Szczegółowe zasady tzw. polskiego rynku mocy poznali w poniedziałek (4 lipca) przedstawiciele spółek energetycznych z całego kraju podczas konferencji zorganizowanej w Warszawie przez Ministerstwo Energii.
Projekt ustawy o rynku mocy ma zostać wniesiony do Sejmu po wakacjach, a przez najbliższych kilka tygodni branża powinna zgłaszać swoje uwagi i konsultować przedstawione w poniedziałek rozwiązania. Dyskusja w parlamencie przypadłaby na 4. kwartał tego roku i - jak powiedział Krzysztof Tchórzewski, minister energii - realne jest uchwalenie ustawy jeszcze do końca tego roku.
Pierwsza aukcja już w przyszłym roku
Budowa systemu (m.in. poprzez certyfikowanie przyszłych uczestników - wytwórców mocy, czyli tzw. jednostek rynku mocy) ruszyłaby od 2017 r., pierwsza aukcja na rynku mocy mogłyby się odbyć w grudniu 2017 r. z dostawą po 4 latach, tj. w 2021 r.
Także w 2017 r. Polska musiałaby notyfikować swój projekt rynku mocy w Komisji Europejskiej, ponieważ rozwiązanie jest m.in. formą pomocy publicznej państwa dla inwestorów, budujących nowe bloki energetyczne i modernizujących stare.
Pierwsi w Europie Środkowo-Wschodniej
Polski rynek mocy wzorowałby się na systemach wdrożonych trwale, z myślą o wieloletniej perspektywie, m.in. w Wielkiej Brytanii i USA (w odróżnieniu od mniej kompleksowych, czasowych tzw. płatności za moc, ktore próbuje się stosować w Europie m.in. w Hiszpanii, Portugalii, Włoszech czy Grecji). Pozostałe państwa (głównie byłego bloku wschodniego) nie mają wsparcia typu mocowego, lub chronią swego bezpieczeństwa energetycznego przez utrzymywanie tzw. rezerw strategicznych (obecnie Polska, Niemcy, Skandynawia, Belgia).
Państwo kupi nie tylko energię
Na rynku mocy państwo reprezentowane przez ministra energii we współpracy z prezesem Urzędu Regualcji Energetyki (nadzorca procesów rynku mocy) oraz operatorem sieci przesyłowych i dystrybucyjnych (w tej roli Polskie Sieci Energetyczne) kupować będzie na aukcjach nie tylko energię, ale też gwarancję dostawy określonych mocy na żądanie w czasie szczytowego zapotrzebowania. Będzie to więc rynek typu dwutowarowego, obwarowany również karami za niewywiązanie się z kontraktu.
Dlaczego Polska decyduje się na rynkową rewolucję mocy?
Podstawowym celem jest zapewnienie wszystkim odbiorcom w Polsce "ciągłości i stabilności dostaw energii".
- Kluczowym zadaniem rynku mocy będzie stworzenie zachęt do podejmowania decyzji inwestycyjnych i modernizacyjnych - tłumaczył minister energii Krzysztof Tchórzewski, podkreślając, że działanie i rozbudowa elektrowni konwencjonalnych (decydujących o bezpieczeństwie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego) są dziś coraz bardziej zakłócane przez systemy wsparcia OZE.
Polska stowi wobec groby uzależnienia się od importu energii z zagranicy.
Nieopłacalne nowe bloki
- W zasadzie nie opłaca się już dziś inwestować w nowe bloki węglowe i gazowe. Rządy państw pozbawione są możliwości decydowania o przyszłości swej energetyki w najbliższych latach i problem jest powszechnie dyskutowany w UE a Komisja Europejska poważnie rozważa przywrócenie prawa do suwerennych decyzji rządów w energetyce - oceniał Piotr Naimski, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej.
Nie skażemy się na import
Objaśniał, że alternatywa w postaci korzystania z generacji mocy w krajach ościennych jest możliwa, lecz ma swoje koszty.
- Rozstrzygnęliśmy na korzyść wsparcia dla niekoniecznie rentownych inwestycji, które jednak pozwolą nam zachować produkcję mocy w jednostkach dysponowanych centralnie - mówił Naimski.
Czasu jest niewiele
Maciej Bando, prezes URE podkreślał, że stoimy przed rzadką szansą stworzenia stabilnego rynku mocy i musimy się spieszyć:
- Mam nadzieję, że nie jest za późno. Od sierpnia zeszłego roku (gdy krajowy system stanął przed realną groźbą blackoutu i po raz pierwszy od lat 80. postanowiono reglamentować zużycie prądu, który podrożał wówczas aż sześciokrotnie Towarowej Giełdzie Energii - przyp. red.) o konieczności zmian mówią także odbiorcy energii, którzy mają już świadomość, że kryzys energetyczny może dotknąć dosłownie każdego z nas - tłumaczył Bando, dodając, że w ramach Unii Europejskiej każde z państw członkowskich, które dysponuje własnymi źródłami energii, buduje na nich własną strategię bezpieczeństwa energetycznego:
Zachęty zbudują bepieczeństwo
- Za darmo nie da się zapewnić bezpieczeństwa, ale stać nas na niepodległość energetyczną. To będzie model, który pozwoli planować rozwój gospodarki kraju, nie obawiając się tego, że zabraknie nam paliwa do tego rozwoju, czyli energii - mówił prezes Urzędu Regulacji Energetyki.
- Celem rynku mocy jest stworzenie zachęt do budowy nowych mocy i niewycofywania istniejących bloków - powiedział Tomasz Dąbrowski, dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwa Energii.
Nie wolno podwójnie korzystać
Ujawnił, że według polskich założeń z przywilejów rynku mocy nie będą mogły korzystać tacy wytwórcy, którzy korzystają już z pomocy publicznej (np. OZE, kontrakty różnicowe, kogeneracja).
Nie tylko dla węgla
Z drugiej strony rynek ten będzie "neutralny technologicznie" i stworzy jednolite warunki konkurencji bez względu na źródło. Minimalną moc wytwórczą, upoważniającą do uczestnictwa w rynku mocy, określono na zaledwie 2 MW.
Zagranica poczeka
Na samym początku z rynku mocy wykluczone będą zasoby mocy zlokalizowane za granicą. Później będą mogły dołączyć pod warunkiem, że zadbają m.in. o transgraniczne gwarancje przesyłu, wykażą stałą i sterowalną nadwyżkę mocy oraz jej gwarantowaną dostępność na terytorium Polski w okresach niedoboru energii.
Podwójny rynek
W ramach pierwotnego rynku mocy odbywać się będą aukcje typu holenderskiego - główne (na 4 lata przed dostawą) i dodatkowe (na rok przed dostawą) z określeniem przez państwo cen maksymalnych i wielokrotnym certyfikowaniem wytwórców. Obrót zobowiązaniami mocowymi możliwy będzie też na rynku wtórnym (łącznie z tzw. realokacją wolumenów).
Kontrakty do 15 lat
Kontrakty ("umowy mocowe") zawierane będą na okres roku dla istniejących bloków energetycznych, 5 lat - dla bloków modernizowanych i 15 lat - dla bloków budowanych od nowa.
Koszty nie do uniknięcia
W kuluarach konferencji minister Krzysztof Tchórzewski szacował, że wprowadzenie rynku mocy w Polsce musi oznaczać zwiększenie kosztów w porównaniu do obecnych, przeznaczonych na utrzymanie rezerw strategicznych, o ok. 2-3 mld zł. Koszty te według założeń obciążą odbiorców końcowych energii, jednak zdaniem ministra, nie grozi nam z tego powodu drożyzna, ponieważ jednocześnie mamy do czynienia z ciągłym tanieniem energii.
Na początek efekt 10 GW
- Nie unikniemy zwiększonych kosztów. Jeśli nie zbudujemy rynku mocy, będziemy musieli wydać pieniądze m.in. na rozbudowę i modernizację transgranicznych sieci przesyłowych - argumentował minister.
Efektem zachęt ekonomicznych z pierwszych aukcji rynku mocy powinno być około 10 GW mocy wraz z obecnie budowanymi w energetyce konwencjonalnej.
W galerii: konferencja "Rynek mocy - konsultacje rozwiązań funkcjonalnych", Ministerstwo Energii w Warszawie, poniedziałek, 4 lipca 2016 r. (zdjęcia Witold Gałązka - Trybuna Górnicza, portal górniczy nettg.pl)
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
WYŚWIETL ZAŁĄCZNIK