z Węglokoksem zadeklarowały objęcie nowych obligacji wyemitowanych przez PGG. Łączna kwota obligacji spłacanych w trzech transzach, w latach 2019-2016, wyniesie 1,37 mld zł. Wśród banków są: Alior Bank SA, Bank BGŻ BNP Paribas SA, Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Zachodni WBK SA oraz Powszechna Kasa Oszczędności BP SA.

W umowie ze stroną społeczną znalazł się też zapis o połączeniu od 1 lipca 2016 r. kopalń: Ziemowit i Piast (obecnie Piast-Ziemowit), Rydułtowy, Chwałowice, Jankowice i Marcel (obecnie ROW), Bielszowice, Pokój i Halemba (obecnie Ruda). Sośnica i Bolesław Śmiały funkcjonują jako kopalnie samodzielne.

Głównym założeniem leżącym u podstaw utworzenia Polskiej Grupy Górniczej było uzyskanie przez spółkę rentowności pod koniec 2017 r. Przy optymalizacji produktowej PGG chce ustabilizować wydobycie na poziomie 28 mln t i zmniejszyć znacząco koszty produkcji węgla.

Z niemal rocznej perspektywy można ocenić, że restrukturyzacja Polskiej Grupy Górniczej przynosi efekty. Po październiku, gdy spółka pierwszy raz w 2016 r. zanotowała dodatni wynik finansowy w wysokości 15 mln zł, także listopad i grudzień zakończyła z zyskiem netto w wysokości odpowiednio 18,6 mln zł i 35,8 mln zł. Program restrukturyzacji zakłada, że pierwszy wynik dodatni będzie wypracowany w I kwartale 2017 r.

Grudzień był także drugim miesiącem, w którym ceny sprzedaży węgla były wyższe niż koszty jego produkcji. Spółka na każdej tonie zarabiała 1,77 zł. PGG konsekwentnie realizuje przyjęty biznesplan, w tym redukuje koszty gotówkowe. Od maja do grudnia 2016 r. w odniesieniu do analogicznego okresu roku ubiegłego koszty gotówkowe zmniejszyły się o 14,4 proc. (575 mln zł).

Ciążące obligacje
W lipcu 2014 r. JSW dokonała emisji obligacji na kwotę 700 mln zł i 163,75 mln dolarów. Wśród banków, które objęły obligacje, były: Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski SA, Bank Gospodarstwa Krajowego, ING Bank Śląski SA i PZU Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych BIS 1.

W związku z niewypełnieniem przez JSW zobowiązania do dokonania emisji obligacji na rynkach międzynarodowych nad spółką od 31 lipca 2015 r. ciążyła opcja wcześniejszego wykupu przysługująca obligatariuszom, co w praktyce wiązać się mogło z jej upadłością. Po zawarciu szeregu umów z instytucjami, które objęły obligacje, JSW zyskała czas na opracowanie warunków umowy restrukturyzacyjnej, dotyczącej redukcji swojego zadłużenia.

Na początku czerwca br. jeden z obligatariuszy - ING Bank Śląski SA - pozbył się papierów dłużnych JSW. 29 sierpnia 2016 r. Spółka zawarła z pozostałymi obligatariuszami porozumienie definiujące nowy harmonogram spłaty obligacji. Zakłada on obniżenie pierwotnie uzgodnionej kwoty spłaty w początkowym okresie i wydłużenie okresu spłaty o pięć lat, a więc do 2025 r. Wartość bilansowa obligacji na 30 czerwca 2016 r. wynosiła ok. 1,3 mld zł. Spółka przyjęła też program restrukturyzacji zakładający odbudowanie rentowności do 2018 r.

Program naprawczy, zaakceptowany przez radę nadzorczą 26 sierpnia, zakłada pozyskanie środków na proces inwestycyjny. Ma to zagwarantować sprzedaż 100 proc. akcji Spółki Energetycznej Jastrzębie za kwotę ok. 371,8 mln zł oraz 92,84 proc. akcji Wałbrzyskich Zakładów Koksowniczych Victoria za kwotę 350 mln zł.

Oszczędności wynoszące łącznie 436 mln zł przyniesie już w przyszłym roku przekazanie do SRK ruchu Jas-Mos (ma się to stać do końca 2016 r.) oraz kopalni Krupiński (I kw. 2017 r.). Spółka oszczędzać będzie również na ponad 230 inicjatywach wskazanych w całej Grupie Kapitałowej. Oszczędności te, do końca 2025 r., sięgnąć mogą nawet 1,6 mld zł (bez uwzględnienia efektów porozumień ze stroną społeczną, zawartych w lutym i wrześniu 2015 roku).

Celem, który chce osiągnąć JSW, jest zmniejszenie jednostkowego gotówkowego kosztu wydobycia węgla z 307 zł w 2015 r. do 240 zł/t w roku 2025. Działania Spółki skoncentrowane będą na dopasowaniu produkcji do zapotrzebowania rynku, tj. oferowania wysokiej jakości węgla koksowego oraz ograniczeniu produkcji węgla do celów energetycznych. Łączna produkcja kopalń JSW ma w 2017 r. spaść do ok. 15 mln t, by wraz z osiągnięciem docelowego miksu produktowego wzrosnąć w 2020 r. do 16 mln t.

Po miesiącach zaciskania pasa Jastrzębska Spółka Węglowa, ponownie znalazła się w indeksie WIG 20. W ciągu roku kurs jej akcji wzrósł o 500 proc., a wartość spółki skoczyła do 8,6 mld zł. Niewątpliwie na powrót JSW do prestiżowego indeksu warszawskiej giełdy wpłynęły jej ubiegłoroczne wyniki, które spółka zaprezentowała w ubiegły piątek. Grupa zakończyła 2016 r. zyskiem netto w wysokości 4,4 mln zł, wobec ubiegłorocznej straty przekraczającej 3,28 mld zł. Strata ta w dużej mierze była wynikiem odpisów aktualizacyjnych. Wynik samej JSW był jeszcze lepszy, ponieważ spółka wypracowała zysk netto w wysokości 372 mln zł.

Ratunek w połączeniu
W przypadku Katowickiego Holdingu Węglowego, który podobnie jak inne spółki dotknięty został spadkiem cen węgla, dynamika wzrostu zobowiązań była bardzo wysoka. W 2014 r. zobowiązania wzrosły do 3 mld, a ich spadek rok później do 2,6 mld zł nie był wystarczający do znaczącej poprawy płynności finansowej wobec znaczącego zmniejszenia przychodów.

Po nowelizacji ustawy górniczej Katowicki Holding Węglowy, podobnie jak Kompania Węglowa, przekazał część swojego majątku do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Pierwszym zakładem była kopalnia Kazimierz Juliusz. W czerwcu 2015 r. do SRK trafiły ruch Mysłowice, wyodrębniony wcześniej z kopalni Mysłowice – Wesoła oraz ruch Boże Dary, wyodrębniony z kopalni Murcki – Staszic.

Pod koniec 2016 r. ME informowało, że suma zobowiązań Katowickiego Holdingu Węglowego sięgnęła 2,5 mld zł. Z tego powodu spółka nie miała szans na dalsze samodzielne funkcjonowanie. Okazało się również, że Holding nie zgromadzi pieniędzy na wypłaty za marzec. Jedynym ratunkiem –postulowanym także przez banki - było włączenie spółki do PGG.

1 marca, po burzliwych negocjacjach, strona społeczna KHW podpisała z zarządem PGG umowę społeczną regulującą zasady połączenia. Otworzyło to drogę do rozmów z inwestorami i bankami, które w tej nowej sytuacji skłonne były do negocjowania przesunięcia spłat rat obligacji. Jeżeli rozmowy przebiegną pomyślnie, 1 kwietnia Polska Grupa Górnicza stanie się gigantem grupującym 9 kopalń i zatrudniającym ponad 43 tys. załogi.

Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.