Wydobywanie minerałów nie jest chyba najtrudniejszą częścią górnictwa. Jest nią zapewne poszukiwanie złóż i ich odkrywanie. Nie da się wydobyć minerałów na powierzchnię, jeżeli się nie wie, gdzie zalegają. Dzisiaj do poszukiwania minerałów używa się wielu metod: pomiarów magnetycznych, geomorfologii, procedur laboratoryjnych, analiz historycznych zapisów o starych kopalń i już dawno odkrytych złożach.
Praca geologów-poszukiwaczy nowych pokładów minerałów wymaga dużej wiedzy i doświadczenia. Jednak dzisiaj powraca się i szuka innych metod, aby jak najszybciej znaleźć drogocenne minerały. Jak podaje czasopismo Australian Mining, dzisiaj geolodzy powracają do geobotaniki czy geozoologii i nie tylko.
No właśnie, co to jest ta geobotanika i geobiologia? Jak tą dziedzinę wiedzy wykorzystują geolodzy w swoich pracach poszukiwawczych?
Geobotanika
W ramach tej dziedziny wiedzy badają oni różne rośliny i obserwują ich dobry wzrost w glebach, zawierających wysokie zawartości minerałów. Metoda ta była popularna w Rosji w latach 60. i 70. W Chinach była już stosowana w V w. przed Chrystusem. Znalazła również odzwierciedlenie w nazwach. I tak jedna z kopalń w Szwecji została nazwana Viscaria (ta roślina jest bardziej znana jako smółka pospolita czy firletka lepka). Kwiat ten pomógł w odkryciu złóż miedzi. Znany jest z tego, że rośnie na glebach o dużej koncentracji tego minerału. Dziś australijska firma Avalon Minerals wydobywa miedź tuż obok wspomnianej kopalni.
Na świecie jest dużo roślin, które akumulują w sobie minerały. Jedna z organizacji badawczych używa geobotanicznych i biogeochemicznych metody do testowania mineralizacji w liściach roślin i przygotowania na ich podstawie specjalnych map.
Geozoologia
W ub.r. w Stanach Zjednoczonych użyto specjalnie wytresowanego psa do prac ratowniczych w podziemnej kopalni węgla. Także w Polsce w kopalni Piast psy Ramzes i Nanto są szkolone i używane do tego celu.
Dzisiaj rozważa się i bada użycie insektów na potrzeby górnictwa. Chodzi o poszukiwanie minerałów, co jest znane pod nazwą geozoologia.
Już w V w. przed Chrystusem Herodot w Historiai pisał o futrzanych mrówkach, żyjących w Indiach i Pakistanie, które później okazały się ...świstakami, wygrzebującymi złoto podczas kopania swoich nor.
Robert Brooks w swoim raporcie opisał, jak zwierzęta odkrywały złoża minerałów, jedząc rośliny rosnące nad tymi złożami, przez co często chorowały. W trawach wywołujących choroby krów odkryto ołów.
Brook opisał, jak znaleziono uran. Przeanalizowano łańcuch przyczynowo-skutkowy: chore zwierzęta - rośliny zawierające selen. Selen powiązano z uranem, co doprowadziło do odkrycia złóż tego pierwiastka.
Szczekający geolodzy
W północnej Europie - w Szwecji, Finlandii, Norwegii oraz w Rosji - prowadzono treningi psów w celu wykrywania złóż żelaza. W latach 60. w Finlandii pies znany jako Lari, pomógł znaleźć złoża siarki. Inny odkrył, a raczej wywąchał złoża miedzi, za co jego trener otrzymał 2000 dolarów, a pies 4 kiełbaski.
Po tym sukcesie w Szwecji przeszkolono kolejne 4 psy do prac poszukiwawczych minerałów, ale w latach 80. metoda ta straciła zwolenników.
Dziś szkolenie psów do poszukiwań minerałów znów wraca do łask. Szwedzka Ore Dog AB ogłosiła, że jest pierwszą na świecie firmą, używającą psów do poszukiwań minerałów.
Pracownik firmy Bergman powiedział, że szkolone psy potrafią odróżnić od 20 do 30 typów różnych minerałów i wywąchać je do głębokości 12 m.
W ub.r. psy jego firmy odkryły złoże cynku.
Firma używa owczarków niemieckich, australijskich koolie i owczarków belgijskich. Na początku planowano używanie psich geologów w Szwecji. Ostatnio firma otworzyła swoją siedzibę w Chinach i planuje otwarcie kolejnego biura w Australii.
Inne czworo- i wielonogi, czyli insekty, są testowane pod kątem poszukiwań szczególnie złota i niklu.
Insekty i złoto
Dzisiejsza cena złota powoduje, że wiele organizacji, firm geologicznych i górniczych szuka tego kruszcu, wykorzystując każdą nową technikę i wszelkie nowinki. Chodzi o to, aby go znaleźć i wydobyć jak najszybciej, jak najtaniej i jak najwięcej.
Organizacja CSIRO (Brytyjska Organizacja Naukowo-Badawcza), mająca swoje biura w Australii, także zajmuje się szukaniem minerałów, w tym i złota. Dr Aaron Stewart poszukuje tego szlachetnego metalu w trudno dostępnych miejscach i głębokościach. Jak pisze w czasopiśmie Mining Skills Australia, przez ostatnie 150 lat łatwo dostępne zasoby i źródła minerałów już zostały odkryte. Dlatego dzisiaj potrzebne są nowe narzędzia i środki techniczne, które mogą pomóc w szukaniu źródeł minerałów ukrytych, gdzieś głęboko. Badania dr. Aarona Stewarta skupiły się na wykorzystaniu do tego celu mrówek i termitów.
Stewart opublikował ostatnio, że podczas swoich badań w Zachodniej Australii znalazł dużą koncentrację złota w kopcach termitów. Co jest wskazówką o możliwości wystąpienia złóż tego metalu pod kopcami .
Naukowiec twierdzi, że używanie insektów - termitów i mrówek - może być pomocne w poszukiwaniu nie tylko złota, ale i innych minerałów.
Mrówki czy termity kopią swoje korytarze pod ziemią, wynoszą śladowe ilości minerałów na powierzchnię i pozostawiają je w swoich kopcach.
Może się okazać, że owady mogą być tanim i przyjaznym dla środowiska sposobem, służącym do znajdowania nowych żył i złóż minerałów.
Wśród termitów można wyróżnić takie, które mają kopce i gniazda pomiędzy korzeniami drzew, inne gnieżdżą się w dużych kopcach ponad ziemią, a jeszcze inne mają swoje gniazda pod ziemią.
Zdjęcia systemów trawienia termitów pokazują w nich ślady różnych minerałów: złota, miedzi, żelaza, co zależy od miejsca, w których te termity znaleziono. Prace badawcze Stewarda potwierdziły obecność metali w ciele insektów. Znaleziono je w systemach wydzielania tych owadów.
Badania kopców termitów prowadzone są także w Australii. Dr Ravinder Anand z ośrodka badawczego CSIRO powiedział, że jego instytut zajmuje się także badaniami pająków i mrówek, które mogą posłużyć do odkrywania minerałów pod ziemią.
Sięgnęli po diamenty
W Afryce obserwuje się termity, które mogą kopać swoje korytarze do głębokości ponad 70 m. Owady te wynoszą ziemię wraz minerałami na powierzchnię i używają tego materiału do budowy kopców. Geolodzy badając próbki z kopców, mogą dowiedzieć się, czy znajdują się w nich minerały i o jakim stężeniu. Może to prowadzić do dalszych poszukiwań na większą skalę.
Takie badania przyczyniły się do odkrycia złóż miedzi w Mozambiku już w 1973 r. Także kopalnia diamentów Jwaneng w Botswanie została otwarta po badaniach próbek ziemi z kopców termitów.
Jak pamiętamy, w historii zwierzęta pomagały już górnikom w bezpiecznej pracy pod ziemią, np. kanarki ostrzegały górników o niebezpiecznym stężeniu groźnych gazów w podziemiach kopalń węgla. Może więc dzisiaj w prawie w pełni zautomatyzowanym górnictwie znajdzie się miejsce dla czworonogów i insektów?
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
