Wciąż patrzymy na przeszłość przez perspektywę współczesności. Dla nas ważne są pełne życiorysy i kompletnie spisana historia wszystkiego co wkoło. Dwa tysiące lat temu ludzie nie mieli takich problemów, choćby z tego powodów, że w znakomitej większości byli analfabetami, zaś wykształceni (nie to co dziś), nie adresowali opisywania rzeczywistości do tzw. mas. Z kolei chrześcijaństwo w swych korzeniach było religią wykluczonych, nizin społecznych, do której czasem zawrócił nawrócony ze społecznych wyżyn. Jak więc ustalić ponad wszelką wątpliwość datę Bożego Narodzenia?
"Dla chrześcijan, nieznających dokładnej daty narodzin Zbawiciela, data ta miała znaczenie symboliczne. Chrystus-Światłość przychodząc na świat przezwyciężył ciemności grzechu, podobnie jak światło słońca coraz dłuższego dnia przezwycięża ciemności nocy. Inna tradycja opierająca się na apokryfach Nowego Testamentu mówi, że poczęcie Chrystusa dokonało się 25 marca, zatem święto Jego narodzin musi przypadać 25 grudnia" - pisze Stanisław Pawłowski, w Tygodniku Niedziela, art. Początki święta Bożego Narodzenia.
Zanim został znany
Z datowaniem urodzin Jezusa jest znacznie większy problem, niż ze sprecyzowaniem daty jego śmierci. W chwili swej śmierci Jezus w Judei był kimś znanym, choć nie tak, jak Poncjusz Piłat, który go skazał i który był od 26 do 36 lub 37 roku prefektem (namiestnikiem) Judei. 33 lata wcześniej Maria, Józef, a tym bardziej nowo narodzony Jezus, byli praktycznie nikomu nieznanymi poddanymi Oktawiana Augusta.
"Datowanie narodzin Jezusa Chrystusa nie jest jednomyślne, jak niejednomyślne było w ogóle liczenie i ustalanie czasu w starożytności. Rozbieżności wynikają z rodzaju kalendarza, jakim się posługiwano w danym kręgu kulturowym: słonecznym lub księżycowym, obrania jakiegoś punktu odniesienia dla datowania zaistniałych faktów, wreszcie, ogólnego braku zainteresowania historią jako taką, bowiem ważniejsza była treść faktów i ich znaczenie" - słusznie zauważa ks. Ryszard Groń na swoim blogu jakatolik.com.
Problem jest tym bardziej skomplikowany, że choć liczymy naszą erę od daty narodziny Chrystusa, to ten, który ją ustalił w 525 r. n. e., czyli mnich Dionizy Mały, pomylił się o... No właśnie. Nie wiadomo o ile, ale o kilka lat z pewnością. Ponieważ nie wprowadził roku zerowego, rok narodzin stał się rokiem 1. p. n. e. Wiadomo, że Boże narodziny miały miejsce za panowania w Judei Heroda Wielkiego, który zszedł był z tego świata (co do tego nie ma wątpliwości) na przełomie marca i kwietnia roku 4 p. n. e. Nie mogło być więc rzezi niewiniątek, skoro nie było już Heroda.
W ostatnich latach brytyjski astronom prof. Mark Kidger datował narodziny Jezusa na czas istnienia na ówczesnym nieboskłonie nad Judeą Gwiazdy Betlejemskiej (wspomnianej w Ewangelii wg św. Mateusza), która w istocie była supernową, czyli wybuchem starej gwiazdy. Wg Kidgera w Judei była ona widoczna w 7 r. p. n. e. Astronom z pewnością wie, co mówi. Ale to co mówi, nie jest zgodne z życiorysem Piłata. Jeśli datowanie Kidgera przyjmie się za pewnik i do niej doda 33 lata, bo tyle miał Chrystus, gdy zginął na krzyżu, to Pontius Pilatus nie mógł Go skazać na śmierć, gdyż namiestnikiem cesarskim był w Judei od 26 r n. e.
Wiosną lub jesienią
Zatem jakie daty przewijają się przez piśmiennictwo historyczne? Rocznikowo między 8 a 2 r. p. n. e. A miesiąc i dzień?
Nie wnikając w zawiłe szczegóły wynikające z rozbieżności, o których wspomina ks. Groń, to w grę wchodzą początkowe dni marca, kwietnia, września lub październik. Ten ostatni szacunek mocno osadzony jest w faktach. To znaczy: Jezus został stracony pod koniec dnia 14 Nisan, kiedy to Żydzi obchodzili Paschę. A to święto zaczęło się 31 marca 33 r. n. e. Ewangelista Łukasz podaje, że Jezus miał około 30 lat, gdy został ochrzczony i rozpoczął swą służbę. I nauczał trzy i pół roku, dlatego w chwili śmierci miał mniej więcej 33 i pół roku.
Kiedy więc powinniśmy świętować urodziny Jezusa Chrystusa? Wierzący mają prostą odpowiedź: zawsze. Historycy nadal będą poszukiwać odpowiedzi na to pytanie i mało prawdopodobne jest, by udało się im jednoznacznie i bezspornie na nie odpowiedzieć.
Lekcja pokory
Zatem, jeśli będziecie pytać sami siebie, siedząc przy wigilijnym stole, o to "kiedy", wczytajcie się w to, co napisał ks. Tadeusz Kasabuła (opoka.org.pl) w tekście pt. Kiedy narodził się Jezus Chrystus?:
"Dla nas chrześcijan przełomu tysiącleci wydaje się trudnym do zaakceptowania fakt, że dzień, w którym Chrystus, Bóg-Człowiek, ujrzał światło dzienne, ginie w mrokach dziejów. Jednakże w owej tajemniczości tkwi i piękno i głęboki sens. Oto Ten, który jest Panem czasu i w czasie zaistniał, uznał za stosowne postawić człowieka, wszak koronę stworzeń, w sytuacji, w której ten zachłyśnięty dzisiaj potęgą swego intelektu, nie jest w stanie wystawić swemu Stwórcy metryki urodzenia. Czy problem tkwi tylko w niekompletności źródeł? A może lekcja pokory...".
Jeśli chcesz mieć dostęp do artykułów z Trybuny Górniczej, w dniu ukazania się tygodnika, zamów elektroniczną prenumeratę PREMIUM. Szczegóły: nettg.pl/premium. Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
