Park Krajobrazowy Łuku Mużakowa otrzymał certyfikat Europejskiego Geoparku. Stało się to podczas X Sesji Międzynarodowej Konferencji Europejskiej Sieci Geoparków odbywającej się 17 września w norweskiej miejscowości w Langesund. To pierwsze tego typu wyróżnienie dla Polski! Jest ono zwieńczeniem wspólnych wysiłków geologów, przedstawicieli państwowej służby ochrony przyrody oraz władz administracji rządowej i samorządowej.
Na uwagę zasługuje udział stowarzyszeń zrzeszających lokalne społeczności i prywatny biznes oraz szeregu innych organizacji skupionych wokół tej inicjatywy geoturystycznej. Certyfikat uprawniający do korzystania z tej nazwy odebrał dr Henryk Jacek Jezierski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, Główny Geolog Kraju. Certyfikat ten podnosi rangę realizowanej w Polsce działalności turystycznej. Podkreśla także wartość przyrody nieożywionej (gleba, woda, skały, minerały, powietrze) i zapewnia promocję kraju na świecie. Jest także cennym wsparciem dla dalszych działań, dzięki możliwości współpracy i wymiany doświadczeń w obrębie sieci tego rodzaju parków w Europie i na świecie. Certyfikat Geoparku Europejskiego, obejmuje zarówno polską, jak i niemiecką część geoparku..
Geopark
Pojęcie to jest stosunkowo nowym produktem turystycznym na świecie. Pierwszym dokumentem promującym i wspierającym ideę tworzenia tej formy ochrony przyrody nieożywionej była decyzja Rady Wykonawczej UNESCO z czerwca 2001 roku. Głównym zadaniem stawianym przed geoparkiem jest ochrona dziedzictwa geologicznego poprzez efektywne zabezpieczenie takich stanowisk, jak odsłonięcia, profile, formy powierzchniowe obejmujące ważne sekwencje stratygraficzne, litologiczne, tektoniczne, krasowe lub też zawierające szczątki faunistyczne, florystyczne czy nagromadzenia minerałów. Poza prezentacją unikatowych walorów geologicznych i krajobrazu naturalnego, geoparki mogą pokazywać zabytki techniki górniczej, hutniczej, hydrotechniki itp. Dodatkowymi atutami są także wartości historyczne i kulturowe regionu, występowanie stanowisk archeologicznych oraz obszarów o dużym znaczeniu.
Obiekty tego typu umożliwiają rozwój badań naukowych, a także szeroką promocję nauk geologicznych oraz propagowanie ich funkcji edukacyjnych i turystycznych, wpływając tym samym na rozwój, coraz popularniejszej w Europie, geoturystyki. Geopark spełnia jeszcze jedno bardzo ważne zadanie - wykorzystuje naturalne walory obszaru w polityce zrównoważonego rozwoju społeczno - ekonomicznego. Działalność turystyczna powinna zatem wpływać pozytywnie na tworzenie nowych miejsc pracy, zapewniać dodatkowy dochód lokalnej społeczności oraz przyciągać prywatny kapitał. Stwarza ona możliwości rozwoju sektora produkcyjnego, handlowego oraz usługowego, w tym baz noclegowych, agroturystyki, małej gastronomi, rękodzielnictwa czy rekreacji. Geoparki nie stanowią nowej prawnej formy ochrony przyrody nieożywionej i posiadają bardzo zróżnicowaną rangę, poczynając od znaczenia lokalnego, krajowego na znaczeniu europejskim i światowym kończąc.
Polodowcowa struktura
Park Krajobrazowy "Łuk Mużakowa" powstał w 2001 roku m.in. w celu ochrony wschodniej części moreny czołowej (ukształtowanej przez lodowiec skandynawski ok. 340 tys. lat temu), która zachowała się w całości stanowiąc unikat na skalę światową. Nasuwający się od północy lodowy walec grubości ok. 100 m pchał przed sobą zwały gliny z głazami narzutowymi, które dziś widoczne są w postaci spiętrzeń moreny czołowej. Tworzą one miedzy Bobrem a Nysą Łużycką pas Wzniesień Żarskich. Jest to największy w Europie rejon występowania moreny czołowej.
Miedzy tymi wzniesieniami stromo sfałdowane pokłady węgla brunatnego wychodzą na powierzchnię ziemi. Ich sprasowanie przez lodowiec nadało im bardziej zwartą strukturę i wiążącą się z tym znacznie wyższą niż przeciętną kaloryczność. Walory tego węgla brunatnego, a przede wszystkim łatwość w jego wydobyciu spowodowały, że był on tu do końca II wojny światowej podstawowym surowcem energetycznym.
Cały drobny miejscowy przemysł i rzemiosło korzystało z tego taniego źródła energii. Wszystkie kuźnie, gorzelnie, drobny przemysł ceramiczny, ogrzewanie domów itp. potrzeby były łatwo zaspokajane z na miejscu pochodzącego węgla brunatnego. Praktycznie każdy, kto posiadał tam ziemię mógł się zaopatrywać z tego źródła. Wystarczyło wykopać jeden, dwa metry głębokości wyprofilowany dół, aby móc załadować na konne furmanki potrzebną ilość węgla. Przed spalaniem był on zwykle suszony pod zadaszonymi wiatami, aby obniżyć jego naturalną wilgotność dochodzącą do ok. 50% wody. Po wojnie największe z tych wyrobisk jeszcze przez kilka lat nadal eksploatowano. Potem wraz z centralizacją polskiego przemysłu wydobywczego zaniechano wydobycia, pozostawiając zakwaszone akweny wodne.
Łuk Mużakowa
Położony jest na przygranicznych południowo - zachodnich peryferiach Polski, nad Nysą Łużycką. Rzeka przecina jego wygiętą w kształcie podkowy w południowym kierunku strukturę pozostawiając jej wschodnie skrzydło po stronie polskiej. Jej powierzchnia wynosi ok. 500 km kwadratowych, z czego około jedna trzecia z Łęknicą jest po naszej stronie.
Za mostem granicznym położone są dwie miejscowości niemieckie Bad Muskau (łużyckie Mużaków) i Weisswasser. O tym małym kawałeczku Polski zapewne nikt by nic nie usłyszał, gdyby nie jego niezwykła budowa geologiczna, tradycje górnicze i podjęta współpraca polsko - niemiecka dla zachowania wszystkich jego walorów przyrodniczych, technicznych i kulturowych.
Park krajobrazowy chroni polską część moreny rozciągającą się po obu stronach granicy polsko-niemieckiej. Obejmuje fragmenty pięciu gmin: Trzebiel, Tuplice, Łęknica, Brody i Przewóz. Największe nagromadzenie wartościowych geologicznie obiektów znajduje się w Łęknicy - miejsce dawnej eksploatacji węgla brunatnego, iłów ceramiki budowlanej i naturalnego kruszywa - tam właśnie można zwiedzać najciekawsze obiekty geoturystyczne w regionie, np. spacerować po "węglowej plaży". Obszar polskiej części Łuku Mużakowa uzyskał jako pierwszy w Polsce status "Geoparku Krajowego" 21 października 2009 roku, podpisany przez Głównego Geologa Kraju. Obszar ten wybrało grono ekspertów, a powodem ich decyzji były m.in. wyjątkowe walory terenu, posiadającego specjalne wartości naukowe. Teraz doceniło je gremium nie tylko polskie, ale także i europejskie.
Jeżeli chcesz codziennie otrzymywać informacje o aktualnych publikacjach ukazujących się na portalu netTG.pl Gospodarka i Ludzie, zapisz się do newslettera.
