Ukończyłem 51 lat życia i mam już naliczoną emeryturę górniczą z tytułu pracy w górnictwie odkrywkowym węgla brunatnego. W związku z otrzymaną z ZUS decyzją mam pytanie o zasady przeliczania okresów pracy przelicznikiem 1,2. Za okresy pracy na stanowiskach: nadgórnik i sztygar zmianowy ZUS zastosował bez problemu przelicznik 1,2 za cały ten okres zatrudnienia. Problemy pojawiły się z okresami pracy na stanowiskach: Starszy Inspektor Techniczny oraz Kierownik Działu Ruchu. Dopiero po przesłaniu przeze mnie „wykazu dniówek przepracowanych na terenie wyrobiska i zwałowiska”, ZUS przeliczył mi po 1,2 dodatkowe miesiące, ale tylko te w których wykazanych był kpl. takich dniówek, tj. np. 21/21. Nie przeliczono natomiast tym przelicznikiem miesięcy w których ten warunek nie został spełniony, nawet gdy absencja (w tym urlopowa) wynosiła 1 dzień, tj. przepracowałem np. 20 dni w miesiącu liczącym 21 dni roboczych. Miesięcy w pracy bez jakiejkolwiek absencji - siłą rzeczy - jest niewiele. W wypowiedzi Pani rzecznik z dnia 1 lipca 2013 r. jest informacja, że w górnictwie podziemnym koniecznym jest udokumentowanie co najmniej połowy zjazdów w miesiącu ( 11 dniówek). W związku z tym moje pytanie jak na wstępie. Pozdrawiam i liczę na odpowiedź - Zbigniew Konieczka.
Ekspert ZUS odpowiada:
Mówiąc o emeryturach górniczych zawsze trzeba mieć na uwadze dwa pojęcia: warunki uzyskania prawa do danego świadczenia oraz zasady obliczania jego wysokości.
Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury uwzględnia się wymienione w przepisach okresy pracy górniczej oraz okresy pracy równorzędnej z pracą górniczą. Moja wypowiedź, którą Pan przywołuje, dotyczyła właśnie warunków ustalania prawa do emerytury górniczej.
Natomiast Pan porusza w pytaniu kwestię przelicznika 1,2 stosowanego przy ustalaniu wysokości emerytury – a tutaj obowiązują już inne zasady.
Otóż przy ustaleniu wysokości górniczych emerytur zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, przelicznikiem 1,2 przelicza się każdy rok pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.
To oznacza, że przy ustaleniu wysokości emerytury górniczej zastosowanie przelicznika 1,2 możliwe jest tylko w stosunku do pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego. Okresy, uprawniające do zastosowania przelicznika 1,2 uwzględniane są na podstawie wykazu dniówek przepracowanych we wszystkie dni robocze w danym miesiącu. Wyjątkiem są pracownicy dozoru ruchu zatrudnieni na stanowiskach: sztygara oddziału, sztygara zmianowego oddziału, nadgórnika i dozorcy, którzy nie muszą przedkładać miesięcznego wykazu przepracowanych dniówek, gdyż okres pracy na tych stanowiskach z urzedu będzie zaliczony z zastosowaniem przelicznika 1,2.
W przypadku miesięcznego wykazu przepracowanych dniówek i przy kwalifikowaniu danego miesiąca pracy, jako okresu pracy uprawniającego do zastosowania przelicznika 1,2, stosuje się takie same zasady jak przy ustalaniu okresu pracy pod ziemią, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w górnictwie węglowym na podstawie wykazu zjazdów.
Kwalifikacji wykazu dniówek dokonuje organ rentowy w oparciu o przedłożony miesięczny wykaz przepracowanych dniówek, z wykazem absencji.
Cały miesiąc kalendarzowy można zaliczyć do okresu pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce (i zastosować do niego przelicznik 1,2) tylko wtedy, kiedy pracownik w danym miesiącu przepracował wszystkie dniówki robocze, lub też posiadał nieobecności usprawiedliwione, ale związane z pracą (np. urlopy wypoczynkowe, szkoleniowe, okolicznościowe, delegacje służbowe itp.). Natomiast jeśli w danym miesiącu pracownik miał nieobecności nie związane z pracą, np. zwolnienie chorobowe, dzień wolny udzielony za oddanie krwi – to takie nieprzepracowane dniówki trzeba odliczyć i w efekcie tego miesiąca nie zalicza się do okresów pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce.
Takie są ogólne zasady dotyczące stosowania przelicznika 1,2 przy obliczaniu wysokości emerytury górniczej dla osoby pracującej na odkrywce w kopalni węgla brunatnego. Jednak każda sprawa jest indywidualna, opracowywana na podstawie konkretnej dokumentacji. Dlatego w celu rozwiania wszelkich wątpliwości proponuję zwrócić się do jednostki ZUS, która przyznała Panu emeryturę. A w przypadku, kiedy decyzja nie jest jeszcze prawomocna – proszę pamiętać o przysługującym prawie do złożenia odwołania.
